Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 5 kwietnia 2007 r.
I UK 316/06
Przepis art. 47714
§ 4 k.p.c. nie ma zastosowania w postępowaniu apela-
cyjnym, jeżeli nowe okoliczności dotyczące stwierdzenia niezdolności do pracy
lub niezdolności do samodzielnej egzystencji powstały po wyroku sądu pierw-
szej instancji.
Przewodniczący SSN Zbigniew Myszka, Sędziowie SN: Katarzyna Gonera
(sprawozdawca), Józef Iwulski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 5 kwietnia
2007 r. sprawy z odwołania Ireny B. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-
Oddziałowi w B. o rentę, na skutek skargi kasacyjnej ubezpieczonej od wyroku Sądu
Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17 maja 2006 r. [...]
o d d a l i ł skargę kasacyjną.
U z a s a d n i e n i e
Wnioskodawczyni Irena B., pobierająca rentę z tytułu niezdolności do pracy od
11 listopada 1995 r. do 30 listopada 2003 r., zgłosiła 31 maja 2005 r. do Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w B. ponowny wniosek o przyznanie jej renty z
tytułu niezdolności do pracy. Do wniosku dołączyła zaświadczenie o aktualnym sta-
nie zdrowia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w B. decyzją z 6 sierpnia
2005 r. odmówił wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy,
gdyż komisja lekarska ustaliła, że nie jest ona niezdolna do pracy.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń w Białymstoku wyrokiem z 28 grud-
nia 2005 r. [...] oddalił odwołanie wnioskodawczyni. Sąd ustalił, że wnioskodawczyni
nie spełnia przesłanek nabycia prawa do renty określonych w art. 61 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), albowiem dopuszczony w
toku postępowania sądowego dowód z badań lekarskich i opinii biegłych lekarzy są-
2
dowych specjalistów z zakresu onkologii, psychiatrii i ginekologii potwierdził, że stan
zdrowia wnioskodawczyni nie upośledza jej zdolności do pracy. Zdaniem Sądu
pierwszej instancji opinie biegłych lekarzy sądowych - specjalistów z zakresu rozpo-
znanych u wnioskodawczyni schorzeń - należało w całości podzielić. Z tych wzglę-
dów Sąd Okręgowy ustalił, że zaskarżona decyzja organu rentowego jest zgodna z
prawem.
W apelacji od powyższego wyroku wnioskodawczyni wniosła o jego uchylenie
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. Wyro-
kowi zarzuciła sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie
materiału dowodowego w odniesieniu do pogorszenia stanu jej zdrowia, wymagają-
cego leczenia szpitalnego. Powołała się również na nową okoliczność, a mianowicie
swój pobyt w szpitalu i leczenie szpitalne z powodu radykalnego pogorszenia stanu
zdrowia psychicznego już po wydaniu wyroku przez Sąd pierwszej instancji.
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku wyro-
kiem z 17 maja 2006 r. [...] oddalił apelację wnioskodawczyni od wyroku Sądu Okrę-
gowego. Sąd Apelacyjny stwierdził, że przedmiotem postępowania w niniejszej spra-
wie jest ocena stanu zdrowia wnioskodawczyni i ustalenie, czy stan ten czyni ją nie-
zdolną do pracy w rozumieniu art. 12 i 13 ustawy o emeryturach i rentach z Fundu-
szu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z art. 57 w związku z art. 12 ustawy o eme-
ryturach i rentach z FUS, konieczną przesłanką nabycia prawa do renty jest ustalenie
niezdolności do pracy, przy czym niezdolna do pracy jest osoba, która całkowicie lub
częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności
organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Ustale-
nie stanu zdrowia i jego wpływu na zdolność do pracy wymaga wiadomości specjal-
nych. Prawidłowo Sąd pierwszej instancji dopuścił dowód z badań lekarskich i opinii
biegłych lekarzy sądowych - specjalistów z zakresu rozpoznanych u wnioskodaw-
czyni schorzeń. Stan zdrowia wnioskodawczyni był przedmiotem wnikliwej oceny
Sądu Okręgowego. Biegli lekarze orzekali na podstawie wywiadu, analizy dokumen-
tacji lekarskiej i stanu przedmiotowego badanej. Stwierdzili, że rozpoznane u wnio-
skodawczyni schorzenia nie powodują jej całkowitej lub częściowej niezdolności do
pracy zarobkowej. Ustalenie to nie budzi zastrzeżeń.
