Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 8 maja 2007 r.
II UK 164/06
Dokonanie przez ubezpieczonego wyboru co do zaliczenia wskazanego
okresu do okresu ubezpieczenia, od którego zależy prawo do emerytury w
określonym systemie (pracowniczym lub rolniczym), uniemożliwia późniejsze
zaliczenie tego samego okresu w innym systemie (art. 20 ust. 2 ustawy z dnia
20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników i art. 10 ust. 3 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Spo-
łecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.).
Przewodniczący SSN Krystyna Bednarczyk, Sędziowie SN: Zbigniew
Korzeniowski (sprawozdawca), Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 maja 2007 r. sprawy z
odwołania Bolesława H. przeciwko Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego-
Oddziałowi Regionalnemu w S. o przyznanie emerytury rolniczej, na skutek skargi
kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 28
lutego 2006 r. [...]
o d d a l i ł skargę kasacyjną.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny w Szczecinie wyrokiem z dnia 28 lutego 2006 r. oddalił apela-
cję Bolesława H. od wyroku Sąd Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 8
września 2005 r., oddalającego jego odwołanie od decyzji Kasy Rolniczego Ubezpie-
czenia Społecznego-Oddziału Regionalnego w S. z dnia 31 stycznia 2005 r., odma-
wiającej mu prawa do emerytury rolniczej z braku wymaganych 100 kwartałów ubez-
pieczenia. Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca od dnia 1 lutego 2004 r. (od osią-
gnięcia wieku emerytalnego - 65 lat) uzyskał prawo do emerytury pracowniczej, przy-
znane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Później złożył wniosek o emeryturę
rolniczą, której mu odmówiono. Odwoławcze postępowanie sądowe zostało umorzo-
2
ne wobec cofnięcia odwołania. W styczniu 2005 r. wnioskodawca ponownie wystąpił
o emeryturę rolniczą i otrzymał decyzję pozwanego z dnia 31 stycznia 2005 r. W
uzasadnieniu oddalenia odwołania od tej decyzji Sąd Okręgowy stwierdził, że wnio-
skodawca nie wykazał 100 kwartałów ubezpieczenia do uzyskania emerytury rolni-
czej. Okresy pracowniczego ubezpieczenia mogłyby uzupełnić okres rolniczego
ubezpieczenia, gdyby nie zostały zaliczone do emerytury pracowniczej. Pozwany
prawidłowo zastosował art. 19 i art. 20 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpie-
czeniu społecznym rolników (Dz.U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.; powoływanej dalej
jako ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników lub ustaw o usr).
W apelacji wnioskodawca zarzucił niewłaściwe zastosowanie art. 19 ust. 1 i
art. 20 ust. 2 ustawy o usr, przez nieuzasadnioną odmowę prawa do emerytury rolni-
czej ze względu na wcześniejsze zaliczenie okresów, od których zależy prawo do
emerytury rolniczej do emerytury pracowniczej, a więc przez nieuwzględnienie prawa
wyboru świadczenia korzystniejszego. W uzasadnieniu podał, że emerytura pracow-
nicza wynosi 496 zł i jest niższa od emerytury rolniczej. Po wniosku pozwany pier-
wotnie decyzją z dnia 28 lipca 2004 r. przyznał mu emeryturę rolniczą w kwocie 643
zł. Jednak pismem z dnia 9 sierpnia 2004 r. zmienił stanowisko i odmówił prawa do
emerytury rolniczej, przyjmując, że decyzja z dnia 28 lipca 2004 r. była błędna z
uwagi na brak wiedzy pozwanego o pobieraniu emerytury pracowniczej. Nadto, w
postępowaniu odwoławczym od odmowy emerytury rolniczej wnioskodawca został
pouczony przez sędziego, że prawo do emerytury rolniczej uzyska „po rezygnacji z
emerytury pracowniczej, gdyż przysługuje mu prawo wyboru emerytury korzystniej-
szej”. To spowodowało cofnięcie odwołania od decyzji z dnia 9 sierpnia 2004 r. i wy-
stąpienie z wnioskiem o zawieszenie emerytury pracowniczej. Po wstrzymaniu wy-
płaty świadczenia przez ZUS pozwany obecnie skarżoną decyzją ponownie odmówił
prawa do emerytury rolniczej z tą samą argumentacją, nie zważając na uprzednie
pozytywne oświadczenia pełnomocnika w postępowaniu sądowym. Sprawę odwo-
ławczą ponownie prowadził ten sam sędzia, który zmienił stanowisko i oddalił odwo-
łanie. Wnioskodawca nie zgodził się, że nie wykazał 100 kwartałów ubezpieczenia.
