Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 18 kwietnia 2007 r.
I UK 351/06
Osoba fizyczna prowadząca szkołę niepubliczną podlega obowiązkowo
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5
ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(jednolity tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.).
Przewodniczący SSN Zbigniew Korzeniowski, Sędziowie SN: Romualda Spyt,
Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 18 kwietnia
2007 r. sprawy z odwołania Agnieszki K. przeciwko Kasie Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego-Oddziałowi Regionalnemu w B. o ubezpieczenie społeczne, na skutek
skargi kasacyjnej ubezpieczonej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia
6 września 2006 r. [...]
o d d a l i ł skargę kasacyjną.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku wyro-
kiem z dnia 8 maja 2006 r. oddalił odwołanie Agnieszki K. od decyzji Kasy Rolnicze-
go Ubezpieczenia Społecznego-Oddziału Regionalnego w B. z 2 grudnia 2005 r.,
stwierdzającej ustanie ubezpieczenia społecznego rolników od 1 października 2005
r.
Sąd pierwszej instancji ustalił, że wnioskodawczyni jest rolnikiem, a nadto od
2005 r. prowadzi - na podstawie wpisu do ewidencji szkół i placówek niepublicznych -
Szkołę Makijażu i Stylizacji „V.”. Zdaniem tego Sądu, Agnieszka K. dla celów ubez-
pieczeń społecznych nie jest osobą wykonującą działalność gospodarczą na pod-
stawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej albowiem zgodnie z
art. 83a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (jednolity tekst: Dz.U. z
2004 r. Nr 56, poz. 2572 ze zm.) działalność oświatowa obejmująca prowadzenie
2
szkoły nie jest działalnością gospodarczą. Przesądza to zaś o braku możliwości za-
stosowania w tym przypadku art. 5a ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubez-
pieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst: Dz.U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.),
który określa warunki pozwalające na wybór systemu ubezpieczeniowego rolnikowi
prowadzącemu jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą, ale wyłącznie
na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Prowadze-
nie szkoły niepublicznej jest, w ocenie Sądu Okręgowego, pozarolniczą działalnością
prowadzoną na podstawie przepisów szczególnych, która stanowi tytuł do podlega-
nia obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w myśl art. 6 ust. 1 pkt
5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.
Nr 137, poz. 887 ze zm.). W takiej sytuacji wnioskodawczyni nie służy zaś prawo wy-
boru systemu ubezpieczeniowego, wobec czego zaskarżona decyzja jest prawi-
dłowa.
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku wyro-
kiem z dnia 6 września 2006 r. oddalił apelację Agnieszki K. od wyroku Sądu Okrę-
gowego, aprobując stanowisko tego Sądu, iż podjęcie pozarolniczej działalności w
postaci prowadzenia szkoły niepublicznej powoduje wyłączenie wnioskodawczyni z
ubezpieczenia rolniczego. W szczególności Sąd drugiej instancji wskazał na przepisy
art. 7 ust. 1 pkt 1 i art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpiecze-
niu społecznym rolników, z których wynika, iż podleganie przez rolnika innemu ubez-
pieczeniu społecznemu jest przesłanką negatywną do objęcia jego osoby obowiąz-
kowymi ubezpieczeniami przewidzianymi w tej ustawie. Za trafny uznał także pogląd
Sądu pierwszej instancji o podleganiu wnioskodawczyni innemu ubezpieczeniu w
rozumieniu powyższych przepisów, a mianowicie obowiązkowym ubezpieczeniom
emerytalnemu i rentowym w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Przemawia bo-
wiem za tym, według Sądu Apelacyjnego, treść art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13
października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w którym mowa o obo-
wiązkowym ubezpieczeniu osób prowadzących pozarolniczą działalność, a nie poza-
rolniczą działalność gospodarczą. Interpretując w kontekście tego przepisu pojęcie
osoby wymienionej w art. 8 ust. 6 pkt 1 tej samej ustawy, uznać należy, iż prowadzą-
cy szkołę niepubliczną podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i
rentowym, bo choć z woli ustawodawcy, wyrażonej w art. 83a ustawy z dnia 7 wrześ-
nia 1991 r. o systemie oświaty, tej formy aktywności nie można uznać za działalność
gospodarczą, to jest ona bez wątpienia pozarolniczą działalnością, której wykonywa-
3
nie powoduje przymus ubezpieczenia po myśli art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy. Tym samym
wnioskodawczyni nie spełnia jednej z przesłanek do objęcia jej ubezpieczeniem rol-
niczym, co czyni zarzuty apelacyjne nieuzasadnionymi.
Sąd drugiej instancji uznał nadto, że Sąd Okręgowy prawidłowo zastosował
przepis art. 5a ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolni-
ków, bowiem zgodnie z jego aktualnym brzmieniem, prawo pozostawania w ubezpie-
czeniu społecznym rolników przysługuje tylko takiej osobie, która jednocześnie pro-
wadzi pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o swobodzie
działalności gospodarczej i spełnia pozostałe wynikające z przepisu warunki. Skoro
zaś prowadzenie szkoły niepublicznej nie jest działalnością gospodarczą, to apelu-
jąca, pozostając poza zakresem podmiotowym tego uregulowania, nie może na jego
podstawie korzystać z przewidzianego tam uprawnienia.
Skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego złożyła wnioskodawczyni,
która zaskarżyła wyrok w całości, zarzucając mu naruszenie prawa materialnego
przez niewłaściwe zastosowanie art. 7 ust. 1 pkt 1 i art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz art. 6 ust. 1 pkt 5 i art.
8 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń spo-
łecznych oraz przez błędną wykładnię art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 13 paździer-
nika 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Opierając skargę na takiej pod-
stawie, odwołująca się wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przeka-
zanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano przede wszystkim, iż Sąd drugiej
instancji błędnie uznał, że wnioskodawczyni z racji prowadzenia szkoły podlega
ubezpieczeniu społecznemu w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, co po myśli art.
7 ust. 1 pkt 1 i art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników uniemożliwia objęcie jej ubezpieczeniem społecznym rolników.
Zgodnie z art. 83a ustawy o systemie oświaty, prowadzenie szkoły niepublicznej nie
jest działalnością gospodarczą. Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o sys-
temie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowemu ubezpieczeniu w Zakładzie Ubez-
pieczeń Społecznych podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność, jednak-
że nie dotyczy to każdego rodzaju takiej działalności. Według skarżącej, przymus
ubezpieczenia nie obejmuje osób prowadzących działalność oświatową, gdyż art.
83a zamieszczony został w ustawie o systemie oświaty dopiero przy okazji wprowa-
dzania w życie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a wtedy funkcjonował
4
już w systemie prawnym art. 8 ust. 6 pkt 1 - 4 ustawy o systemie ubezpieczeń spo-
łecznych, wymieniający z nazwy wszystkie rodzaje działalności, których wykonywa-
nie „skutkuje obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi”. Katalog
ten jest zamknięty i nie może być uzupełniany w oparciu o błędną wykładnię tego
przepisu, której dopuścił się Sąd drugiej instancji. Z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o sys-
temie ubezpieczeń społecznych wynika bowiem, że za osobę prowadzącą pozarolni-
czą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą
na podstawie przepisów ustawy o działalności gospodarczej lub innych przepisów
szczególnych. Pogląd Sądu Apelacyjnego, iż działalność oświatowa jest prowadze-
niem działalności gospodarczej na podstawie przepisów szczególnych pozostaje w
sprzeczności z art. 83a ustawy o systemie oświaty, wobec czego nie może być zaak-
ceptowany. W takiej zaś sytuacji nietrafne jest również stanowisko tego Sądu „opo-
wiadające się za podleganiem wnioskodawczyni obowiązkowym ubezpieczeniom w
Zakładzie”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Fundamentalne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy ma stwier-
dzenie, czy osoba prowadząca szkołę niepubliczną podlega obowiązkowo ubezpie-
czeniom emerytalnemu i rentowym, o których mowa w ustawie z dnia 13 październi-
ka 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr
11, poz. 74, powoływanej dalej jako ustawa systemowa) a zatem, czy można ją
uznać za prowadzącą pozarolniczą działalność w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 5 tej
ustawy. Rozważając ten problem nie można pominąć, że prawo do ubezpieczenia
społecznego jest jednym z praw zagwarantowanych konstytucyjnie. Z art. 67 ust. 1
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wynika bowiem, iż obywatel ma prawo do za-
bezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub
inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Ochrona obywateli w powyż-
szych sytuacjach życiowych realizowana jest przede wszystkim metodą ubezpiecze-
niową, a w pewnym zakresie zaopatrzeniową oraz opiekuńczą. Stwierdzić należy, że
ochrona ta ma charakter powszechny, bowiem obejmuje wszystkich obywateli Rze-
czypospolitej. Metodę ubezpieczeniową charakteryzuje przy tym - między innym -i to,
że ubezpieczenia obejmują podmiotowo określoną kategorię osób, narażoną na po-
dobne zdarzenia losowe, fundusz na świadczenia gromadzony jest ze składek, a
5
przystąpienie do ubezpieczenia ma charakter przymusowy. Prawo ubezpieczenia
społecznego w Polsce nie jest skodyfikowane, ale aktualnie osiągnęło już znaczny
stopień zwartości, sprowadzający się do uregulowania każdego rodzaju ubezpiecze-
nia w zasadzie jednym kompleksowym aktem, tzn. ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U.
