Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 75/07
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 18 maja 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
SSA Marta Romańska
w sprawie z powództwa I.Z. i M.Z. oraz małoletniego T.Z. reprezentowanego przez
przedstawicielkę ustawową I.Z.
przeciwko Instytutowi Medycyny
o odszkodowanie i rentę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 18 maja 2007 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku
Sądu Apelacyjnego
z dnia 28 września 2006 r., sygn. akt [...],
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Powodowie domagali się zasądzenia od Instytutu Medycyny rent i
odszkodowań za szkody poniesione w związku ze śmiercią ich męża i ojca R.Z.,
która nastąpiła w dniu 24 września 1996 r. na skutek powikłań po wadliwym
przygotowaniu go do operacji przez anestezjologa w dniu 18 lipca 1996 r.
Zarządzeniem z dnia 16 kwietnia 2004 r. został wezwany do udziału
w sprawie, obok dotychczasowego pozwanego, Skarb Państwa – Dowódca [...]
(obecnie Dowódca [...]).
Wyrokiem z dnia 22 czerwca 2005 r. Sąd Okręgowy w W. uwzględnił
częściowo roszczenia powodów skierowane przeciwko Instytutowi Medycyny,
oddalając ich powództwa w pozostałym zakresie, w tym w całości przeciwko
Skarbowi Państwa - Dowódcy [...].
Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżyli apelacjami powodowie oraz pozwany
Instytut Medycyny. Apelacja powodów została odrzucona postanowieniem Sądu
Apelacyjnego z dnia 28 września 2006 r., zaś apelacja pozwanego Instytutu
oddalona wyrokiem tegoż Sądu z dnia 28 września 2006 r.
W skardze kasacyjnej od tego wyroku pozwany Instytut Medycyny zarzucił
naruszenie art. 64 i 65 § 1 k.p.c., powodujące, stosownie do art. 379 pkt 2 k.p.c. w
zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 lipca 1986 r. w sprawie
jednostek badawczo – rozwojowych nadzorowanych przez Ministra Obrony
Narodowej i Ministra Spraw Wewnętrznych (Dz. U. nr 27, poz. 132), nieważność
postępowania z tej przyczyny, że w dacie zdarzenia będącego podstawą roszczeń
powodów Instytut nie miał osobowości prawnej, a tym samym samodzielnej
zdolności sądowej i procesowej. Na tej podstawie wnosił o uchylenie skarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Instytut Medycyny, jako jednostka badawczo – rozwojowa, podlegał ustawie
z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo – rozwojowych (t. jed. Dz. U. 2001,
nr 33, poz. 388 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”. Jednakże z mocy art. 76 ust. 1 tejże
ustawy w jej pierwotnym brzmieniu, Rada Ministrów została upoważniona do
określenia zakresu stosowania przepisów ustawy do tychże jednostek
nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej i Ministra Spraw Wewnętrznych.
Wykonując to upoważnienie ustawowe, Rada Ministrów wydała rozporządzenie z
dnia 10 lipca 1986 r. w sprawie jednostek badawczo – rozwojowych
nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej i Ministra Spraw Wewnętrznych
(Dz. U. nr 27, poz. 132 ze zm.) – dalej jako „rozporządzenie”. Z uzasadnienia
skarżonego wyroku wynika, że Sąd Apelacyjny, odwołując się do treści art. 1 ust. 1
pkt 3 ustawy, zgodnie z którym jednostki badawcze posiadają osobowość prawną,
przyjął, że Instytut Medycyny nabył na tej podstawie osobowość prawną odrębną
od Skarbu Państwa, co uzasadniało uznanie jego legitymacji biernej w procesie i
przypisanie mu odpowiedzialności odszkodowawczej wobec powodów. Uszło
jednak uwagi tego Sądu, iż powołane rozporządzenie w § 2 ust. 3 wyłączyło
stosowanie m. in. art. 1 ust. 3 ustawy do jednostek badawczo – rozwojowych
nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej i Ministra Spraw Wewnętrznych,
co oznacza, że pogląd Sądu, iż Instytut miał osobowość prawną z mocy tejże
ustawy jest nietrafny. Należy zatem przyjąć, że był on jednostką organizacyjną
Skarbu Państwa, a odrębną osobowość prawną uzyskał dopiero na skutek
zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 24 listopada 2003 r. (data
bezsporna). Z powyższego wynika, że Instytut miał samodzielną zdolność sądową i
procesową już w czasie wyrokowania przez Sąd Okręgowy (22 czerwca 2005 r.), a
tym bardziej w postępowaniu apelacyjnym. W takim razie nie może być mowy o
nieważności postępowania odwoławczego, zrzucanej w skardze kasacyjnej.
Wprawdzie nie można wykluczyć, iż mogło dość do nieważności z tej przyczyny w
jakimś fragmencie postępowania pierwszoinstancyjnego, ale wobec nie powołania
przez skarżącego jako podstawy skargi kasacyjnej art. 386 § 2 k.p.c., tamto
ewentualne uchybienie znajduje się poza zakresem kontroli instancji kasacyjnej
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1997 r., I CKN 825/97, OSNC
1998, nr 4, poz. 81). Należy bowiem podkreślić, iż, wbrew przekonaniu skarżącego,
4
dla ważności czy nieważności postępowania nie ma znaczenia moment powstania
szkody, a tym samym struktura organizacyjna podmiotu sprzed wniesienia pozwu,
lecz prawidłowość określenia oraz reprezentacji stron w samym procesie.
W rzeczywistości zatem zasadniczy problem prawny w sprawie sprowadza się do
tego, czy Instytut Medycyny ponosi odpowiedzialność wynikającą ze zdarzeń
związanych z jego działalnością zaistniałych przed osiągnięciem odrębnej
osobowości prawnej. Jest to jednak zagadnienie prawa materialnego, które nie
zostało ujęte w podstawie skargi kasacyjnej, wobec czego nie może być
przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego (art. 39813
§ 1 k.p.c.). Dlatego też
skarga kasacyjna była nieskuteczna i podlegała oddaleniu (art. 39814
k.p.c.).

I CSK 75/07

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia