Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 73/07
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 grudnia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z wniosku J. P.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.
o rentę socjalną,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 5 grudnia 2007 r.,
na skutek skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 29 września 2006 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 29 września 2006 r., Sąd Apelacyjny oddalił apelację
pozwanego organu rentowego – Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku
Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G. z dnia 3 grudnia
2004 r., zmieniającego zaskarżoną przez J. .P decyzję organu rentowego i
przyznającego wnioskodawcy prawo do renty socjalnej od 1 maja 2004 r. do
czerwca 2005 r.
W sprawie ustalono, że wnioskodawca, urodzony 18 maja 1983 r., w dniu 25
maja 2004 r. złożył wniosek o rentę socjalną. Organ rentowy odmówił wypłaty
świadczenia, po stwierdzeniu, że całkowita niezdolność do pracy (okresowo do
czerwca 2005 r.) pełnoletniego J. P. nie powstała ani przed ukończeniem przez
niego 18 roku życia, ani też w trakcie „nauki w szkole" - przed ukończeniem 25 roku
życia. Wnioskodawca w roku szkolnym 1999/2000 uczęszczał do Zespołu Szkół
Licealnych i Zawodowych i został skreślony z listy uczniów w związku z
niezaliczeniem siedmiu przedmiotów. W 2001 r. został słuchaczem kursu
prowadzonego przez Centrum Kształcenia Zawodowego w S przygotowującego do
egzaminów eksternistycznych z zakresu liceum ogólnokształcącego. W 2004 r.
wnioskodawca zdał siedem egzaminów i pozostały mu jeszcze do zdania dwa
egzaminy. Centrum Kształcenia Zawodowego w S. wpisane jest do ewidencji
placówek oświatowych prowadzonej przez Kuratora Oświaty w G. Do zadań
Centrum należą pozaszkolne formy kształcenia umożliwiające spełnienie
obowiązku nauki - § 13 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i
Sportu z 13 czerwca 2003 r. w sprawie rodzajów, organizacji oraz sposobu
działania publicznych placówek kształcenia ustawicznego i publicznych placówek
kształcenia praktycznego, w tym publicznych ośrodków dokształcania i
doskonalenia zawodowego (Dz.U. Nr 132, poz. 1225). Zdaniem sądów obu
instancji, mimo że Centrum nie posiada statusu szkoły, to jednak jest placówką, w
której wykonywana jest praca nauczycielska (według ustawowej definicji szkoły
ujętej w art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela - tekst
jednolity: Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.). W ocenie Sądu Apelacyjnego,
który podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji, wnioskodawca w 2004 r. aż do
momentu zdania pozostałych egzaminów w przepisanym czasie w Centrum
3
Kształcenia Zawodowego w S., pozostawał w trakcie „nauki w szkole" w rozumieniu
art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. Nr
135, poz. 1268 ze zm.).
Powyższy wyrok zaskarżył skargą kasacyjną pozwany organ rentowy i
zarzucając naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe
zastosowanie art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o rencie socjalnej, polegające na przyjęciu,
że „nauka w szkole" oznacza również uczestnictwo w charakterze słuchacza w
kursie przygotowującym do egzaminów eksternistycznych z zakresu liceum
ogólnokształcącego, prowadzonym przez Centrum Kształcenia Zawodowego,
wniósł o jego zmianę oraz zmianę poprzedzającego wyroku Sądu pierwszej
instancji w całości i oddalenie odwołania wnioskodawcy.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną wnioskodawca wniósł o jej odrzucenie na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c., jako niespełniającej wymogów określonych w art.
3984
k.p.c., bądź jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej wraz z orzeczeniem o
kosztach postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wniesiona skarga kasacyjna została oparta wyłącznie na zarzucie
naruszenia przepisów prawa materialnego, co oznacza, że w istocie nie
kwestionuje się w niej ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego
wyroku. Wobec powyższego Sąd Najwyższy jest związany ustaleniami faktycznymi
stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia (art. 39813
§ 2 k.p.c.).
Skarga kasacyjna jest uzasadniona. Istota sporu sprowadzała się do ustalenia, czy
pojęcie „nauka w szkole" w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia z dnia 27
czerwca 2003 r. o rencie socjalnej oznacza również uczestnictwo w charakterze
słuchacza w kursie przygotowującym do egzaminów eksternistycznych z zakresu
liceum ogólnokształcącego, prowadzonym przez Centrum Kształcenia
Zawodowego w sytuacji, gdy ustawa o rencie socjalnej nie definiuje tego pojęcia.
Sądy orzekające w sprawie w obu instancjach, uznały że wnioskodawca aż do
momentu zdania pozostałych egzaminów w Centrum Kształcenia Zawodowego,
pozostawał w trakcie „nauki w szkole" w rozumieniu art. 4 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia
27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, powołując się na definicję szkoły jako
4
placówki, w której wykonywana jest praca nauczycielska (art. 3 pkt 2 ustawy z dnia
26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela).
Zdaniem Sądu Najwyższego prezentowana wykładnia nie jest prawidłowa.
Skoro ustawa o rencie socjalnej nie zawiera własnej definicji szkoły, zasadnym jest
odwołanie się w tej kwestii do ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty
(tekst jednolity: Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.), która całościowo
regulując system edukacji w Polsce, nie obejmuje – jako szkoły - placówek
kształcenia ustawicznego, placówek kształcenia praktycznego oraz ośrodków
dokształcania i doskonalenia zawodowego wymienionych w art. 2 pkt 3a. Ustawa o
systemie oświaty rozróżnia szkołę i inne placówki, w tym kształcenia ustawicznego,
kształcenia praktycznego oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego
(art. 2, a także art. 3,5,7,9 i 10 ustawy). Centrum Kształcenia Zawodowego w S.,
jako ośrodek dokształcania i doskonalenia zawodowego, umożliwiający uzyskanie i
uzupełnienie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych, nie jest
szkołą, w rozumieniu ustawy o systemie oświaty. Tym samym uczestnictwo w
charakterze słuchacza w kursie przygotowującym do egzaminów eksternistycznych
z zakresu liceum ogólnokształcącego, prowadzonym przez ośrodek dokształcania i
doskonalenia zawodowego, nie może być uznane za „naukę w szkole" w
rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o rencie socjalnej. Tak więc, w ocenie Sądu
Najwyższego, rację ma organ rentowy uznając za nieuprawnione przywołanie przez
sądy obu instancji definicji szkoły zawartej w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r.
Karta Nauczyciela, gdyż ustawa ta reguluje nie system oświaty, lecz prawa i
obowiązki nauczycieli, definiując pojęcie szkoły tylko na potrzeby tej ustawy.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
k.p.c.
orzekł jak w sentencji.