Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZP 163/06
POSTANOWIENIE
Dnia 22 lutego 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Zbigniew Strus (sprawozdawca)
Protokolant Izabela Czapowska
w sprawie z wniosku Naczelnika Urzędu Skarbowego W. przy uczestnictwie D.
Spółki z o.o. w W. i D. G.
o przyjęcie do akt rejestrowych,
po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym
w dniu 22 lutego 2007 r.,
zagadnienia prawnego przedstawionego
przez Sąd Okręgowy w W.
postanowieniem z dnia 5 września 2006 r.,
„Czy jest skuteczne zajęcie udziałów w spółce z ograniczoną
odpowiedzialnością w trybie postępowania egzekucyjnego
w administracji w sytuacji, gdy dłużnik ujawniony jest w Krajowym
Rejestrze Sądowym jako wspólnik tej spółki, pomimo dokonanego już
zbycia udziałów w warunkach, gdy zawiadomienie o zajęciu zostało
wystawione przed zbyciem udziałów w spółce z ograniczoną
odpowiedzialnością przez dłużnika a doręczone po zbyciu tych
udziałów.”
odmawia podjęcia uchwały.
Uzasadnienie
2
Z uzasadnienia postanowienia Sądu Okręgowego wydanego na podstawie
art. 390§ 1 k.p.c. wynika, że dłużnik D. G. miał 8500 udziałów, wartości 100 zł
każdy, w spółce D. z o. o. i sprzedał je trzem osobom dnia 31 stycznia 2006 r.
zawiadamiając spółkę o zbyciu w tym samym dniu.
Wniosek o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców wpłynął
3 lutego 2006 r. i Sąd prowadzący Krajowy Rejestr Sądowy wykreślił D. G. z
rejestru wspólników a wpisał w jego miejsce troje nabywców jako wspólników w
dniu 10 lutego 2006 r.
Zajęcia tych udziałów dokonał Naczelnik Urzędu Skarbowego, wystawiając 30
stycznia 2006 r. zawiadomienie o zajęciu, doręczone spółce 1 lutego 2006 r. W
tym samym dniu zawiadomienie zostało złożone w Sądzie Rejonowym – Wydział
Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego i przyjęte postanowieniem
referendarza sądowego z 2 lutego 2006 r., na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy o
KRS i art. 96j § 1 i 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity Dz.U.2005 r., nr 229, poz.1954 ze
zm.; dalej: u.p.e.a.).
W wyniku skargi na czynność referendarza sądowego, wniosek rozpoznał
Sąd prowadzący Rejestr, przyjmując postanowieniem z 13 kwietnia 2006 r.
zawiadomienie o zajęciu udziałów do akt rejestrowych.
Według oceny Sądu Rejonowego, zajęcie dokonane przed wpisem zmiany
wspólników i ogłoszeniem tego wpisu jest skuteczne. Apelację wniosła spółka „D.” z
o. o. Wątpliwości powstały na tle wykładni art. 96j, z którego Sądu Okręgowy
wyprowadza wniosek, że w chwili doręczenia zawiadomienia o zajęciu dłużnik
powinien być wspólnikiem, powołując przy tym również odmienne poglądy
określające granice skutecznego zajęcia według daty wpisu nabywcy i ogłoszenia
w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, jako zapewniające skuteczność egzekucji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Podjęcie uchwały rozstrzygającej zagadnienie prawne przedstawione przez sąd
odwoławczy, ze względu na wiążący jej charakter (art. 390 § 2 k.p.c.) stanowi
wyjątek od zasady samodzielnego rozstrzygania całej sprawy przez sąd właściwy.
Dlatego ta przesłanka stosowania art. 390 k.p.c. wykładana jest ściśle. W taki też
sposób tłumaczone jest ograniczenie wymagające istnienia związku między
przedstawionym zagadnieniem prawnym a rozstrzygnięciem środka odwoławczego.
Nie wszystkie bowiem wątpliwości prawne wyłaniające się w sprawie
usprawiedliwiają podejmowanie uchwały na podstawie art. 390 k.p.c., lecz tylko
takie, które kształtowałyby podstawę prawną rozstrzygnięcia. W rozpoznawanej
sprawie należy zwrócić uwagę na okoliczność, że zawiadomienie organu
egzekucyjnego dotyczyło zajęcia egzekucyjnego, to jest pierwszej czynności
egzekucyjnej sensu stricto, zmierzającej do uzyskanie pieniędzy z tytułu dochodów,
jakie przynosiły udziały lub z tytułu ich egzekucyjnej sprzedaży. W jednym i drugim
wypadku zajęcie nie było czynnością oderwaną od dalszego postępowania lecz
stanowiło jego integralną część, ponieważ bez zajęcia nie mogło dojść do
przymusowego spieniężenia praw osoby, której udziały przysługiwały (arg. z art. 1a
pkt 18 u. p.e.a.).
Wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie przesądza, że będzie ono
kontynuowane, ponieważ wnioskodawca może cofnąć wniosek albo zajdzie
konieczność jego umorzenia np. wskutek wygaśnięcia obowiązku zgodnie z art. 33
pkt 1 w zw. z art. 59 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002 r. Nr 118, poz. 968 ze zm.).
Dla rozpoznawanej sprawy istotne są okoliczności ujawnione w złożonych
do akt odpisach pism Naczelnika Urzędu Skarbowego z 11 i 12 lipca 2006 r.:
1. powiadamiającego o uchyleniu zajęcia z 30 stycznia 2006 r. oraz
wycofaniu przez wierzyciela tytułu wykonawczego z obrotu
prawnego;
2. zawierającego wniosek o wykreślenie wpisu zajęcia udziałów
w Krajowym Rejestrze Sądowym.
4
Sąd Okręgowy uznał, że złożenie wniosku o wykreślenie wpisu o zajęcie udziałów
nie oznacza jego cofnięcia, w związku z tym wpływ dalszych czynności
egzekucyjnych na zasadność złożonego wniosku o przyjęcie do akt zawiadomienia
o zajęciu udziałów w spółce będzie oceniany po rozstrzygnięciu zagadnienia
prawnego.
Stanowiska tego nie można podzielić. Wycofanie tytułu wykonawczego
„z obrotu prawnego” oznacza dla innych osób i organów władzy brak tego tytułu,
a tym samym brak podstawy do wszczęcia i prowadzenia egzekucji (art. 29 ust. 1
u.p.e.a.), tym bardziej, że jednocześnie uchylono dokonane zajęcie egzekucyjne.
W takim razie odpadła podstawa dokonywania wpisu zawiadomienia polegającego
w rzeczywistości na złożeniu pisma do akt rejestrowych. Ponieważ wydane w dniu
13 kwietnia 2006 r postanowienie o przyjęciu wskutek zaskarżenia jest
nieprawomocne, podstawą rozstrzygnięcia apelacji winien być art. 386 § 3 k.p.c.
Nie wymaga to jednak wyjaśniania wątpliwości przedstawionych w zagadnieniu
prawnym.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy orzekł jak w postanowieniu (art. 61 § 1
ustawy o Sądzie Najwyższym).
db