Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 446/06
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 lutego 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący)
SSN Gerard Bieniek
SSN Marek Sychowicz (sprawozdawca)
Protokolant Ewa Krentzel
w sprawie z powództwa A. Spółki z o.o. w W.
przeciwko D. D. S.A. w W.
z udziałem interwenienta ubocznego G. Spółki z o.o. w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 21 lutego 2007 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 20 czerwca 2006 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Powódka – A. sp. z o.o. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego –
D. kwoty 240 000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu tytułem
potrójnej wysokości wynagrodzenia za wykorzystanie przez pozwanego, z
naruszeniem jej autorskich praw majątkowych, opracowanych przez nią materiałów
reklamowych.
Rozpoznający sprawę w postępowaniu odrębnym – postępowaniu
w sprawach gospodarczych, z udziałem interwenienta ubocznego – G., Sąd
Okręgowy w W. ustalił, że w związku z zamierzaną kampanią reklamową dotyczącą
budowanego osiedla mieszkaniowego, pozwany zwrócił się m.in. do powódki z
propozycją przygotowania tej kampanii. W toku kontaktów nawiązanych przez
strony powódka przekazała pozwanemu opracowane przez siebie projekty reklam
w formie wydruków komputerowych oraz na płycie CD. Przygotowanie kampanii
reklamowej pozwany powierzył innej agencji reklamowej. Między stronami nie
doszło do zawarcia żadnej umowy. Pozwany zamieścił w „[…]”, okresie od dnia 7
listopada do dnia 6 grudnia 2001 r., reklamy prowadzonej przez siebie inwestycji, w
których wykorzystane zostały projekty opracowane przez powódkę. W ocenie Sądu
Okręgowego miały one charakter utworu w rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 4 lutego
1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631
ze zm.; dalej – „pr.aut.”) i zamieszczenie ich w gazecie stanowi zawinione przez
pozwanego naruszenie autorskich praw majątkowych przysługujących powódce.
Przyjmując, że powódka w pozwie wskazała, że kwota 80 000 zł stanowi stosowne
wynagrodzenie za wykorzystanie przez pozwanego jej utworu, do którego
przysługują jej autorskie prawa majątkowe i że w odpowiedzi na pozew pozwany
nie zakwestionował wysokości dochodzonego roszczenia, Sąd Okręgowy wyrokiem
z dnia 2 sierpnia 2005 r., na podstawie art. 79 ust. 1 pr. aut., zasądził od
pozwanego na rzecz powódki kwotę 240 000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia
27 sierpnia 2002 r. i oddalił powództwo w pozostałej części (co do odsetek za okres
sprzed wymienionej daty).
Po rozpoznaniu apelacji pozwanego i interwenienta ubocznego Sąd
Apelacyjny wyrokiem z dnia 20 czerwca 2006 r. zmienił wyrok Sądu pierwszej
instancji w części uwzględniającej powództwo i powództwo oddalił. Sąd Apelacyjny
3
zaakceptował pogląd Sądu pierwszej instancji co do tego, że projekty reklam
opracowane przez powódkę miały oryginalny i twórczy charakter i że wykorzystanie
ich przez pozwanego było zawinionym naruszeniem autorskich praw majątkowych
powódki Zdaniem Sądu Apelacyjnego pozwany w odpowiedzi na pozew,
kwestionując zasadę swej odpowiedzialności, zakwestionował wysokość
dochodzonego roszczenia. Uczynił to także interwenient uboczny w złożonym przez
siebie pierwszym piśmie procesowym. Odwołując się do twierdzeń stron podanych
w toku dalszego postępowania oraz zeznań osób przesłuchanych za strony Sąd
Apelacyjny uznał, że kwoty przez nie wymienione bądź wskazywały na wysokość
wynagrodzenia za przygotowanie całej kampanii reklamowej, bądź brak podstaw
do przyjęcia, że dotyczyły wynagrodzenia za projekty reklam opracowanych przez
powódkę, które wykorzystane zostały przez pozwanego. Wobec tego, że powódka
nie udowodniła wysokości należnego jej wynagrodzenia, powództwo należało
oddalić.
Wyrok Sądu Apelacyjnego powódka zaskarżyła skargą kasacyjną. Podstawę
skargi stanowią: naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie
art. 79 ust. 1 pr. aut. oraz naruszenie przepisów postępowania – art. 229, 230, 322,
328, 382, 386, 47914
§ 2 k.p.c. i tego ostatniego przepisu w zw. z art. 79 k.p.c.
Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi
drugiej instancji do ponownego rozpoznania.
