Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 145/07
POSTANOWIENIE
Dnia 22 listopada 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Korzeniowski
w sprawie z wniosku J. P.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o rentę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 22 listopada 2007 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 6 lipca 2006 r.,
odmawia przyjęcia skargi do rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny wyrokiem z 6 lipca 2006 r. oddalił apelację J. P. od wyroku
Sądu Okręgowego w T. oddalającego jego odwołanie od decyzji Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych z 7 maja 2004 r., odmawiającej mu prawa do dalszej
renty rodzinnej, dlatego że 25 lat ukończył 9 kwietnia 2004 r. nie będąc na ostatnim
roku studiów.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia ustalono, że „podstawą wydania przez ZUS
decyzji było przedłożone przez wnioskodawcę zaświadczenie z 4.10.2003 r., iż jest
studentem I roku (I semestru) Magisterskich Studiów Uzupełniających w roku
akademickim 2003/2004 Wyższej Szkoły Turystyki i Hotelarstwa w G. Z
zaświadczenia wynika nadto, że okres studiów przewidzianych w programie trwa
dwa lata, zaś termin obrony pracy magisterskiej jest przewidziany do końca maja
2
2005 r. (zaświadczenie k. 38 akt). W piśmie z 11.01.2005 r. Uczelnia wyjaśniła, że
Magisterskie Studia Uzupełniające trwają trzy semestry i studia J. P. kończą się w
lutym 2005 r. (k. 30 a.s.). Z planu Magisterskich Studiów Uzupełniających w
Wyższej Szkole Turystki i Hotelarstwa wynika, że w II semestrze wnioskodawca
powinien zdać 3 egzaminy oraz uzyskać 5 zaliczeń (k. 31 a.s. ZUS)”.
Warunkiem przedłużenia prawa do renty do zakończenia ostatniego roku
studiów jest osiągnięcie 25 lat na tym roku (art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i
rentach z FUS). Wnioskodawca, pomimo stanowiska apelacji nie uprawdopodobnił
w żaden sposób, by do 9 kwietnia 2004 r. uzyskał powyższe zaliczenia i zdał
egzaminy, dla uznania, że w chwili osiągnięcia 25 lata życia został studentem
ostatniego -do daty zdania egzaminu magisterskiego- roku studiów.
Skargę kasacyjną wnioskodawca oparł tylko na podstawie procesowej i
zarzucił naruszenie art. 232 i 233 § 1 k.p.c. przez ich niewłaściwe zastosowanie
oraz przez niewyjaśnienie wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy faktów i
okoliczności, a także przez brak wszechstronnego rozważenia zebranego
materiału.
Jako podstawę uzasadniającą przyjęcie skargi do rozpoznania wskazano
„oczywiste naruszenie zaskarżonym wyrokiem prawa”, jak potrzebę wyjaśnienia
istotnego zagadnienia prawnego: „czy w sytuacji, gdy organ rentowy wydając
decyzję o wstrzymaniu wypłaty renty rodzinnej z uwagi na ukończenie przez
uprawnionego 25 lat życia nie wykazał w sposób prawidłowy i przekonywujący, że
w chwili ukończenia 25 roku życia uprawniony nie był na ostatnim roku studiów,
rozstrzygający sprawę wskutek złożonego przez uprawnionego odwołania Sąd
powinien przeprowadzić na tę okoliczność z urzędu odpowiednie dowody nie
wskazane przez strony, czy też dopuszczalne jest w takiej sytuacji oddalenie
odwołania uprawnionego z tego tylko powodu, że to on nie przeprowadził
odpowiednich dowodów; czy przerzucanie ciężaru przeprowadzenia dowodu z
organu rentowego na uprawnionego jest w takiej sytuacji dopuszczalne”
Skarżący wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznanie bądź o zmianę i uchylenie decyzji wstrzymującej rentę.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
3
Zasadniczo skarga powinna podlegać odrzuceniu, a to z braku uzasadnienia
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania. Uzasadnienia tego nie może
zastąpić uzasadnienie podstaw skargi, jako że są to odrębne elementy skargi (art.
3984
§ 1 pkt 2 i 3 k.p.c.). Chodzi więc o odrębne, jurydyczne, powiązane z
wskazywanymi przesłankami przedsądu ich uzasadnienie. Brak takiego
uzasadnienia stanowi wadę konstrukcyjną nieusuwalną skutkującą odrzuceniem
skargi na podstawie (art. 3986
§ 2 k.p.c.), co orzecznictwo w pełni potwierdza.
Jednakże nawet próba odejścia od tego reżimu i przyjęcie, że wymagane
uzasadnienie może wynikać z samego wniosku nie prowadzi do stwierdzenia
przesłanek uzasadniających przyjęcie skargi do rozpoznania.
Redakcja wniosku nie jest tu precyzyjna, gdyż ustawa stanowi, że skarga
podlega przyjęciu, gdy jest „oczywiście uzasadniona” (art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.) a
nie gdy zachodzi „oczywiste naruszenie zaskarżonym wyrokiem prawa”. Skarżący
w ogóle nie uzasadnia tej oczywistości. Podstawy skargi nie oparto na naruszeniu
prawa materialnego, natomiast podstawa procesowa pozostaje w kolizji z ustawą
(art. 3983
§ 3 k.p.c.).
Osłabia to tym samym przedstawiane zagadnienie prawne, które nie jest
kwestią prawną i to istotną, gdyż metodycznie nie odwołuje się do przepisów prawa
i do orzecznictwa, lecz do stosowania reguł dowodowych w konkretnej sprawie. Te
zaś określa procedura. Skarżący w ogóle nie rozwinął kwestii, w której nie mógłby
też zaprzeczyć podstawowym regułom dowodowym, jak przede wszystkim tym, że
to na twierdzącym spoczywa ciężar dowodu. Powszechne zasady (reguły)
dowodowe obowiązują również na gruncie spraw z ubezpieczenia społecznego, tu
w szczególności, że to zainteresowany świadczeniem ma każdorazowo udowodnić
fakty uzasadniające prawo. Inaczej mówiąc również tu działają zasady dowodzenia
faktów i kontradyktoryjności sporu. Dla poruszonej w zagadnieniu kwestii ważne
jest zwrócenie uwagi, że brak jest podstaw procesowych do twierdzenia, że sąd
ubezpieczeń społecznych w sprawie o rentę rodzinną ma działać z urzędu.
Zwłaszcza gdy tak jak w tej sprawie, wbrew skarżącemu, podstawowe ustalenia
oparte były na zaświadczeniach uczelni (j.w.). Postępowanie dowodowe ma
miejsce również w drugiej instancji (art. 382 k.p.c.). i zasadnicze, znaczące dla
sprawy fakty nie były sporne. Jeżeli więc miałaby zajść szczególna sytuacja, czyli,
4
że już przed datą urodzin (9 kwietnia 2004 r.) wnioskodawca miałby uzyskać
zaliczenia i zdać egzaminy pozwalające na uznanie, że stał się studentem
ostatniego roku studiów, to ostatecznie rozstrzygnięcie to mogło być oparte na
braku przeprowadzenia właściwego dowodu przeciwko podstawowym ustaleniom w
sprawie.
Prócz więc wskazanych wad konstrukcyjnych i redakcyjnych wniosku, jego
treść nie pozwalała stwierdzić przesłanki przedsądu uzasadniającej przyjęcie skargi
do rozpoznania.
Z tych przyczyn orzeczono jak w sentencji na mocy art. 3989
§ 2 k.p.c.