Pełny tekst orzeczenia

UCHWAŁA Z DNIA 10 MAJA 2007 R.
SNO 24/07
Przewodniczący: sędzia SN Józef Szewczyk (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Helena Ciepła, Roman Kuczyński.
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem protokolanta
w sprawie sędziego Sądu Rejonowego po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2007 r. w
związku z zażaleniem Prokuratora Okręgowego na uchwałę Sądu Apelacyjnego 
Sądu Dyscyplinarnego z dnia 5 stycznia 2007 r., sygn. akt (...), w przedmiocie
odmowy zezwolenia na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej
u c h w a l i ł :
I. u t r z y m a ć w m o c y zaskarżoną u c h w a ł ę ;
II. kosztami postępowania obciążyć Skarb Państwa.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uchwałą z dnia 5 stycznia 2007 r., sygn.
akt (...), postanowił odmówić zezwolenia na pociągnięcie sędziego Sądu Rejonowego
do odpowiedzialności karnej. Jak wynika z uzasadnienia uchwały, zdaniem Sądu
Dyscyplinarnego pierwszej instancji, materiał dowodowy zebrany w sprawie nie
pozwala na uznanie, że sędzia Sądu Rejonowego umyślnie nie zawiadomiła organów
ścigania o popełnieniu przestępstwa z art. 200 § 1 k.k. Brak zatem uzasadnionego
podejrzenia popełnienia przestępstwa z art. 231 § 1 k.k. przez sędziego Sądu
Rejonowego, które stanowi niezbędną przesłankę dla podjęcia uchwały o zezwolenie
na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej.
Na powyższą uchwałę zażalenie złożył Prokurator Okręgowy, który zaskarżył ją
w całości, zarzucając rozstrzygnięciu:
I. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydanej uchwały,
mający wpływ na jej treść, wynikający z dowolnej a nie swobodnej oceny
zgromadzonych materiałów dowodowych, a polegający na niesłusznym
przyjęciu, iż w sprawie brak jest dowodów na popełnienie przez sędziego
Sądu Rejonowego czynu polegającego na tym, że w okresie od dnia 21
lutego 2005 r. do dnia 19 października 2005 r. w A., jako funkcjonariusz
publiczny, będąc sędzią Sądu Rejonowego oraz mając wiarygodną
informację o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa
kwalifikowanego z art. 200 k.k., polegającego na obcowaniu płciowym z
małoletnią poniżej lat 15 – Katarzyną G., wbrew prawnemu obowiązkowi
2
ciążącemu na niej mocą art. 304 § 2 k.p.k. nie zawiadomiła o ujawnionym
przestępstwie organów uprawnionych do jego ścigania, w wyniku czego
działała na szkodę interesu prywatnego małoletniej Katarzyny G. oraz
publicznego w postaci dobra wymiaru sprawiedliwości, to jest przestępstwa
z art. 231 § 1 k.k., podczas gdy uzyskane dowody w postaci protokołu
posiedzenia sądu opiekuńczego w sprawie sygn. III RNsm 23/05 z dnia 21
lutego 2005 r., aktu urodzenia małoletniej Oliwi G., treści wywiadu
kuratora zawodowego, zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, w tym
Kamili i Bogusława G., Doroty B., Danuty T., Magdaleny B. oraz sędziego
Sądu Rejonowego i wynikający z nich niewątpliwy fakt posiadania przez
tego sędziego wiedzy o przestępstwie i dotychczasowym zaniechaniu
powiadomienia o nim organów ścigania w subsumpcji z obowiązkiem
wynikającym z dyspozycji art. 304 § 2 k.p.k., ocenione we wzajemnym
powiązaniu, z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania i
doświadczenia życiowego wskazują na sprawstwo i winę w zakresie
opisanego przestępstwa;
II. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia w
postaci art. 7 i art. 410 k.p.k., art. 424 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k. oraz art. 413 § 1
pkt 4 i 6 k.p.k. poprzez zaniechanie ukształtowania przekonania Sądu
Dyscyplinarnego pierwszej instancji w oparciu o zasady prawidłowego
rozumowania oraz wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego, co
doprowadziło do dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonych
materiałów dowodowych, z pominięciem całokształtu okoliczności
ujawnionych w sprawie, skutkiem czego, wbrew dowodom, błędnie podjęto
zaskarżoną uchwałę z zaniechaniem przytoczenia opisu i kwalifikacji
prawnej czynu oraz wskazania zastosowanych przepisów ustaw, co
jednocześnie skutkowało powstaniem oczywistych sprzeczności
uzasadnienia uchwały w zakresie odpowiedzialności karnej innych
funkcjonariuszy publicznych oraz sędziego Sądu Rejonowego.
W oparciu o tak sformułowane zarzuty autor zażalenia wniósł o zmianę
zaskarżonego rozstrzygnięcia i podjęcie uchwały zezwalającej na pociągnięcie do
odpowiedzialności karnej sędziego Sądu Rejonowego.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego jest ugruntowany pogląd, że zarzut błędu w
ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami
sądu, a powinien wykazywać, że oceny i wnioski wyprowadzone przez sąd orzekający
z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiadają wymogom
3
logicznego rozumowania. Możliwość przedstawienia ustaleniom sądu odmiennego
poglądu nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez sąd błędu w ustaleniach
faktycznych (por. wyrok Sądu Najwyższego I KR 197/74, OSNKW 1975, nr 5, poz.
58).
Zdaniem Prokuratora Okręgowego Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny błędnie
ustalił, że w sprawie brak jest dowodów świadczących o popełnieniu przez obwinioną
sędziego Sądu Rejonowego przestępstwa z art. 231 § 1 k.k., podczas gdy dowody w
postaci protokołu posiedzenia sądu opiekuńczego w sprawie III RNsm 23/05 z dnia 21
lutego 2005 r., aktu urodzenia małoletniej Oliwi G., treści wywiadu kuratora
zawodowego, zeznań świadków Kamili i Bogusława G., Doroty B., Danuty T.,
Magdaleny B. oraz sędziego Sądu Rejonowego „wskazują na sprawstwo i winę
wymienionej w zakresie opisanego przestępstwa”.
Zaprezentowana argumentacja nie znajduje jednak potwierdzenia w zebranym
materiale dowodowym.
W dniu 20 listopada 2006 r. sędzia Sądu Rejonowego zeznała: „nie wiem
dlaczego w tej sprawie nie złożyłam doniesienia o przestępstwie. Myślę, że
podświadomie założyłam, że ktoś już zawiadomił, chociażby lekarz, który od dnia
urodzin dziecka od listopada 2004 r., o tym wiedział. A w pierwszej kolejności to
powinien był o tym zawiadomić dzielnicowy, który w takiej małej miejscowości wie
zwykle o sprawach. O tej sprawie wiedział także Urząd Stanu Cywilnego, który
wystawiał akt urodzenia” (k. 21 akt ASDo 2/06).
Wiarygodność tych zeznań nie jest kwestionowana przez strony. W tej sytuacji
treść protokołu posiedzenia w sprawie sygn. II RNsm z dnia 21 lutego 2005 r., w
której zawarto oświadczenie wnioskodawców Kamili i Bogusława G., że nie
powiadomili organów ścigania o zaistnieniu przestępstwa z art. 200 § 1 k.k.
popełnionego na szkodę ich córki Katarzyny G. nie przesądza o winie obwinionej. Jak
już wspomniano sędzia Sądu Rejonowego była przekonana, iż stosownego
zawiadomienia dokonali niezwłocznie dyrektor szpitala, kierownik USC, w końcu
dzielnicowy. Powołani w zarzucie zażalenia świadkowie, opisując zasady orzekania w
Sądzie Rejonowym nie podali dowodów wskazujących na działanie obwinionej z winy
umyślnej.
Sędzia Sądu Rejonowego zetknęła się ze sprawą małoletniej Oliwi G. w
zastępstwie innego sędziego, dopiero w dniu 21 lutego 2005 r., czyli 3 miesiące po
urodzeniu się w dniu 24 listopada 2004 r. Oliwi G. W świetle doświadczenia
życiowego obwiniona logicznie oceniła, że lekarze, nauczyciele, urzędnicy USC
zgodnie z treścią art. 304 § 2 k.p.k. niezwłocznie powiadomili o fakcie popełnienia
przestępstwa na szkodę Katarzyny G. Ponadto była przekonana, że policja, a w
szczególności dzielnicowy w tak małej miejscowości, posiada co najmniej wiedzę
operacyjną o omawianym zdarzeniu.
4
Oczywiście, mając pełne podstawy do stwierdzenia, że organy ścigania
stosownie do treści art. 304 § 2 k.p.k. zostały poinformowane niezwłocznie o
omawianym przestępstwie – przez odstąpienie od bardzo opóźnionego zawiadomienia
nie dopuściła się przestępstwa umyślnego, ani też nieumyślnego niedopełnienia
obowiązków, abstrahując od tego, że takie nieumyślne działanie po upływie prawie
roku od zaistnienia przestępstwa nie mogło wyrządzić istotnej szkody.
W doktrynie i judykaturze panuje jednolity pogląd, że przestępstwo z art. 231 § 1
k.k. „musi być zawinione umyślnie, co oznacza, że funkcjonariusz publiczny musi
obejmować swoim zamiarem (bezpośrednim lub ewentualnym) zarówno
przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków (w wyniku działania lub
zaniechania), jak i działanie na szkodę interesu publicznego lub prywatnego,
charakteryzujące to przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków”
(postanowienie Sądu Najwyższego WK 3/03, OSNKW 2003 r., nr 56, poz. 53).
Nietrafny jest również drugi zarzut zażalenia, rażącej obrazy art. 7 k.p.k. i art.
410 k.p.k., art. 424 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k. oraz art. 413 § 1 pkt 4 i 6 k.p.k.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny stosownie do treści art. 7 k.p.k. i art. 410
k.p.k. ujawnił w toku posiedzenia całokształt zebranych dowodów w sprawie, a
następnie dokonał ich prawidłowej – swobodnej ceny. Uchwałę uzasadnił zgodnie z
wymogami art. 424 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k., wskazując jakie fakty uznał za udowodnione i
wyjaśniając szczegółowo podstawę rozstrzygnięcia.
Do uchwały o odmowie zezwolenia na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej
sędziego  przepisy Kodeksu postępowania karnego, w tym art. 413 § 1 pkt 4 i 6 k.p.k,.
stosuje się odpowiednio (art. 128 Prawa o u.s.p.). Już w pierwszym zdaniu
uzasadnienia zaskarżonej uchwały Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny przytoczył
kwalifikację prawną i opis czynu, w związku z którym oskarżyciel publiczny złożył
wniosek o zezwolenie na pociągnięcie sędziego Sądu Rejonowego do
odpowiedzialności karnej. W uzasadnieniu tym wyjaśniono również dlaczego sędzia
zachowaniem swym nie wyczerpała znamion przestępstwa opisanego w art. 231 § 1
k.k.
Biorąc powyższe rozważania pod uwagę, Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny
zaskarżoną uchwałę utrzymał w mocy.