Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 25 kwietnia 2008 r.
I PZ 3/08
Późniejsze wykrycie prawomocnego wyroku dotyczącego tego samego
stosunku prawnego stanowi podstawę wznowienia postępowania, jeśli wyrok
ten został wydany i uprawomocnił się przed zakończeniem postępowania (art.
403 § 3 k.p.c.).
Przewodniczący SSN Romualda Spyt (sprawozdawca), Sędziowie SN: Józef
Iwulski, Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 25 kwietnia
2008 r. sprawy z powództwa Danuty M. przeciwko Gimnazjum w S., Zespołowi Eko-
nomiki, Oświaty, Zdrowia i Kultury w S. dotyczącej skargi o wznowienie postępowa-
nia, na skutek zażalenia powódki na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowi-
cach z dnia 27 listopada 2007 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 27 listopada 2007 r. Sąd Apelacyjny-Sąd
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach odrzucił wniesioną przez powódkę
skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego
Sądu z dnia 29 września 2007 r. [...] z powództwa Danuty M. przeciwko Gimnazjum
w S., Zespołowi Ekonomiki, Oświaty, Zdrowia i Kultury w S. o zapłatę.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd Apelacyjny podniósł, że powódka oparła
skargę na podstawach wznowienia wskazanych w art. 403 § 2 i 3 k.p.c., wywodząc,
że w prawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. z dnia 4
kwietnia 2007 r. [...] (w sentencji i uzasadnieniu) zawarte zostały środki dowodowe,
które miałyby wpływ na wynik sprawy, jak również takim środkiem dowodowym jest
arkusz organizacji Gimnazjum w S. na rok 2000/2001, który otrzymała na rozprawie
w dniu 5 lipca 2007 r. w sprawie przed Sądem Rejonowym w Gliwicach [...]. Ocenia-
2
jąc powyższe podstawy Sąd Apelacyjny stwierdził, że wskazany wyżej wyrok Woje-
wódzkiego Sądu Administracyjnego jest wyrokiem pomiędzy innymi stronami niż
strony postępowania [...], a przesłanką wznowienia postępowania na podstawie art.
403 § 3 k.p.c. jest wykrycie nie jakiegokolwiek wyroku lecz wyroku dotyczącego tego
samego stosunku prawnego, co oznacza że wyrok dotyczyć musi tych samych osób
oraz tych samych praw i obowiązków pomiędzy tymi osobami. Natomiast odnosząc
się do dowodu w postaci arkusza organizacji Gimnazjum w S. w roku 2000/2001 Sąd
wskazał, że w skardze kasacyjnej z dnia 28 grudnia 2006 r., wniesionej w sprawie
[...], powódka wyraźnie przyznała, że o takim rodzaju dowodu wiedziała, ponieważ
wspominała o takim arkuszu dotyczącym roku 2003/2004, co dowodzi, iż miała świa-
domość sporządzania takich dokumentów przez Gimnazjum przed 5 lipca 2007 r. - a
zatem dowód ten mogła powołać przed wydaniem wyroku w sprawie objętej wnio-
skiem o wznowienia postępowania. Stąd uznał, że skarga o wznowienie postępowa-
nia nie została oparta na ustawowych przesłankach restytucyjnych.
W zażaleniu na to postanowienia skarżąca wniosła o jego uchylenie. Uzasad-
niając swoje stanowisko skarżąca nie zgodziła się z poglądem przedstawionym przez
Sąd Apelacyjny. Stwierdziła, że wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G.
dotyczył pozostawania powódki w okresie od 1 września 1999 r. do 2 lutego 2003 r.
w stosunku pracy z Gimnazjum w S. i tego samego stosunku prawnego dotyczył za-
skarżony niniejszą skargą wyrok Sądu Apelacyjnego, co wypełnia podstawę restytu-
cyjną wskazaną w art. 403 § 3 k.p.c. Również i druga podstawa restytucyjna ma
oparcie w przepisie art. 403 § 2 k.p.c., bowiem powódka z arkuszem organizacyjnym
dotyczącym roku 2000/2001 mogła się zapoznać dopiero na rozprawie w dniu 5 lipca
2007 r., gdyż jej wnioski dowodowe dotyczące tego dokumentu odrzucił zarówno Sąd
pierwszej jak i drugiej instancji w postępowaniu objętym skargą o wznowienie postę-
powania. Z arkusza tego wynika, że wymiar czasu pracy powódki w tym roku wynosił
23 godziny tygodniowo.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Zażalenie jest nieuzasadnione. Na podstawie wynikającej z przepisu art. 403 §
2 k.p.c. można żądać wznowienia postępowania w razie późniejszego wykrycia pra-
womocnego wyroku dotyczącego tego samego stosunku prawnego. Niezależnie od
trafnej argumentacji Sądu Apelacyjnego dotyczącej użytego w tym przepisie sformu-
3
łowania „tego samego stosunku prawnego” wskazać należy, że późniejsze wykrycie
prawomocnego wyroku dotyczącego tego samego stosunku prawnego stanowi pod-
stawę wznowienia postępowania, jeśli wyrok ten został wydany i uprawomocnił się
przed zakończeniem postępowania we wznawianej sprawie. Pogląd taki jest ugrun-
towany w orzecznictwie. W postanowieniu z dnia 26 czerwca 1997 r., I CKN 149/97
(OSNC 1998 nr 1 poz. 9), Sąd Najwyższy wskazał, że przed zmianą Kodeksu postę-
powania cywilnego, dokonaną ustawą z dnia 1 marca 1996 r. (Dz.U. Nr 43, poz.