z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) w odniesieniu do ubezpieczeń emerytalnego i ren-
towych, ustawą z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpie-
czenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (jednolity tekst: Dz.U. z 2005 r.
Nr 31, poz. 267 ze zm.) co do ubezpieczenia chorobowego i ustawą z dnia 30 paź-
dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych (Dz.U. Nr 199, poz. 1673 ze zm.), gdy chodzi o ryzyka chronione ubez-
pieczeniem wypadkowym. Kwestie wspólne dla wszystkich rodzajów ubezpieczeń
zawarte są natomiast w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpie-
czeń społecznych, która realizując podstawowe zasady ubezpieczeń społecznych, tj.
powszechności i równości, chroni swym zakresem wszystkie osoby żyjące z własnej
pracy, wiążąc przy tym przymus ubezpieczenia nie tylko z działalnością zapewniają-
cą środki utrzymania, ale również z faktem posiadania jakichkolwiek stałych źródeł
dochodu (np. stypendia, zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki z ubezpieczenia społecz-
nego).
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy, jedną z grup osób podlegających obo-
wiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym są prowadzący pozarolniczą
działalność. Warto w tym miejscu wspomnieć, że przepis art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy w
pierwotnej wersji definiował osobę prowadzącą pozarolniczą działalność jako osobę
prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o dzia-
łalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. Do tej grupy ubezpieczo-
nych należeli nadto twórcy i artyści (art. 8 ust. 6 pkt 2) oraz osoby wykonujące wolny
zawód w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektó-
rych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (art. 8 ust. 6 pkt 3). Ustawą z dnia
18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o
zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 241, poz. 2074) do art. 8 ust. 6 dodany
został punkt 4, zgodnie z którym osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność
gospodarczą są również wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowie-
dzialnością, wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej (art. 1 pkt 2 lit.
b). Ustawa ta weszła w życie 1 stycznia 2003 r. i była konsekwencją zmian wprowa-
6
dzonych do przepisów o działalności gospodarczej, w wyniku których wspólnicy
spółek jawnych, komandytowych i partnerskich nie mogli być uznawani za prowadzą-
cych działalność gospodarczą. Nowelizacja ta odzwierciedla bowiem intencje usta-
wodawcy wyrażające się wolą objęcia przymusem ubezpieczenia każdej osoby pro-
wadzącej działalność przynoszącą jej określone dochody, niezależnie od tego, czy
może być ona uznawana za działalność gospodarczą w świetle przepisów o działal-
ności gospodarczej.
Wskazać godzi się także, iż pojęcia działalności gospodarczej oraz osoby ją
prowadzącej (przedsiębiorcy) nie mają jednolitego znaczenia prawnego. Dość przy-
wołać art. 3 pkt 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (jednolity
tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), który działalność gospodarczą definiuje
jako „każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności
gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność
zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet
gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby
wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców”. Z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 8 ust. 6
ustawy systemowej wynika, że przymus ubezpieczenia wiąże się z każdym rodzajem
aktywności przynoszącej osobie fizycznej określone dochody, w tym między innymi,
z prowadzeniem działalności gospodarczej na podstawie przepisów o działalności
gospodarczej lub innych przepisów szczególnych (art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy). Prze-
pisy ubezpieczeniowe nie zawierają legalnej definicji działalności gospodarczej, przy
czym biorąc pod uwagę ogólniejsze założenia, które legły u podstaw zreformowa-
nego od 1 stycznia 1999 r. systemu ubezpieczeń społecznych i podstawowe jego
zasady, o których mowa była na wstępie, zbytnim uproszczeniem byłoby uznanie, że
zakres tego pojęcia jest ściśle wyznaczony przez sformułowania zawarte w ustawie z
dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807
ze zm.) i innych przepisach szczególnych z zakresu prawa gospodarczego sensu
stricto. Na tle przepisów ustawy systemowej należy bowiem przyjąć takie rozumienie
pojęcia działalności gospodarczej, które w możliwie najpełniejszym zakresie odpo-
wiada jej celom wyrażającym się przymusem ubezpieczenia, na zasadzie równości,
wszystkich zarobkujących własną pracą (niezależnie od podstawy jej świadczenia).