Sąd Apelacyjny podkreślił, że zgodnie z art. 4779
k.p.c. przedmiotem postę-
powania w niniejszej sprawie była ocena stanu zdrowia wnioskodawczyni w okresie
złożenia przez nią wniosku o rentę i wydania przez organ rentowy decyzji. Dlatego
3
też pogorszenie stanu jej zdrowia w czasie postępowania apelacyjnego nie mogło
mieć znaczenia w sprawie, a jedynie może być podstawą do ponownego ubiegania
się o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego wniósł pełnomocnik wniosko-
dawczyni, zaskarżając wyrok ten w całości. Skarga oparta została na podstawie na-
ruszenia przepisów postępowania, a mianowicie art. 473 k.p.c. i art. 47714
§ 4 k.p.c.,
co polegało na przyjęciu przez Sąd Apelacyjny, że pogorszenie stanu zdrowia wnio-
skodawczyni w okresie postępowania apelacyjnego nie może mieć znaczenia w to-
czącej się sprawie sądowej, a jedynie może być podstawą do ponownego ubiegania
się przez nią o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w postępowaniu przed
organem rentowym. Wniosek o rozpoznanie skargi kasacyjnej pełnomocnik wniosko-
dawczyni uzasadnił tym, że wyrok Sądu Apelacyjnego oczywiście narusza prawo
poprzez oddalenie apelacji, podczas gdy w istocie - w tym przypadku - Sąd ten powi-
nien był uchylić decyzję, przekazać sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i
umorzyć postępowanie na podstawie art. 47714
§ 4 k.p.c. Skarżący wniósł o uchyle-
nie zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego w całości i przekazanie sprawy temu
Sądowi do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za
wszystkie instancje.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma uzasadnionych podstaw. Skarżąca nie uzasadniła w
jakikolwiek sposób, na czym miało polegać - jej zdaniem - naruszenie przez Sąd
Apelacyjny art. 473 k.p.c. Przepis ten stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy
i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczal-
ność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron (§ 1), a opinie dotyczące oceny
niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji wydaje biegły -
lekarz legitymujący się świadectwem potwierdzającym umiejętności w zakresie
orzecznictwa lekarskiego, uzyskanym w trybie określonym w przepisach o zawodzie
lekarza dla świadectw potwierdzających posiadanie umiejętności z zakresu węższych
dziedzin medycyny (§ 2). Skarżąca nie twierdzi, że opinie dotyczące oceny jej nie-
zdolności do pracy wydali biegli lekarze, którzy nie legitymowali się odpowiednimi
umiejętnościami, ani że Sąd Apelacyjny nie dopuścił zgłoszonych przez nią dowodów
4
z zeznań świadków lub przesłuchania stron. Zarzut naruszenia art. 473 k.p.c. nale-
żało w tej sytuacji uznać za nieusprawiedliwiony.
Nie ma również skarżąca racji zarzucając wyrokowi Sądu Apelacyjnego naru-
szenie art. 47714
§ 4 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, w sprawie o świadczenie z
ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia nie-
zdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wy-
dania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecz-
nych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie
od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie
orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwier-
dzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które
powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla de-
cyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowa-
nie.
Skarżąca twierdzi, że Sąd Apelacyjny naruszył powyższy przepis, ponieważ
zbagatelizował pogorszenie stanu zdrowia wnioskodawczyni, które ujawniło się w
czasie postępowania apelacyjnego. Już po złożeniu apelacji, wnioskodawczyni prze-
słała do Sądu Apelacyjnego informacje o skierowaniu jej do szpitala oraz skierowaniu
do poradni rehabilitacyjnej, z których - zdaniem skarżącej - wynika, że w okresie po-
stępowania apelacyjnego nastąpiło dalsze pogorszenie stanu jej zdrowia. W tej sytu-
acji, zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym w skardze kasacyjnej, Sąd Apelacyjny
powinien był zastosować art. 47714
§ 4 k.p.c.