Jego okresy ubezpieczenia wynosiły 16 lat i 3 miesiące w ubezpieczeniu rolniczym
od 1 lipca 1977 r. do 30 września 1993 r. oraz 21 lat i 10 miesięcy w ubezpieczeniu
powszechnym.
Sąd Apelacyjny oddalił apelację. Wskazał, że wnioskodawca uzyskał wpierw
emeryturę pracowniczą. Miał 21 lat i 7 miesięcy ubezpieczenia stąd wymagane 25 lat
3
stażu emerytalnego uzupełniono okresem podlegania ubezpieczeniu społecznemu
rolników, zgodnie z art. 27 pkt 2 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jed-
nolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.; powoływanej dalej jako ustawa
emerytalna). Okresy ubezpieczenia rolniczego zaliczone do emerytury pracowniczej
nie mogły być ponownie uwzględnione do ustalenia emerytury rolniczej. W przypad-
ku wnioskodawcy nie nastąpił też zbieg prawa do świadczeń z ubezpieczenia rolni-
czego i powszechnego, przewidziany w art. 33 ust. 2 ustawy o usr. Wnioskodawca
nie ma 100 kwartałów ubezpieczenia do emerytury rolniczej. W sprawie nie miało
znaczenia zawieszenie emerytury pracowniczej, albowiem nie zmieniało to faktu, że
wnioskodawca nie wykazał okresu niezbędnego do emerytury z ubezpieczenia rolni-
czego.
W skardze kasacyjnej wnioskodawca zarzucił naruszenie: 1) prawa material-
nego - art. 2 Konstytucji RP, art. 19 ust. 1, art. 20 ust. 1 i 2 oraz art. 33 ust. 2 ustawy
o ubezpieczeniu społecznym rolników, art. 10 ust. 1 i 3 oraz art. 27 pkt 1 i 2 ustawy
emerytalnej oraz art. 5 k.c., przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie
wskutek uznania, że nie wykazał się niezbędnym okresem do rolniczego świadczenia
emerytalnego. Stanowisko przeciwne w tym względzie naruszało zasadę równości
ubezpieczonych. Skarżący zarzucił nadto całkowite pominięcie art. 19 ust. 2 ustawy
o usr, twierdząc, że wnioskodawca jest uprawniony do emerytury rolniczej bez uzu-
pełniania okresów ubezpieczenia; 2) prawa procesowego, „a głównie art. 233 § 1 kc”,
przez niestaranną i dowolną ocenę dowodów z pominięciem, że skarżący ma łączny
okres ubezpieczenia 46 lat i spełnia wymogi do otrzymania uprawnień emerytalnych
w ZUS i w KRUS, bez wzajemnego uzupełniania okresów emerytalnych, „a także z
pominięciem art. 97 § 4 kpa”. Skarżący wniósł o skierowanie do Trybunału Konstytu-
cyjnego pytania prawnego dotyczącego zgodności art. 19 ust. 1, art. 20 ust. 1 i 2, art.