189), „późniejsze wykrycie prawomocnego wyroku dotyczącego tego samego sto-
sunku prawnego" stanowiło podstawę wznowienia postępowania przewidzianą w art.
403 § 2 in principio tego Kodeksu. W judykaturze opartej na tym przepisie (patrz
przede wszystkim postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 1967 r., I PZ
20/67, OSNCP 1967 nr 11, poz. 209), akceptowanej w piśmiennictwie prawniczym,
przyjęte zostało, że podstawę wznowienia może stanowić tylko takie wykryte później
orzeczenie dotyczące tego samego stosunku prawnego, które było już prawomocne,
zanim zapadł wyrok w postępowaniu, którego wznowienia się żąda; „wykrycie" orze-
czenia mianowicie oznacza dowiedzenie się o orzeczeniu, które w czasie poprzed-
niego postępowania już istniało, lecz o którym strona nie wiedziała, bo było ono
ukryte lub jej nieznane. W wyniku nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego
przez ustawę z dnia 1 marca 1996 r. początkowa część przepisu § 2 art. 403 tego
Kodeksu została wykreślona, ale znalazła się ona, bez żadnej zmiany wpływającej
na jej treść, w pierwszym zdaniu § 3 dodanego do art. 403 k.p.c. Drugie zdanie tego
przepisu zawiera unormowanie nowe. Stanowi ono, iż „w tym wypadku przedmiotem
rozpoznania przez sąd jest nie tylko zaskarżony wyrok, lecz są również z urzędu inne
prawomocne wyroki dotyczące tego samego stosunku prawnego". Brzmienie zdania
pierwszego § 3 art. 403 k.p.c., zbieżne z brzmieniem dawnej początkowej części § 2
tego artykułu, nie uprawnia do różnego ich rozumienia. Samo przeniesienia omawia-
nej podstawy wznowienia postępowania z § 2 art. 403 k.p.c. do § 3 tego artykułu nie
uzasadnia odstąpienia od dotychczas przyjętego i niekwestionowanego rozumienia
zakresu jego odniesienia.
W niniejszej sprawie wyrok w sprawie, objętej skargą o wznowienie postępo-
wania wydany został w dniu 29 września 2006 r., natomiast wyrok Wojewódzkiego
Sądu Administracyjnego, na który powołuje się skarżąca, zapadł w dniu 4 kwietnia
2007 r. Nie stanowi on więc podstawy wznowienia postępowania wskazanej w art.
403 § 3 k.p.c. Podobnie rzecz się ma z drugą podstawą wznowienia wskazaną przez
4
skarżącą. Z treści art. 403 § 2 k.p.c. wynika, że można żądać wznowienia postępo-
wania w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków
dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie
mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. „Wykrycie" w rozumieniu powołane-
go przepisu oznacza znalezienie takich okoliczności faktycznych lub środków dowo-
dowych w poprzednim postępowaniu nieujawnionych, bo nieznanych stronom (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2005 r., III CZP 134/04, LEX nr
151652). Trafnie wywodzi Sąd Apelacyjny, że powódce znany był już w postępowa-
niu w sprawie [...] dowód z arkusza organizacji pozwanego Gimnazjum na rok
2000/2001, bowiem wnioskowała o jego przeprowadzenie już przed Sądem Okręgo-
wym, w piśmie procesowym z dnia 28 lutego 2005 r. [...]. Następnie pominięcie tego
dowodu przez ten Sąd stanowiło jeden z zarzutów apelacyjnych [...] i dowód ten zo-
stał ponowiony przed Sądem Apelacyjnym w piśmie procesowym z dnia 28 września
2006 r. Powódka zatem skorzystała już z dowodu z powyższego dokumentu w po-
stępowaniu, którego dotyczy skarga o wznowienie, co przesądza o tym, że nie może
on stanowić podstawy restutucyjnej wskazanej w przepisie art. 403 § 2 k.p.c.
Mając na uwadze powyższe Sąd Najwyższy na mocy art. 39814
k.p.c. w
związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji postanowienia.
========================================