Pogląd skarżącej co do tego, że Sąd Apelacyjny zamiast oddalenia apelacji
powinien był uchylić zaskarżony apelacją wyrok Sądu Okręgowego, a także uchylić
zaskarżoną decyzję organu rentowego, przekazać sprawę do ponownego rozpozna-
nia organowi rentowemu i umorzyć postępowanie sądowe, nie znajduje uzasadnienia
w treści normatywnej przytoczonego przepisu. Zarówno z wykładni językowej (której
przedmiotem jest analiza dosłownej treści art. 47714
§ 4 k.p.c.), jak i z wykładni sys-
temowej (badającej umiejscowienie tego przepisu wśród innych przepisów Kodeksu
postępowania cywilnego regulujących postępowanie odrębne w sprawach z zakresu
ubezpieczeń społecznych) wynika, że przepis ten dotyczy postępowania przed są-
dem pierwszej instancji i może być zastosowany jedynie przez sąd pierwszej instan-
cji. Nie mógł go zatem zastosować - a przez brak zastosowania naruszyć - Sąd
Apelacyjny. Wykładnia nakazująca przyjąć, że art. 47714
§ 4 k.p.c. reguluje jeden z
5
możliwych sposobów orzekania (w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych)
przez sąd pierwszej instancji, nie dotyczy natomiast sądu drugiej instancji, opiera się
na analizie wszystkich kolejnych jednostek redakcyjnych art. 47714
k.p.c. Poszcze-
gólne paragrafy tego artykułu opisują możliwe rozstrzygnięcia sądu pierwszej instan-
cji, a mianowicie: oddalenie odwołania (§ 1), uwzględnienie odwołania, co polega
przede wszystkim na zmianie zaskarżonej decyzji organu rentowego w całości lub w
części i orzeczeniu co do istoty sprawy (§ 2), uwzględnienie odwołania i zobowiąza-
nie organu rentowego do wydania decyzji w określonym terminie (§ 3), wreszcie - w
szczególnej sytuacji, opisanej w tym przepisie - uchylenie zaskarżonej decyzji organu
rentowego, przekazanie sprawy organowi rentowemu do rozpoznania i umorzenie
postępowania sądowego bez orzekania co do istoty sprawy (§ 4). Wykładnię tę do-
datkowo wspiera porównanie treści normatywnej art. 47714
k.p.c. i art. 47714a
k.p.c.
Pierwszy z tych przepisów dotyczy postępowania przed sądem pierwszej instancji,
drugi - jednoznacznie sądu drugiej instancji. Pozwala to na stwierdzenie, że art.
47714
k.p.c. normuje wyczerpująco katalog rozstrzygnięć sądu rozpoznającego w
pierwszej instancji odwołania od decyzji organów rentowych w sprawach z zakresu
ubezpieczeń społecznych. Sposobu orzekania przez sąd drugiej instancji dotyczy
natomiast kolejny - chronologicznie rzecz ujmując - przepis, a mianowicie art. 47714a
k.p.c. Co do zasady sąd pierwszej instancji rozpoznający odwołanie od decyzji orga-
nu rentowego nie może orzec kasatoryjnie, czyli uchylić zaskarżonej decyzji i przeka-
zać sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania. Wyjątek od tej reguły
przewiduje art. 47714
§ 4 k.p.c. Wymienione w nim przesłanki dopuszczalnego kasa-
toryjnego rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji muszą być spełnione łącznie. Jako
przepis wyjątkowy nie podlega on wykładni rozszerzającej. Konstrukcji w nim przewi-
dzianej nie może zastosować sąd drugiej instancji.
Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w
tym w sprawach dotyczących ubezpieczenia rentowego, wszczynane jest w wyniku
wniesienia przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego. Ma więc
ono charakter odwoławczy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 20 maja 2004 r., II UK
395/03, OSNP 2005 nr 3, poz. 43). W sprawie z odwołania od decyzji organu rento-
wego treść decyzji wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz rozstrzygnięcia
sądu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 13 maja 1999 r., II UZ 52/99,
OSNAPiUS 2000 nr 15, poz. 601).
6
Prawo do świadczeń z ubezpieczenia rentowego ustala i świadczenia te wy-
płaca, zgodnie z art. 68 ust. 1 lit. b ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.), organ rentowy. Jego de-
cyzje mają charakter deklaratoryjny. Organ rentowy stwierdza jedynie czy zostały
spełnione ustawowe warunki nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia. Wa-
runki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określa art. 57 ustawy o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Muszą być one speł-
nione łącznie w chwili orzekania przez organ rentowy o prawie ubezpieczonego do
tego świadczenia. W sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego sąd pierw-
szej instancji kontroluje zgodność z prawem zaskarżonej decyzji. Z kolei sąd drugiej
instancji kontroluje prawidłowość rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji w odnie-
sieniu do stanu rzeczy (faktycznego i prawnego) istniejącego w chwili wydania przez
organ rentowy decyzji. Sąd odwoławczy może także skontrolować prawidłowość
prowadzenia postępowania przed sądem pierwszej instancji, w tym również nieza-
stosowanie przez ten sąd art. 47714
§ 4 k.p.c. Sam jednak tego przepisu stosować
nie może - nie może go zatem naruszyć przez jego niezastosowanie.