33 ust. 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz art. 10 ust. 1 ust. 1 i
3, art. 27 pkt 1 i 2 ustawy emerytalnej z art. 2 Konstytucji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma uzasadnionych podstaw i dlatego podlega oddale-
niu. Wniosek o przedstawienie Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego ma
uzasadnienie, gdy zachodzi sprzeczność ustawy z Konstytucją. Jurydycznie skarga
4
takiej sprzeczności nie wyjaśnia a Sąd Najwyższy w wskazanych przepisach jej nie
znajduje. Skarżący ogranicza wniosek o pytanie prawne tylko do art. 2 Konstytucji i
zasady demokratycznego państwa prawnego, w tym - i też bardzo ogólnie, bez szer-
szej argumentacji kwestii o związku ze sprawą - do zasady zaufania do państwa i
stanowionego prawa, zasady sprawiedliwości społecznej, zasady ochrony praw na-
bytych. Słabością skargi w doszukiwaniu się niekonstytucyjności przepisów jest
pomijanie art. 67 ust. 1 Konstytucji. Zgodnie z nim obywatel ma prawo do zabezpie-
czenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwa-
lidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego, a zakres i formy tego zabezpiecze-
nia społecznego określa ustawa. Właśnie ten przepis Konstytucji, jako szczególny w
relacji do jej art. 2, ma pierwszoplanowe znaczenie dla materii sprawy i wykładni
prawa ubezpieczeń społecznych. Konieczne jest więc spostrzeżenie, że Konstytucja
nie ustanawia bezpośrednio zasad i warunków prawa do zabezpieczenia społeczne-
go. Odsyła w tej materii do ustawy, co oznacza, że ustawodawca dysponuje określo-
nym zakresem swobody w ustanawianiu zasad zabezpieczenia społecznego (ubez-
pieczenia społecznego). Takie konstytucyjne rozwiązanie przyznaje ustawodawcy
swobodę w wyborze metod i rozwiązań, które służyć mają celowi określonemu w art.
67 ust. 1 Konstytucji (zob. wyroki Trybunału Konstytucyjnego: z dnia 24 października
2005 r., P 13/04 OTK-A 2005 nr 9, poz. 102; z dnia 26 kwietnia 2005 r., P 3/04 OTK-
A 2005 nr 4, poz. 41; z dnia 22 czerwca 1999 r., K 5/99 OTK 1999 nr 5, poz. 100).
Oczywiście, że swoboda ta nie jest nieograniczona; dla kontroli jej granic znaczenie
mogą mieć zasady wynikające z art. 2 Konstytucji. Jednakże wobec dużego stopnia
ogólności zarzutów skargi kasacyjnej, odwołujących się do zasad demokratycznego
państwa prawa, w takim samym stopniu można ocenić ich znaczenie dla przedmiotu
sprawy. Zasada sprawiedliwości społecznej na gruncie ubezpieczeń społecznych
wiąże się z zasadą wzajemności, co uzasadnia różnicowanie świadczeń mierzone
wysokością składek i długością okresów ubezpieczenia. Z kolei zasada ochrony praw
nabytych odnosi się do praw nabytych zgodnie z ustawą. Skarżący naruszenie tej
zasady łączy z przyznaniem mu emerytury rolniczej i nieuprawnioną - w jego przeko-
naniu - późniejszą decyzją pozwanego o odmowie prawa do tego świadczenia. Po-
mija tu jednak kwestie procesowe i materialne. Pierwsze wynikają z tego, że wnio-
skodawca odwołał się od decyzji odmawiającej mu emerytury rolniczej i cofnął od-
wołanie, zatem postępowanie odwoławcze zostało umorzone. Natomiast kwestia
materialnoprawna wynika ze stwierdzenia, że na gruncie ubezpieczeń społecznych,
5
przy administracyjnym rozstrzyganiu o prawie do świadczeń, uprawnione są roz-
strzygnięcia weryfikujące uprzednie niezgodne z prawem decyzje o przyznaniu lub
nieprzyznaniu świadczenia, jako że kontrola taka działa w obie strony. Nie można nie
przeprowadzić tej weryfikacji, gdy decyzje w sprawach z zakresu ubezpieczeń spo-
łecznych wydawane są z naruszeniem prawa (art. 52 ustawy o usr w związku z art.
