Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 59/08
POSTANOWIENIE
Dnia 29 maja 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Helena Ciepła (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z wniosku B. N.
przy uczestnictwie Miasta P., Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta P. oraz W. K.
o wpis,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 29 maja 2008 r.,
skargi kasacyjnej uczestników postępowania:
Miasta P. i Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta P. od postanowienia Sądu
Okręgowego w P. z dnia 13 lipca 2007 r., sygn. akt II Ca (...),
uchyla zaskarżone postanowienie w części oddalającej apelacje Miasta P. i Skarbu
Państwa - Prezydenta Miasta P. od wpisu w księdze wieczystej Kw P(...)7/3 [Dz. Kw
(...)/06] z dnia 4 lipca 2006 r. (pkt 1) oraz wymieniony wpis i w tym zakresie
przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w P. do ponownego rozpoznania i
orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w P. w dniu 30 lipca 1999 r. wpisał B. N., jako właścicielkę
nieruchomości położonej w P. objętej księgą wieczystą Kw (...)7 [P(...)7/3] i powołał jako
podstawę wpisu decyzje Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast stwierdzające
nieważność decyzji wywłaszczeniowych. Decyzje stanowiące podstawę wpisu wyrokiem
Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 stycznia 2000 r. zostały uchylone.
2
Dnia 4 stycznia 2000 r. B. N. sprzedała W. K. nieruchomość składającą się z
działek ewidencyjnych o numerach: (…) oraz (…) objętych księgą wieczystą Kw (...)7.
W. K. w dniu 4 stycznia 2000 r. zawarł z Jerzym Dulembą przedwstępną umowę
sprzedaży przedmiotowej nieruchomości.
Gmina Miasto P. w dniu 13 kwietnia 2000 r. wniosła o wpis prawa własności w
dziale II księgi wieczystej Kw (...)7 na rzecz Miasta P. działek ewidencyjnych (…) w
miejsce ujawnionej w tej księdze B. N., powołując jako podstawę wpisu wyrok NSA z
dnia 4 stycznia 2000 r.
Sąd Rejonowy w P. postanowieniem z dnia 16 października 2000 r. odmówił
dokonania wpisu własności na rzecz Miasta P., a Sąd Okręgowy w P. postanowienie to
uchylił.
W dniu 4 lipca 2006 r. Sąd Rejonowy w P. dokonał wpisu prawa własności na
rzecz B. N. na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 23 stycznia 2005 r.
ustalającego nieważność umowy sprzedaży przedmiotowej nieruchomości z dnia 4
stycznia 2000 r.
Apelacje Miasta P. i Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta P. od tego wpisu, w
których apelujący zarzucili naruszenie:
- art. 6266
§ 1 k.p.c. przez rozstrzygnięcie wniosku B. N. złożonego później
(30 czerwca 2006 r.), zamiast rozpatrzenia w pierwszej kolejności wniosków
wcześniejszych – Miasta P. z dnia 12 kwietnia 2000 r. oraz Skarbu Państwa-Prezydenta
Miasta P. z dnia 9 maja 2000 r.,
- art. 34 ustawy o księgach wieczystych i hipotece na skutek niewykazania
następstwa prawnego po osobie wpisanej w księdze wieczystej Kw (...)7 jako właściciel,
- art. 6268
§ 2 k.p.c. oraz art. 6269
k.p.c. przez uwzględnienie wniosku B. N.
o wpis, chociaż brak było podstaw do jego uwzględnienia
- Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 13 lipca 2007 r. oddalił.