Przepis art. 83a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty
(jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) w brzmieniu obowiązują-
cym od 21 sierpnia 2004 r. stanowi, że prowadzenie szkoły nie jest działalnością go-
7
spodarczą. Brak jest jednak podstaw do przyznania racji skarżącej, iż oznacza to
niemożliwość uznania tego rodzaju formy aktywności za działalność gospodarczą
również dla celów ubezpieczeń społecznych. Wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej,
art. 83a został dodany do ustawy o systemie oświaty nie 21 sierpnia 2004 r., a 1
stycznia 1996 r., z tym że w następującym brzmieniu: „działalność oświatowa nie
obejmująca prowadzenia szkoły lub placówki może być podejmowana na zasadach
określonych w przepisach o działalności gospodarczej”. Wynikało z niego zatem a
contrario, że do prowadzenia szkoły lub placówki reguły wynikające z tych przepisów
nie mają zastosowania, co znalazło wyraźne potwierdzenie w dokonanej z dniem 21
października 2001 r. zmianie treści przepisu, który od tej daty stanowił, że do prowa-
dzenia szkoły lub placówki nie mają zastosowania przepisy o działalności gospodar-
czej (ust.1), zaś działalność oświatowa nieobejmująca prowadzenia szkoły lub pla-
cówki może być podejmowana na zasadach określonych w przepisach o działalności
gospodarczej (ust.2). Z dniem 21 sierpnia 2004 r. nadano art. 83a ust. 1 brzmienie, o
którym mowa na wstępie, zaś ust. 2 tego artykułu stanowi, że działalność oświatowa
nieobejmująca prowadzenia szkoły, placówki lub zespołu może być podejmowana na
zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dzia-
łalności gospodarczej. Porównanie przytoczonych powyżej wersji art. 83a ustawy o
systemie oświaty, jak również zestawienie obowiązujących obecnie obu ustępów
tego przepisu musi prowadzić do wniosku, iż aktualna treść ust. 1, z której wynika, że
prowadzenie szkoły nie jest działalnością gospodarczą, nawiązuje do przepisów
ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i oznacza brak możliwości stosowania
jej regulacji przy podejmowania i prowadzeniu działalności oświatowej w takiej for-
mie. Za takim rozumieniem sformułowania zawartego w art. 83a ust. 1 ustawy o
systemie oświaty, oprócz historycznej, przemawia także wykładnia celowościowa.
Jeśli bowiem zważyć na podstawowe funkcje szkoły (dydaktyka i wychowanie dzieci
lub młodzieży) i wynikające z tego odrębności, tak przy ewidencjonowaniu, jak i sa-
mym prowadzeniu tego rodzaju działalności, poddanie jej zakresowi normatywnemu
ustawy o swobodzie działalności gospodarczej napotykałoby na trudne do pokonania
przeszkody. Do osób fizycznych prowadzących szkoły nie stosuje się zatem zasad
wynikających z tych przepisów. Inaczej mówiąc, nie prowadzą one działalności go-
spodarczej na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej,
co jednak nie oznacza, że w ogóle pozbawione są przymiotu osób prowadzących
taką działalność. Przy ocenie, czy osoba prowadząca szkołę niepubliczną jest pro-
8
wadzącą działalność gospodarczą nie można się bowiem ograniczać jedynie do
twierdzenia, że głównym celem takiego przedsięwzięcia jest dydaktyka i wychowanie
dzieci lub młodzieży. Dla założyciela (prowadzącego) takiej szkoły istotne jest bo-
wiem, by prowadzenie jej przynosiło mu określone dochody, co z ekonomicznego
punktu widzenia oznacza, że jest ona w jego rękach instrumentem osiągania celów
ekonomicznych poprzez działalność gospodarczą. Prowadzi to do wniosku, że jeżeli
szkoła niepubliczna nie jest prowadzona przez daną osobę fizyczną z motywów cha-
rytatywnych, czy ogólnospołecznych, a stanowi dla niej instrument uzyskiwania do-
chodów i w tym celu zostaje przez nią zorganizowana, to w istocie służy jej do pro-
