Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PZ 21/07
POSTANOWIENIE
Dnia 15 czerwca 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca)
SSN Andrzej Wróbel
w sprawie z powództwa B. S.
przeciwko Sklepowi Ogólnospożywczemu D. – E. K.
z udziałem interwenienta ubocznego K. K.
o ustalenie stosunku pracy, wynagrodzenie, wynagrodzenie za pracę w godzinach
nadliczbowych, wydanie świadectwa pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 15 czerwca 2007 r.,
zażalenia strony pozwanej, interwenient uboczny na postanowienie Sądu
Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 18 stycznia 2007 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 18 stycznia 2007 r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy
odrzucił skargę kasacyjną strony pozwanej pozwanego Sklepu
Ogólnospożywczego „D" – E. K. i interwenienta ubocznego K. K. od wyroku Sądu
Okręgowego z dnia 16 października 2006 r. wydanego na skutek apelacji strony
pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 16 marca 2006 r. w sprawie z
powództwa B. S. o ustalenie stosunku pracy, wynagrodzenie, wynagrodzenie za
2
pracę w godzinach nadliczbowych, wydanie świadectwa pracy, zobowiązanie do
zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne i zobowiązanie do zapłaty zaliczki na
podatek dochodowy.
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd Okręgowy stwierdził, że
skarga kasacyjna jest przedmiotowo niedopuszczalna, ponieważ wartość
przedmiotu sporu w rozpoznawanej sprawie jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych
(art. 3982
§ 1 k.p.c.). Sąd zważył, że w skardze kasacyjnej wskazano wartość
zaskarżenia w kwocie 13.175 zł, podczas gdy w postępowaniu apelacyjnym została
ona prawidłowo określona przez pełnomocnika strony pozwanej na kwotę 7.998,24
zł. Wskazując wyższą wartość przedmiotu sporu skarżący przyjął bowiem -
odnośnie punktu I wyroku Sądu Rejonowego z dnia 16 marca 2006 r., w którym
Sąd ustalił istnienie stosunku pracy między stronami w okresie od dnia 1 lipca 2003
r. do dnia 31 sierpnia 2003 r. – kwotę obliczoną według art. 231
k.p.c. jak przy
umowie na czas nieokreślony, czyli za okres jednego roku, a w konsekwencji
wskazał kwotę przekraczającą 10.000 zł. Tymczasem w ocenie Sądu Okręgowego
wartość przedmiotu sporu w zakresie punktu I wyroku Sądu Rejonowego została
zasadnie określona na 1.280 zł (640 zł brutto wynagrodzenia powódki x 2 miesiące
trwania stosunku pracy). Nie było bowiem podstaw do liczenia jej w oparciu o art.
231
k.p.c. z uwagi na brak ustalenia, że umowa o pracę powódki zawarta była na
czas nieokreślony. Zatem ze względu na faktyczną wartość przedmiotu
zaskarżenia, wynoszącą 6.775 zł, Sąd uznał skargę kasacyjną w niniejszej sprawie
za przedmiotowo niedopuszczalną.
W zażaleniu na to postanowienie pełnomocnik strony pozwanej zarzucił
naruszenie art. 3986
§ 2 k.p.c. w związku z art. 3984
§ 2 k.p.c., art. 368 § 2 k.p.c. i
art. 26 k.p.c. oraz art. 231
k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. przez bezzasadne
stwierdzenie, że wartość przedmiotu sporu w skardze kasacyjnej wynosi 6.775 zł,
podczas gdy Sąd Okręgowy nie dokonał formalnego sprawdzenia wartości
przedmiotu zaskarżenia, w tym także po nadaniu biegu apelacji, kiedy to na
wezwanie Sądu Rejonowego pełnomocnik strony pozwanej określił wartość
przedmiotu zaskarżenia apelacji na kwotę 14.398, 24 zł, a zatem z mocy art. 26
k.p.c. doszło do utrwalenia wartości przedmiotu zaskarżenia apelacji; a także przez
„bezzasadne stwierdzenie (wbrew zresztą także stanowisku Sądu Rejonowego,
3
czego Sąd Okręgowy nie podważył), iż wartości przedmiotu zaskarżenia odnośnie
do roszczenia określonego w pkt I wyroku Sądu Rejonowego wynosi1.280 zł, a nie
7.680 zł.”
Wnoszący zażalenie podkreślił, że Sąd Rejonowy zakwestionował wskazaną
w apelacji wartość przedmiotu zaskarżenia w kwocie 7.998,24 zł i wezwał do
uzupełnienia braków apelacji zgodnie z art. 231
k.p.c. (w zakresie pkt I wyroku), a
co za tym idzie zgodnie z art. 21 k.p.c. W odpowiedzi na to wezwanie pełnomocnik
strony pozwanej, uwzględniając wykładnię art. 231
k.p.c. dokonaną przez Sąd
Rejonowy wskazał, że wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi 14.398, 24 zł. Tak
określonej kwoty żaden z Sądów nie sprawdził ponownie ani nie zakwestionował,
nawet wtedy gdy wpłynęła interwencja uboczna, gdzie tą kwotę wskazano jako
wartość przedmiotu sporu. Skoro Sąd Rejonowy sprawdził wartości przedmiotu
zaskarżenia po wpłynięciu apelacji, to - zgodnie z art. 26 k.p.c., wartość ta uległa
stabilizacji i nie powinna być już na dalszym etapie procesu kwestionowana.