Przedmiotem postępowania sądowego w sprawach dotyczących ubezpiecze-
nia rentowego jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym
- decyzji wydanej przez organ rentowy na wniosek ubezpieczonego lub z urzędu.
Postępowanie to jest zatem postępowaniem kontrolnym. Badanie legalności decyzji i
orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego
istniejącego w chwili wydawania decyzji. Mówiąc inaczej - o zasadności przyznania
lub odmowy przyznania świadczenia decydują okoliczności istniejące w chwili ustala-
nia do niego prawa. Postępowanie dowodowe przed sądem jest postępowaniem
sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy. Biegli są-
dowi nie zastępują lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS. Zgodnie z po-
siadaną wiedzą specjalistyczną poddają ocenie merytorycznej trafność wydanego
orzeczenia o zdolności wnioskodawcy do pracy lub jej braku. Dlatego też późniejsza
zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może stanowić - co do zasady - podstawy
do uznania decyzji za wadliwą i jej zmiany przez sąd. Uwzględnienie zmiany okolicz-
ności faktycznych dotyczących stanu zdrowia ubezpieczonego i jego zdolności do
pracy, co mogłoby prowadzić do spełnienia przez ubezpieczonego warunków naby-
cia prawa do renty w czasie postępowania odwoławczego, oznaczałoby zmianę cha-
rakteru postępowania rentowego z administracyjno-sądowego na wyłącznie sądowy.
7
Sąd pierwszej instancji może wprawdzie zmienić decyzję ZUS i orzec co do istoty
sprawy (art. 47714
§ 2 k.p.c.), ale tylko w razie uwzględnienia odwołania, czyli stwier-
dzenia, że organ rentowy wydając decyzję uchybił prawu formalnemu lub material-
nemu. Nie może natomiast tego organu zastępować, powodowałoby to bowiem wye-
liminowanie poprzedzającej postępowanie sądowe drogi administracyjnej, Takie
wnioski potwierdza treść art. 47714a
k.p.c. Sąd drugiej instancji, uchylając wyrok za-
skarżony apelacją i poprzedzającą go decyzję, może przekazać sprawę do ponow-
nego rozpoznania bezpośrednio organowi rentowemu. Nie może natomiast za ten
organ orzec o uprawnieniach rentowych ubezpieczonego.
Spełnienie warunków nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy po
wydaniu decyzji przez organ rentowy stanowi przyczynę wznowienia postępowania.
Wznowienie postępowania o świadczenia z ubezpieczenia rentowego następuje w
uproszczonym trybie. Ponowne ustalenie prawa następuje, zgodnie z art. 114 ust. 1
ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, na wniosek
lub z urzędu w razie przedłożenia nowych dowodów. Takim nowym dowodem w
sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy może być dokumentacja lekarska (np.
z pobytu w szpitalu) pochodząca z okresu po wydaniu decyzji. W sytuacji złożenia jej
w postępowaniu sądowym, sąd może pouczyć stronę (działającą bez adwokata lub
radcy prawnego) o możliwości wznowienia postępowania przed organem rentowym,
ewentualnie potraktować jako nowe żądanie, przyjąć je do protokołu i przekazać do
rozpoznania organowi rentowemu.
Z powyższych rozważań wynika, że zmiana stanu faktycznego po wydaniu
przez organ rentowy decyzji w przedmiocie uprawnień rentowych ubezpieczonego
nie może stanowić podstawy do uznania decyzji za wadliwą, a w konsekwencji jej
zmiany. Potwierdza to zapatrywanie art. 47714
§ 4 k.p.c. Przepis ten jest wyjątkiem
od zasady, według której sąd pierwszej instancji kontroluje tylko stan rzeczy - fak-
tyczny i prawny - istniejący w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. Wyjątek
ten przewiduje możliwość uchylenia przez sąd decyzji organu rentowego, przekaza-
nia sprawy do rozpoznania (i ewentualnego wydania nowej decyzji) organowi rento-
wemu, z jednoczesnym umorzeniem postępowania sądowego. Jest to możliwe wów-
czas, gdy w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji doszło do ujawnie-
nia się nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub nie-
zdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od
tej decyzji. Ujawnienie się tego rodzaju nowych okoliczności może wpłynąć na spo-
8
sób rozstrzygnięcia sprawy przez sąd pierwszej instancji. Muszą one jednak ujawnić
się przed zamknięciem rozprawy w tym sądzie. Inaczej mówiąc, w sprawie o stwier-
dzenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy możliwe jest uchylenie decyzji
organu rentowego i przekazanie sprawy temu organowi do ponownego rozpoznania,
jednak tylko wtedy, gdy zmiana w stanie zdrowia wnioskodawcy wpływająca na
stwierdzenie jego niezdolności do pracy nastąpiła do chwili zamknięcia rozprawy
przed sądem pierwszej instancji (art. 316 k.p.c.). Skoro jest to wyjątek od zasady,
przewidującej kontrolowanie przez sąd ubezpieczeń społecznych stanu rzeczy na
dzień wydania decyzji przez organ rentowy, to wyjątku tego nie można interpretować
rozszerzająco i zakładać, że możliwe jest stosowanie art. 47714
§ 4 k.p.c. także przez
sąd drugiej instancji.
Nie oznacza to, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyłą-
czone jest stosowanie art. 381 k.p.c. w związku z art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. Oczywiście,
także w tym postępowaniu odrębnym możliwe jest powołanie się w postępowaniu
apelacyjnym na nowe fakty i dowody, których strona nie mogła powołać przed sądem
pierwszej instancji. Jednakże w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych,
do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub nie-
zdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orze-
czenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji
lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wy-
łącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, nowe okoliczności dotyczące
stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji,
które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji, muszą odnosić się stanu
rzeczy (np. stanu zdrowia ubezpieczonego) istniejącego przed wydaniem wyroku
przez sąd pierwszej instancji. Nie mogą to być natomiast nowe okoliczności, które
ujawniły się po wydaniu wyroku przez sąd pierwszej instancji. Te mogą stanowić je-
dynie podstawę wznowienia postępowania w oparciu o art. 114 ust. 1 ustawy o eme-
ryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albo podstawę faktyczną
nowego wniosku o przyznanie świadczenia, który powinien być skierowany do or-
ganu rentowego.
Istota postępowania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecz-
nych o rentę z tytułu niezdolności do pracy jest taka, aby ubezpieczony nie powoły-
wał się w tym postępowaniu na nowe okoliczności dotyczące stanu jego zdrowia,
które nie były znane ani lekarzowi orzecznikowi ZUS, ani komisji lekarskiej ZUS, ani
9
organowi rentowemu w chwili wydawania decyzji. Sąd - co do zasady - ocenia zgod-
ność z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ
rentowy. Wyjątkowo - na podstawie art. 47714
§ 4 k.p.c. - może uchylić tę decyzję,
przekazać sprawę do rozpoznania organowi rentowemu w postępowaniu administra-
cyjnym i umorzyć postępowanie sądowe. W tym przypadku nie orzeka co do istoty
sprawy - nie powinien bowiem orzekać co do istoty na podstawie nowych okoliczno-
ści dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej
egzystencji, jeżeli powstały one po dniu złożenia odwołania od decyzji organu rento-
wego a przed zamknięciem rozprawy przed sądem pierwszej instancji. Wyjątku tego
nie można przenosić na inne sytuacje procesowe.
W rozpoznawanej sprawie nowe okoliczności dotyczące stanu zdrowia wnio-
skodawczyni ujawniły się już po wydaniu wyroku przez Sąd Okręgowy, w postępo-
waniu apelacyjnym. Wnioskodawczyni nie mogła się na nie skutecznie powołać w
postępowaniu przed Sądem drugiej instancji. Jak ustalił Sąd Okręgowy, w chwili wy-
dawania decyzji przez organ rentowy skarżąca była zdolna do pracy. Być może utra-
ciła tę zdolność później. Istnieje zatem konieczność ponownej oceny jej stanu zdro-
wia i ustalenia daty powstania ewentualnej niezdolności do pracy, jednakże nie w
postępowaniu zakończonym prawomocnym wyrokiem zaskarżonym skargą kasa-
cyjną.
Z przedstawionych przyczyn Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną na pod-
stawie art. 39814
k.p.c.
========================================