114 ustawy emerytalnej i art. 83 oraz art. 83a ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych; por. ponadto art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.). W spra-
wie została wydana kolejna taka sama decyzja i ona z tym samym przedmiotem
sporu podlega kontroli merytorycznej w obecnej sprawie. Skarżący również nieza-
sadnie zarzuca naruszenie zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego
przezeń prawa, przez to, że sędzia przewodniczący w poprzedniej umorzonej spra-
wie wskazał mu na możliwość rezygnacji z emerytury pracowniczej, jako warunku
emerytury rolniczej i niewykonanie tego przez pozwany organ rentowy. Otóż, organy
państwowe działają na podstawie ustaw i znaczenie dla sytuacji prawnej strony mają
podejmowane przez nie rozstrzygnięcia w formie przewidzianej przez prawo (a więc
decyzja, wyrok, postanowienie). Skutku takiego nie mają natomiast niewiążące sta-
nowiska wyrażane w postępowaniu w innej formie. Tak samo, gdy skarżący zarzuca
naruszenie zasady przyzwoitej legislacji. Chodzi w niej o zapewnienie możliwości
jednoznacznego ustalenia zakresu prawa i pojęć użytych w przepisie, co ma zapew-
niać bezpieczeństwo prawne oraz możliwość decydowania o swoim postępowaniu.
Na tle tych podstawowych konstytucyjnych zasad, przywołanych niezasadnym
wnioskiem skargi o przedstawienie pytania prawnego, nie można nie zauważyć, że
mające zastosowanie w sprawie zasady i przepisy określające prawo do emerytury z
ubezpieczenia powszechnego lub rolniczego nie budzą wątpliwości interpretacyj-
nych. Cała istota sporu sprowadza się do pytania, czy ubezpieczony, który wpierw
podjął określone działania i uzyskał prawo do emerytury z ubezpieczenia pracowni-
czego, jednak z koniecznością uzupełnienia okresami ubezpieczenia rolniczego,
może następnie zmienić tę sytuację, w ten sposób, że uzyska emeryturę z ubezpie-
czenia społecznego rolników, jednakże również z koniecznością uzupełnienia ubez-
pieczeniem pracowniczym brakującego do emerytury rolniczej okresu ubezpieczenia.
Odpowiedź jest negatywna i wynika bezpośrednio z art. 20 ust. 2 ustawy o usr i z art.
10 ust. 3 ustawy emerytalnej. Wbrew skardze chodzi tu o systemowe rozwiązanie
normatywne, które nie może być oceniane jako ograniczenie praw ubezpieczonego,
tylko przez pryzmat indywidualnej wysokości świadczenia w konkretnym przypadku.
6
Nie może być uznane za niekorzystne rozwiązanie, które w samym założeniu
uwzględnia interes ubezpieczonego. Odnosi się ono bowiem do sytuacji, gdy ma on
staż niewystarczający do uzyskania emerytury w danym systemie, jednakże ma
możliwość uzyskania świadczenia przez doliczenie stażu ubezpieczenia z drugiego
systemu. Rozwiązanie to kierowane jest podmiotowo do ubezpieczonego, który sam
decyduje czy z niego skorzysta. W sytuacji braku stażu emerytalnego nie nabywa
bowiem prawa do emerytury w żadnym systemie. Kwestionowane rozwiązanie
prawne pozostawia więc woli ubezpieczonego, który system do uzyskania świadcze-
nia emerytalnego wybierze. Nie jest pozbawiony możliwości oceny skutków takiego
wyboru, jako że w pełni możliwe jest uprzednie hipotetyczne wyliczenie wysokości
świadczeń w poszczególnych systemach. Wybór ubezpieczonego decyduje jednak o
dalszych konsekwencjach. Uzyskanie emerytury w systemie pracowniczym modelo-
wo wyklucza już dalsze ubezpieczenie emerytalne w systemie ubezpieczenia spo-
łecznego rolników (art. 16 ust. 3 ustawy o usr.). Ubezpieczony po takiej decyzji nie