Ponadto zaskarżone postanowienie dotyczy jedynie odrzucenia skargi
kasacyjnej, a kwestia wartości przedmiotu zaskarżenia została poruszona jedynie w
jego uzasadnieniu. Natomiast zdaniem wnoszącego zażalenie, sprawdzenie
wartości przedmiotu sporu, jak i jego wynik wymaga wydania oddzielnego
postanowienia Sądu. Brak takiego postanowienia tym bardziej uzasadnia
stwierdzenie, że wartość ta została już wcześniej ustalona (na poziomie kwoty
14.398, 24 zł), a zatem nie mogło dojść do jej ponownego sprawdzenia. Skoro więc
wartość przedmiotu zaskarżenia w skardze kasacyjnej wynosi 13.175 zł (uległa
obniżeniu w stosunku do wartości przedmiotu zaskarżenia w apelacji wskutek
zmiany wyroku Sądu Rejonowego, jednakże nie w części roszczenia o ustalenie,
rozstrzygniętego w pkt I tego wyroku), to należało przyjąć dopuszczalność skargi
kasacyjnej.
Wnoszący zażalenie podkreślił też, że jego zdaniem zasadne było stanowisko
Sądu Rejonowego, że w przypadku roszczenia o ustalenie istnienia stosunku pracy
wartość przedmiotu zaskarżenia wynosiła 7.680 zł. Brak jest bowiem ustaleń, jaki
był rodzaj umowy o pracę łączący strony, a tym samym brak podstaw do uznania,
jak to uczynił Sąd Okręgowy, że była to umowa na czas określony, co w
konsekwencji skłoniło ten Sąd do ustalenia wartości przedmiotu sporu w tym
4
zakresie na 1.280 zł. Skoro brak ustaleń, co do charakteru umowy to także brak
podstaw, aby na niekorzyść strony skarżącej przyjmować, że była to umowa na
czas określony. Wnoszący zażalenie domagał się uchylenia zaskarżonego
postanowienia w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, a także
zasądzenia od powódki na rzecz strony pozwanej i interwenienta kosztów procesu,
w tym kosztów zastępstwa procesowego, za postępowanie zażaleniowe, według
norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przedmiotowa dopuszczalność skargi kasacyjnej w sprawach o prawa
majątkowe jest bezwzględnie uzależniona od wartości przedmiotu zaskarżenia,
która w sprawie z zakresu prawa pracy nie może być niższa niż dziesięć tysięcy
złotych. W przeciwnym razie skarga kasacyjna jest niedopuszczalna (art. 3982
§ 1
k.p.c.) i podlega obligatoryjnemu odrzuceniu przez sąd drugiej instancji (art. 3986
§
2 in fine k.p.c.) lub Sąd Najwyższy (art. 3986
§ 3 k.p.c.). Na gruncie powołanych
przepisów nie może podlegać kwestii, że przedmiotową dopuszczalność skargi
kasacyjnej wyznacza kryterium wartości przedmiotu kasacyjnego zaskarżenia, a nie
wartość przedmiotu sporu lub przedmiotu apelacyjnego zaskarżenia, która – co
przyznaje sam wnoszący zażalenie – nie była sprawdzona przez Sądy obu instancji
aż do momentu jej zweryfikowania przez Sąd drugiej instancji dla potrzeb
zweryfikowania przedmiotowej dopuszczalności skargi kasacyjnej. Taki ciąg
zdarzeń oznaczał, że wartość przedmiotu apelacyjnego zaskarżenia nie była
przedmiotem sprawdzenia w trybie art. 25 § 1 k.p.c., a zatem nie uległa ona
„stabilizacji” w myśl art. 26 k.p.c. Ponadto, skoro początkowo wartość przedmiotu
apelacyjnego zaskarżenia nie została sprawdzona w postępowaniu apelacyjnym, to
Sąd drugiej instancji nie wydawał w sprawie żadnego „oddzielnego” postanowienia,
którego wydanie nie jest konieczne, ponieważ sprawdzenie wartości przedmiotu
sporu przez sądy niższych instancji służy ustaleniu sądu rzeczowo właściwego do
rozpoznania sprawy.
Sąd Najwyższy miał przede wszystkim na względzie to, że zweryfikowanie
przedmiotowej dopuszczalności wniesienia skargi kasacyjnej w sprawach z zakresu
prawa pracy o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu kasacyjnego
zaskarżenia nie może być niższa niż dziesięć tysięcy złotych, wynika ze
5
szczególnych przepisów o postępowaniu kasacyjnym przed Sądem Najwyższym
(art. 3981
i art. 3982
§ 1 k.p.c.), przeto do tej szczególnej procedury kasacyjnej nie
stosuje się ani przepisów o apelacji (a contrario art. 39821
k.p.c.) ani art. 26 k.p.c (a
contrario art. 391 § 1 k.p.c.). Sprawia to, że w każdym stanie sprawy Sąd drugiej
instancji lub Sąd Najwyższy mają obowiązek zweryfikowania wystąpienia
bezwzględnej przesłanki procesowej w postaci sprawdzenia wartości przedmiotu
kasacyjnego zaskarżenia. Przekreślało to w rozpoznawanej sprawie przedmiotową
dopuszczalność wniesienia skargi kasacyjnej, ponieważ nie podlega kwestii, że w
prawidłowo wyliczona wartość przedmiotu kasacyjnego zaskarżenia nie sięga
kwoty dziesięciu tysięcy złotych, przeto przedmiotowo niedopuszczalna skarga
kasacyjna została prawidłowo odrzucona (art. 3986 § 2 k.p.c.).
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy postanowił jak w sentencji na
podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z art. 39814
k.p.c.