Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 179/07
POSTANOWIENIE
Dnia 10 sierpnia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Żyznowski (przewodniczący)
SSN Maria Grzelka
SSN Iwona Koper (sprawozdawca)
Protokolant Maryla Czajkowska
w sprawie z wniosku "G." Spółki Akcyjnej w P.
przy uczestnictwie F. Bank Polska Spółki Akcyjnej w W.
o wykreślenie hipoteki,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 10 sierpnia 2007 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawczyni
od postanowienia Sądu Okręgowego w P.
z dnia 22 września 2006 r.,
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 6 stycznia 2006 r. Sąd Rejonowy w P. oddalił
wniosek „G.” S.A w P. o wykreślenie hipoteki ustanowionej na prawie użytkowania
wieczystego na rzecz Pierwszego […] Banku S.A. w K., poprzednika prawnego
uczestnika postępowania F. Bank Polska S.A. w W., które według twierdzeń
wnioskodawcy wygasło.
Twierdzenia tego Sąd Rejonowy nie podzielił uznając, że nie doszło do
wygaśnięcia wieczystego użytkowania, lecz prawo to służące A. K. i R. K., decyzją
Kierownika Urzędu Rejonowego w P. wydaną na podstawie ustawy z dnia 4
września 1997 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego
przysługującego osobom fizycznym w prawo własności (Dz.U. Nr 123, poz. 781)
przekształciło się w prawo własności. Własność przedmiotowego gruntu nabyła
następnie Spółka „G”.
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w P. oddalił apelację
wnioskodawcy od powyższego postanowienia.
W jego uzasadnieniu wskazał, że w rozpoznawanej sprawie przepisy ustawy
z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (jednolity tekst Dz.U.
z 2001 r., Nr 124, poz. 1361 ze zm. dalej - ukwh), jak też art. 241 k.c., których
naruszenie zarzucał wnioskodawca w apelacji nie znajdują zastosowania. Sytuacja,
której dotyczy sprawa została bowiem uregulowana w art. 2 ust. 3 ustawy z dnia
4 września 1997 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego
przysługującego osobom fizycznym w prawo własności. Zgodnie z tym przepisem,
w razie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności
decyzja o przekształceniu nie prowadzi do naruszenia praw osób trzecich.
Z momentem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego hipoteka istnieje
więc nadal lecz obciąża należące do dotychczasowego użytkownika wieczystego
prawo własności.
3
W skardze kasacyjnej wnioskodawca przytoczył podstawę naruszenia
prawa materialnego zarzucając naruszenie:
1/ art. 65 ust. 1 i 3 w zw. z art. 5 ukwh przez przyjęcie, że pomimo wygaśnięcia
użytkowania wieczystego ustanowiona na nim hipoteka nadal istnieje,
2/ art. 65 ust. 1 ukwh przez przyjęcie, że przedmiotowa hipoteka została
ustanowiona na rzecz uczestnika postępowania zgodnie z tym przepisem,
3/ art. 67 ust. 1 ukwh przez przyjęcie, że w celu ustanowienia przedmiotowej
hipoteki został dokonany wpis do księgi wieczystej, bądź, że w przedmiocie
tego ograniczonego prawa rzeczowego zmieniono istniejący,
ustanowiony wpis
4/ art. 85 ukwh przez przyjęcie, że przedmiotowa hipoteka bez zmiany treści
obejmuje też wartość budynków i budowli będących uprzednio własnością
użytkowników wieczystych,
5/ art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 4 września 1997 r. przez przyjęcie w oparciu o ten
przepis, że nie była wymagana zmiana treści hipoteki, a przekształcenie
prawa użytkowania wieczystego w prawo własności przekształcało również
treść hipoteki, w tym objęte mienie do tej pory nie zabezpieczone hipoteką.
W oparciu o podstawę naruszenia przepisów postępowania zarzucał
naruszenie art. 6268
k.p.c. polegające na ustaleniu, że nie istniała podstawa dla
dokonania wnioskowanego wykreślenia.
We wnioskach skargi domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia
oraz poprzedzającego go postanowienia Sądu Rejonowego, oraz wykreślenia
przedmiotowej hipoteki.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wynikające z art. 39813
§ 1 k.p.c. związanie Sądu Najwyższego przy
rozpoznawaniu skargi kasacyjnej jej podstawami oznacza związanie również
postacią i sposobem zarzucanego w skardze naruszenia przepisów prawa
materialnego i przepisów postępowania.
4
Podnoszony w skardze zarzut naruszenia art. 6268
k.p.c., nie został bliżej
sprecyzowany przez wskazanie, któremu z przepisów zawartych w poszczególnych
paragrafach tego artykułu uchybia zaskarżone postanowienie. Skarżący nie
wskazał również, błędów lub braków świadczących o naruszeniu powołanego
w zarzucie przepisu, upatrując go w samym wyniku postępowania i nie
uwzględnieniu jego wniosku, uzasadnionego - w jego przekonaniu - z przyczyn
wyczerpujących uzasadnienie drugiej z przytoczonych podstaw skargi - naruszenia
prawa materialnego. W tym sformułowaniu zarzut procesowy ma charakter
następczy w stosunku do zarzutów naruszenia prawa materialnego i tylko w tym
aspekcie może być rozważany.
Pośród zarzutów tych, w pierwszej kolejności kontroli kasacyjnej podlega
zarzut naruszenia art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 4 września 1997 r., pozostający,
w związku z przyjętą podstawą prawną zaskarżonego postanowienia,
w bezpośrednim związku przyczynowym z wynikiem sprawy.
Zgodnie z art. 241 k.c. wygaśnięcie wieczystego użytkowania powoduje
z mocy prawa wygaśnięcie wszelkich ustanowionych na nim obciążeń chyba,
że skutek taki wyłącza przepis szczególny. Obciążeniami w rozumieniu tego
przepisu są: ustanowione na użytkowaniu wieczystym prawa rzeczowe
ograniczone, prawa najmu i dzierżawy oraz inne prawa i roszczenia osobiste, o ile
zostały ujawnione w księdze wieczystej. Obciążenia wpisane do księgi wieczystej
ulegają wykreśleniu wraz z wykreśleniem wieczystego użytkowania.
Co do zasady więc wygaśnięcie użytkowania wieczystego obciążonego hipoteką
powoduje wygaśnięcie hipoteki.
Prawo użytkowania wieczystego, w razie przekształcenia w prawo własności
wygasa. Przepis art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 4 września 1997 r., na podstawie której,
w sprawie niniejszej doszło do przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo
własności, jako przepis szczególny w stosunku do art. 241 k.c. wyłącza jednak
w takiej sytuacji skutek określony w tym przepisie. Ten trafny pogląd co do
wykładni obu wskazanych przepisów w konsekwencji doprowadził Sąd Okręgowy
do prawidłowego wniosku, że w stanie rozpoznawanej sprawy przekształcenie
5
wieczystego użytkowania w prawo własności nie spowodowało wygaśnięcia
obciążającej go przed przekształceniem hipoteki.
W tym stanie rzeczy nie mogą odnieść skutku, pozbawione doniosłości
prawnej dalsze zarzuty skargi, dotyczące naruszania prawa materialnego,
wywiedzione i oparte na przeciwnym założenia oraz wykraczające poza podstawę
prawną zaskarżonego rozstrzygnięcia.
Kierując się powyższym Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39814
k.p.c.,
oddalił skargę kasacyjną, która nie ma uzasadnionych podstaw.