uzyska więc już dalszych okresów ubezpieczenia społecznego rolników, jako samo-
dzielnej podstawy ubezpieczenia do uzyskania emerytury w tym systemie. Kalkulacja
taka może być również aktualna, gdy ubezpieczony posiadając wystarczający staż
emerytalny w jednym systemie, wystąpi mimo to o świadczenie do systemu, w któ-
rym staż emerytalny musi uzupełnić z drugiego ubezpieczenia. Są to podstawowe
uwarunkowania wynikające z ustaw emerytalnej i o usr, zatem nie można przyjąć, że
nie są znane ubezpieczonym przed podejmowaniem decyzji o wyborze systemu, w
którym uzyskują świadczenie emerytalne. Wybranie prawa do emerytury w danym
systemie wyklucza jednak możliwość późniejszego wyboru emerytury w drugim sys-
temie. Nie jest więc uprawione założenie skarżącego, że pierwotny wybór może ulec
zmianie. Przyznanego prawa do emerytury nie można się zrzec ani zeń zrezygno-
wać. Ustawa emerytalna przewiduje jedynie ustanie prawa do świadczenia, gdy
ustanie którykolwiek z warunków tego prawa albo w razie śmierci osoby uprawnionej
(art. 101). Natomiast okresowe, na wniosek ubezpieczonego, wstrzymanie w sprawie
emerytury pracowniczej odnosiło się tylko do wypłaty świadczenia i nie oznaczało
utraty prawa do tej emerytury.
Wskazane rozwiązanie prawne realizuje zasadę jednego świadczenia w przy-
padku posiadania niepełnego ubezpieczenia pracowniczego lub rolniczego, co dla
sytuacji takich jak w przypadku wnioskodawcy, wyraża się właśnie w możliwości zali-
czenia jako uzupełniających okresów ubezpieczenia z jednego systemu w drugim.
7
Wybranie emerytury w systemie pracowniczym uwzględnia również rekompensatę za
ewentualny okres podwójnego ubezpieczenia (z tytułu zbiegu opłacania składek na
ubezpieczenie społeczne rolników i ubezpieczenie pracownicze) według art. 56
ustawy emerytalnej. W przypadku wnioskodawcy posiadane okresy ubezpieczenia
nie pozwalały mu na odrębne i samodzielne ustalanie emerytury w systemie po-
wszechnym (pracowniczym) i rolniczym. Mimo to, po osiągnięciu wieku emerytalnego
uzyskał prawo do ustalenia emerytury. Wybrał emeryturę w systemie pracowniczym.
Ma więc prawo do emerytury w jedynym systemie przez siebie wybranym. Dla takiej
sytuacji ustawodawca nie przewiduje możliwości zamiany, której skarżący żąda w
sprawie. To jest, że będzie mógł zrezygnować z pierwszego systemu i wybrać
świadczenie w drugim systemie, oczywiście z koniecznością uzupełnienia okresem z
pierwszego systemu. Bezpodstawna jest próba przeciwnej wykładni (systemowej),
gdyż prawo wyboru jednego świadczenia w przypadku zbiegu praw do świadczeń
według art. 33 ust. 2 ustawy o usr wynika z całkiem innej sytuacji faktycznej i praw-
nej. Ubezpieczony ma bowiem wówczas niezależne prawa do emerytur w obu sys-
temach, czyli oparte na wystarczających (samodzielnych) okresach ubezpieczenia.
Wówczas uzasadnione i zrozumiałe jest prawo wyboru, jednakże też tylko jednego
świadczenia. Przy zbiegu praw ustawodawca przewiduje zatem możliwość wyboru
świadczeń. Skoro jednak nie ustanowił jej w odniesieniu do sytuacji takich jak w
przypadku wnioskodawcy, to tym bardziej potwierdza to niemożność zmiany świad-
czenia. Występuje tu zatem określony zakres swobody decyzyjnej ubezpieczonego,
jednak tylko co do wyboru świadczenia w określonym systemie. Rozwiązanie
prawne, które umożliwia uzyskanie emerytury, mimo braku pełnego stażu emerytal-
nego w danym systemie, oparte przy tym na wskazanej swobodzie decyzyji, nie
może być uznane za niekonstytucyjne (art. 67 ust. 1 Konstytucji).
Niezależnie od tego, skarga niezasadnie zarzuca naruszenie art. 33 ust. 2
ustawy o usr przez jego niezastosowanie. Wnioskodawca nie nabył wszak praw do
emerytury w obu systemach. Nowe twierdzenie skargi, że wnioskodawca „ma łączny
okres ubezpieczenia 46 lat i spełnia wymogi do otrzymania uprawnień emerytalnych
w ZUS i w KRUS, bez wzajemnego uzupełniania okresów emerytalnych, a także z
pominięciem art. 97 § 4 kpa”, nie może odnieść skutku, gdyż ustalenia okresów
ubezpieczenia to sfera ustaleń faktycznych, których Sąd Najwyższy nie prowadzi
(art. 39813
§ 2 k.p.c.). Ustalenie okresów ubezpieczenia począwszy od decyzji po-
zwanego, a następnie w pierwszej i w drugiej instancji sprowadza się do stwierdze-
8
nia, że wnioskodawca ma 16 lat i 3 miesiące ubezpieczenia rolniczego i 21 lat oraz
10 miesięcy ubezpieczenia powszechnego. Tak samo wnioskodawca określał swój
staż ubezpieczeniowy w apelacji. Nie może być zatem zasadny zarzut naruszenia
art. 233 § 1 k.p.c. (w zarzucie zapewne tylko przez omyłkę powołano „art. 233 § 1
kc”), gdyż okresy ubezpieczenia w toku postępowania nie były sporne. Niezrozumia-
łe, a jednocześnie nieuzasadnione w tej sprawie jest więc twierdzenie skargi, że
wnioskodawca ma łącznie 46 lat okresów ubezpieczenia. Procesowo kwestia ta nie
może podlegać rozpoznaniu w postępowaniu kasacyjnym. Jedynie bardzo ogólnie
można zauważyć, że ubezpieczenie społeczne rolników wykluczał okres, gdy wnio-
skodawca podlegał ubezpieczeniu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, a
także okres pobierania renty z ubezpieczenia społecznego. Wnioskodawca nie wy-
kazał w sprawie 100 kwartałów ubezpieczenia rolniczego, ani tym bardziej 120
kwartałów takiego ubezpieczenia. Nie można było więc stwierdzić naruszenia przepi-
sów art. 19 ust. 1 i ust. 2 ustawy o usr, gdyż nie zostały spełnione warunki do eme-
rytury rolniczej. Enigmatyczne - z braku jakiejkolwiek argumentacji - jest powołanie w
zarzucie skargi art. 97 § 4 k.p.a., także dlatego, że przepis nie ma takiej jednostki
redakcyjnej (§ 4).
Zaskarżonego wyroku nie podważa także wskazywanie w uzasadnieniu skargi
na spełnienie przez wnioskodawcę warunków do emerytury z art. 28 ustawy emery-
talnej, bez potrzeby „uzupełniania ubezpieczeniem rolniczym”. Wykracza to bowiem
poza przedmiot niniejszej sprawy, który wyznacza decyzja pozwanego z dnia 31
stycznia 2005 r. Ona zaś odmawia prawa do emerytury z ubezpieczenia rolniczego.
Wnioskodawca uzyskał emeryturę na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej. Argu-
mentacja o prawie do emerytury na podstawie art. 28 ustawy emerytalnej, zresztą
również nikła, nie powinna pomijać, że „pozostały” wnioskodawcy okres ubezpiecze-
nia społecznego rolników, to jest 16 lat i 3 miesiące, nie byłby wystarczający do uzy-
skania emerytury z ubezpieczenia społecznego rolników.
Z tych motywów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na mocy art. 39814
k.p.c.
========================================