Przyjmując za Sądem Rejonowym, że wyrok Sądu Okręgowego w P. z dnia 23
grudnia 2005 r. ustalający nieważność umowy sprzedaży przedmiotowej nieruchomości
stanowi w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece
(Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.) prawidłową podstawę wpisu B. N. jako
właścicielki, Sąd Okręgowy uznał, że apelujący poza odwołaniem się do orzecznictwa
Sądu Najwyższego nie przytoczyli przekonujących argumentów, a wpis ten ułatwia im
nawet ubieganie się o prawa właścicielskie, gdyż utrzymanie wpisu B. K. musieliby
zwalczać w drodze powództwa na podstawie art. 10 u.k.w.h. Bezzasadność zarzutu
3
naruszenia art. 6266
§ 1 k.p.c. uzasadnił odwołaniem się do orzecznictwa Sądu
Najwyższego przyjmującego, że przepis ten dotyczy wyłącznie znaczenia kolejności
wniosków o wpis, a nie kolejności ich rozpoznawania.
Miasto P. i Skarb Państwa – Prezydent Miasta P. w skardze kasacyjnej od tego
postanowienia zarzucili naruszenie przepisów postępowania, art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z
art. 391 § 1 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. poprzez nieodniesienie się przez Sąd Okręgowy do
podniesionych w apelacji zarzutów naruszenia art. 6288
§ 2 k.p.c. i art. 6269
k.p.c. oraz
zmian stanu faktycznego i prawnego.
W konkluzji wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzutowi naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. nie można
odmówić słuszności. Wprawdzie art. 328 § 2 k.p.c. zastosowany odpowiednio do
uzasadnienia orzeczenia sądu drugiej instancji oznacza, że uzasadnienie to nie musi
zawierać wszystkich elementów uzasadnienia orzeczenia sądu pierwszej instancji, ale
takie, które ze względu na treść apelacji i na zakres rozpatrywanej sprawy wyznaczony
przepisami ustawy są potrzebne do rozstrzygnięcia sprawy przez sąd drugiej instancji
(por. np.: orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia: 8 października 1997 r., I CKN 312/97
oraz 9 marca 2006 r., I CSK 147/05 – niepubl). Jednakże rację mają skarżący
zarzucając, że uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia nie odpowiada tak określonym
wymaganiom.
Sąd Okręgowy dokonał bowiem selektywnej analizy zarzutów apelacji,
ograniczając się do rozważenia podniesionego w apelacji zarzutu naruszenia art. 6266
§
1 k.p.c. oraz art. 34 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.
U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.). Pominął natomiast całkowicie rozważenie
wywiedzionego przez skarżących zarzutu naruszenia art. 6268
§ 2 k.p.c. oraz art. 6269
k.p.c., co uniemożliwia dokonanie kontroli kasacyjnej.
Za celowe, mimo niepowołania w skardze kasacyjnej zarzutu naruszenia art. 6266
§ 1 k.p.c. i art. 31 u.k.w.h., Sąd Najwyższy uważa zwrócenie uwagi na pominięcie przez
Sąd Okręgowy przy uznaniu za bezzasadny zarzut naruszenia tych przepisów,
orzecznictwa Sądu Najwyższego stwierdzającego, że wprawdzie z przepisów
regulujących postępowanie wieczystoksięgowe nie wynika wprost ustawowy obowiązek
rozpoznawania wniosków o wpis według kolejności wpływu, jak to stanowił § 93
austriackiej ustawy hipotecznej z 25 lipca 1871 r., jednakże zasadę rozpoznawania
4
wniosków o wpis według daty wpływu można wyprowadzić z wykładni tych przepisów.
Takiemu stanowisku dał już wyraz Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 23.10.1996 r. I CKU
13/96 i z 24.9.2004 r., I CK 365/04 oraz w uchwale z 29.4.2008 r. III CZP 17/08 –
niepubl. i pogląd ten Sąd w obecnym składzie podziela.
Z tych przyczyn zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w P. w części
oddalającej apelacje – Miasta P. i Skarbu Państwa – Prezydenta Miasta P. od wpisu w
księdze wieczystej Kw P(...)7/3 [Dz. Kw (...)/06] z dnia 4 lipca 2006 r. oraz wymieniony
wpis na podst. art. 39315
§ 1 k.p.c. uchylono i przekazano sprawę sądowi pierwszej
instancji do ponownego rozpoznania.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13