Pozwany i interwenient uboczny wnieśli o odmowę przyjęcia skargi
kasacyjnej względnie jej oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W sprawach rozpoznawanych w postępowaniu odrębnym dotyczącym spraw
gospodarczych w pozwie powód jest obowiązany podać wszystkie twierdzenia
oraz dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku
postępowania, chyba że wykaże, iż ich powołanie w pozwie nie było możliwe
albo że potrzeba powołania wynikła później (art. 47912
§ 1 k.p.c.). Wymaganie
od powoda wskazywania już w pozwie dowodów – i to wszystkich –
na okoliczności, które według jego przekonania opartego na rozsądnej ocenie
stosunku pomiędzy stronami, w związku z którym doszło do wytoczenia
powództwa, nie są sporne i nie będą kwestionowane przez pozwanego (art. 229,
4
230 k.p.c.), jest jednakże wymaganiem nieuzasadnionym. Jeżeli okaże się,
że wbrew oczekiwaniu powoda, pozwany w odpowiedzi na pozew zaprzeczy
twierdzeniom pozwu co do określonych okoliczności (art. 47914
§ 2 k.p.c.),
to dopiero wówczas powstaje potrzeba – w rozumieniu art. 47912
§ 1 k.p.c. –
powołania przez powoda dowodów na poparcie twierdzeń pozwu co do tych
okoliczności.
W pozwie wniesionym w sprawie, w której rozpoznawana jest skarga
kasacyjna, powódka nie powołała dowodów na okoliczność wysokości
wynagrodzenia należnego za projekty reklam przez nią opracowanych,
które wykorzystane zostały przez pozwanego. W odpowiedzi na pozew (a nawet
w toku dalszego postępowania) pozwany (tak jak i w pierwszym wniesionym
w sprawie piśmie procesowym i w dalszym toku postępowania interwenient
uboczny) nie podniósł żadnych zarzutów kwestionujących tę wysokość. Jednakże
pozwany (i interwenient uboczny) niewątpliwie wysokości tej nie przyznał (art. 229
k.p.c.). W świetle twierdzeń pozwanego podanych w toku dalszego postępowania
i zeznań osób przesłuchanych za strony, nie było też podstawy do uznania,
że pozwany wysokość tę przyznał (art. 230 k.p.c.).
Ciężar udowodnienia wysokości dochodzonego w sprawie wynagrodzenia
spoczywał na powódce (art. 6 k.c.). W sytuacji, gdy wobec obowiązującej
w postępowaniu w sprawach gospodarczych prekluzji co do twierdzeń, dowodów
i zarzutów (art. 47912
§ 1 i art. 47914
§ 2 k.p.c.), Sąd Apelacyjny uznał za możliwe
odwołanie się – co do wysokości tego wynagrodzenia – do twierdzeń stron
podanych po wniesieniu pozwu i odpowiedzi na pozew oraz do zeznań osób
przesłuchanych za strony, ten materiał powinien być wzięty za podstawę ustalenia
wysokości tego wynagrodzenia (art. 382 k.p.c.). Z materiału tego wynika wysokość
wynagrodzenia za przygotowanie całej kampanii reklamowej, zapłacenie którego
wchodziłoby w grę w razie zawarcia umowy między stronami, wysokość
wynagrodzenia jaka została umówiona pomiędzy pozwanym a interwenientem
ubocznym, a także wysokość wynagrodzenia za reklamy opracowane
przez powódkę i wykorzystane przez pozwanego, którego domagała się powódka
i którego gotowość zapłacenia wyrażał pozwany. Ponieważ materiał ten nie dawał
możliwości ścisłego określenia wysokości wynagrodzenia, zastosowanie znaleźć
5
powinien art. 322 k.p.c. Przepis ten pozwala bowiem na zasądzenie przez sąd,
według swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy,
stosownego wynagrodzenia na podstawie art. 79 ust. 1 pr. aut., gdy ścisłe
udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione (wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2004 r., II CK 90/03, OSNC 2005, nr 4,
poz. 66).
Trudno zaakceptować wyrok, który stwierdza zawinione naruszenie
autorskich praw majątkowych a mimo to oddala powództwo o zasądzenie potrójnej
wysokości stosownego wynagrodzenia (art. 79 ust. 1 pr. aut.) ze względu
na nieudowodnienie wysokości tego wynagrodzenia przez powódkę, jeżeli zebrany
w sprawie materiał pozwala, przy zastosowaniu art. 322 k.p.c., na ustalenie
odpowiedniej sumy wynagrodzenia i zasądzenie jej.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy uznał skargę kasacyjną
za zasadną i orzekł jak w sentencji (art. 39815
§ 1 zd. pierwsze i art. 39821
w zw. z art. 108 § 2 k.p.c.).
db