wadzenia działalności gospodarczej i nie ma podstaw, aby tego rodzaju aktywność
postrzegać w inny sposób. Odpowiada ona bowiem definicji działalności gospodar-
czej, zawartej w art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zgodnie z któ-
rym działalnością taką jest, między innymi, zarobkowa działalność wytwórcza, bu-
dowlana, handlowa, usługowa, a także działalność zawodowa, wykonywana w spo-
sób zorganizowany i ciągły. Tak kwalifikowany jest także ten sposób zarobkowania
przez przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), na potrzeby której
osoba prowadząca szkołę niepubliczną jest uważana za prowadzącą działalność go-
spodarczą (art. 5a pkt 6 ustawy) i nie ma żadnych podstaw do innego potraktowania
takiej sytuacji faktycznej z punktu widzenia przepisów ubezpieczeniowych. Za takim
stanowiskiem przemawiają przede wszystkim względy systemowe, bowiem ustawa o
systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie pojmowania działalności gospodar-
czej odsyła nie tylko do przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, ale i do
przepisów innych ustaw. Nieusprawiedliwione byłoby więc identyfikowanie zakresu
podmiotowego obowiązku ubezpieczenia z tytułu prowadzenia pozarolniczej działal-
ności gospodarczej z zakresem podmiotowym przedsiębiorców prowadzących dzia-
łalność gospodarczą wyłącznie na podstawie przepisów ustawy o działalności go-
spodarczej (niezależnie od jej kolejnych tytułów). Wykładnia taka zgodna jest przy
tym z podstawowymi zasadami ubezpieczeń społecznych - powszechności, a także
równości. Pierwsza z nich polega na objęciu przymusem ubezpieczenia wszystkich
zarobkujących własną pracą (niezależnie od podstawy jej świadczenia), a druga - na
równym traktowaniu wszystkich ubezpieczonych, między innymi, w zakresie objęcia
obowiązkiem ubezpieczenia (art. 2a ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy systemowej). W świetle
tych zasad, brak jest przesłanek, aby twierdzić, że prowadzenie szkoły niepublicznej
9
dla uzyskiwania dochodów, stanowiące de facto działalność gospodarczą podobną
do innych przedsięwzięć stanowiących instrument osiągania celów ekonomicznych,
nie jest tytułem do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i ren-
towym tylko z tej przyczyny, iż z uwagi na cel dydaktyczny i wychowawczy szkoły,
reguły jej zakładania i prowadzenia nie mogą wynikać z przepisów ustaw o charakte-
rze ściśle gospodarczym. Warto także dodać, że taka interpretacja gwarantuje oso-
bom, które poza prowadzeniem szkoły niepublicznej nie wykazują innej aktywności
zarobkowej, bądź nie mają innych stałych źródeł dochodu, prawo do ubezpieczenia
społecznego, chronione konstytucyjnie oraz że pomijając jednostkowe przypadki, jest
perspektywicznie korzystna dla osób prowadzących szkoły niepubliczne. Obowiązek
ubezpieczenia i opłacania składki nawet doraźnie postrzegane jako dolegliwość, w
przyszłości, w razie spełnienia się ryzyka ubezpieczeniowego, gwarantują bowiem
prawo do świadczeń.
Reasumując, Sąd Apelacyjny prawidłowo uznał, że w przypadku skarżącej za-
chodzi negatywna przesłanka do objęcia jej osoby ubezpieczeniami społecznymi
przewidzianymi w przepisach ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników (art. 7 ust. 1 pkt 1 i art. 16 ust. 1 pkt 1 ) w postaci podlegania
obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wynikającym z ustawy z
dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 6 ust. 1 pkt 5
i art. 8 ust. 6 pkt 1), wobec czego zarzuty skargi kasacyjnej dotyczące naruszenia
tych przepisów przez Sąd drugiej instancji uznać należy za nieuzasadnione.
Z tych względów Sąd Najwyższy, z mocy art. 39814
k.p.c., orzekł jak w senten-
cji.
========================================