Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 4 czerwca 2008 r.
II PK 323/07
Polecenia pracodawcy mogą mieć charakter sformalizowany w postaci
zarządzenia przewidującego obowiązek przestrzegania przez pracownika okre-
ślonych procedur. Postępowanie pracownika niezgodne z tymi procedurami, z
powołaniem się na odmienną praktykę, stanowi naruszenie jego obowiązków,
mogące uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę.
Przewodniczący SSN Herbert Szurgacz (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Zbigniew Myszka, Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 czerwca
2008 r. sprawy z powództwa Roberta H. przeciwko „P.” SA w W. o przywrócenie do
pracy i wynagrodzenie, na skutek skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okrę-
gowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gorzowie Wielkopolskim z dnia
19 czerwca 2007 r. [...]
1. o d d a l i ł skargę kasacyjną,
2. zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 120 zł (sto dwadzie-
ścia) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z dnia 19 lutego 2007 r.
uwzględnił powództwo Roberta H. wniesione przeciwko „P.” SA w W. i przywrócił
powoda do pracy w pozwanej Spółce na poprzednich warunkach pracy i płacy, a
także zasądził wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy i pracę w godzinach
nadliczbowych.
Powód w dniu 12 maja 2005 r. wniósł do Sądu Rejonowego w Gorzowie Wiel-
kopolskim pozew przeciwko „P.” SA w W. o uznanie oświadczenia pozwanego z dnia
4 maja 2005 r. o wypowiedzeniu umowy o pracę za bezskuteczne. W uzasadnieniu
pozwu powód wskazał, iż był pracownikiem pozwanej Spółki od 28 lutego 2000 r. i
2
szybko awansował, pracował sumiennie, starannie, odpowiedzialnie, miał na wzglę-
dzie dobro pracodawcy. Poświęcał się pracy kosztem wolnego czasu i rodziny, wy-
konywał polecenia przełożonych i stworzył przyjazną atmosferę w pracy. Był też na-
gradzany w pracy i uzyskał nominację do miana najlepszego kierownika.
Pismem z dnia 19 września 2005 r. powód zmienił powództwo i wniósł o zo-
bowiązanie pozwanego do przywrócenia go do pracy na poprzednich warunkach,
zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 4.865,80 zł z ustawowymi odset-
kami od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty tytułem jednomiesięcznego wyna-
grodzenia za czas pozostawania bez pracy oraz o zasądzenie od pozwanego na
rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według
norm przepisanych. Powód podniósł też zarzut, iż oświadczenie o wypowiedzeniu
umowy o pracę było nieskuteczne, albowiem dotyczyło umowy o pracę z dnia 28
maja 2000 r., która wygasła z chwilą podpisania kolejnej umowy o pracę w dniu 25
września 2000 r. Ponadto na rozprawie w dniu 22 listopada 2005 r. powód rozszerzył
powództwo o kwotę 6.038,40 zł z tytułu zapłaty za pracę w godzinach nadliczbowych
w soboty.
Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa, wskazując, że oświadczenie
o wypowiedzeniu umowy o pracę zawierało wyczerpujące uzasadnienie tego wypo-
wiedzenia.
Sąd Rejonowy ustalił, że Robert H. był zatrudniony w „P.” SA w W. od 28 lute-
go 2000 r., początkowo na podstawie umowy o pracę na okres próbny, a następnie
na podstawie umowy na czas nieokreślony na stanowisku kierownika do spraw roz-
woju i umowy o pracę na czas nieokreślony z dnia 25 września 2000 r., formalnie na
stanowisku kierownika regionalnego, natomiast faktycznie powód piastował stanowi-
sko kierownika rejonu do spraw operacyjnych. W umowie z dnia 25 września 2000 r.
określono główne zadanie pracownika, którym było udzielanie pomocy w tworzeniu
infrastruktury Spółki, umożliwiającej świadczenie usług na rzecz klientów w Polsce
oraz wdrażanie procedur operacyjnych. Spółka zajmowała się udzielaniem pożyczek
i ich windykacją. W zakresie realizacji tych zadań powód miał podlegać regionalnemu
kierownikowi do spraw operacyjnych. Pracownik miał ponadto odpowiadać za: kiero-
wanie pracą kierowników do spraw rozwoju, „dostarczanie kierownikom do spraw
rozwoju odpowiedniej motywacji”, koniecznego wsparcia, doradztwa i szkolenia w
celu zapewnienia realizacji celów Spółki, cotygodniowe rejestrowanie i analizowanie
wyników pracy agencji wspólnie z kierownikami do spraw rozwoju i agentami, za-
3
pewnienie funkcjonowania agencji w sposób zgodny z przepisami prawa oraz polity-
ką Spółki. Do dalszych zadań Roberta H. należały: składanie wizyt w domach no-
wych pracowników i agentów w ramach stosowania procedur bezpieczeństwa, od-
powiedzialność za kontakty z wewnętrznymi i zewnętrznymi organami w sposób
zgodny z polityką Spółki, wykonywanie dodatkowych czynności, w tym między innymi
odbywanie spotkań z regionalnym kierownikiem do spraw operacyjnych, obowiązek
przestrzegania wszelkich zasad ustalonych przez Spółkę zgodnie z przepisami Ko-
deksu pracy i przedstawionych pracownikowi. Powoda obowiązywał nienormowany
czas pracy - przy 8 godzinach pracy na dobę oraz 40 godzinach w przeciętnie pię-
ciodniowym tygodniu pracy.
W dniu 4 maja 2005 r. pozwana wypowiedziała powodowi umowę o pracę za-
wartą na czas nieokreślony w dniu 28 maja 2000 r., z zachowaniem trzymiesięcz-
nego okresu wypowiedzenia, który miał upłynąć w dniu 31 sierpnia 2005 r., z powodu
nienależytego wykonywania obowiązków pracowniczych. W uzasadnieniu wypowie-
dzenia pracodawca wskazał, że powód w dniu 3 lutego 2005 r. autoryzował przed-
stawicielce limit zaliczki w czasie, gdy nie była ona jeszcze pouczona o odpowie-
dzialności cywilnej i karnej, co nastąpiło dopiero w dniu 10 lutego 2005 r. Stanowiło
to naruszenie procedury operacyjnej, zgodnie z którą przedstawiciel musi zostać po-
uczony nie później niż w dniu autoryzacji limitu zaliczki. Kolejną przyczyną wypowie-
dzenia było, to że w wyniku kontroli z dnia 31 stycznia 2005 r. ujawnione zostały, do-
konane przez Roberta H., naruszenia polityki firmy oraz procedur operacyjnych w
zakresie sprawowania kontroli nad zaległościami oraz podejmowania czynności nie-
zbędnych do „przekazania klientów do windykacji”. Uchybienia dotyczyły braków:
wymaganej ilości raportów kierownika do spraw rozwoju oraz przedstawicieli, aktual-
nych raportów kierownika rejonu do spraw operacyjnych, autoryzacji dokonanej
przez powoda, a wymaganej „do przekazania klienta do działu windykacji”, informacji
dotyczącej przeszłej, teraźniejszej i przyszłej sytuacji klientów, informacji dotyczą-
cych aktualnego stopnia zaległości i kwot pozostających do spłaty przez klientów.
Pracodawca wskazał też, że powód nie zapewnił wymaganego wsparcia rozpoczy-
nającemu pracę w Spółce kierownikowi do spraw rozwoju.
W ocenie Sądu pierwszej instancji powództwo jest częściowo zasadne.
Sporną kwestią była prawidłowość i zasadność przyczyn wskazanych w uzasadnie-
niu wypowiedzenia umowy o pracę. Sąd uznał, że pierwsza wskazana przyczyna, to
jest autoryzowanie przez powoda w dniu 3 lutego 2005 r. przedstawicielce limitu za-
4
liczki, w czasie gdy nie była ona jeszcze pouczona o odpowiedzialności cywilnej i
karnej, co nastąpiło dopiero w dniu 10 lutego 2005 r., jest przyczyną prawdziwą, ale
nie uzasadnia ona dokonania wypowiedzenia. Podstawą takiej oceny była okolicz-
ność, że pouczenie o odpowiedzialności karnej i cywilnej miało miejsce w formie ust-
nej już w czasie szkolenia przeprowadzanego przez kierownika do spraw rejonu, a
więc przed przyznaniem przedstawicielowi limitu zaliczki. Ponadto należy mieć na
uwadze, iż pozwany w wypowiedzeniu zarzucił powodowi naruszenie pkt 4.6.4. pro-
cedury rekrutacji. Tymczasem ten punkt procedury nie dotyczy obowiązków nałożo-
nych na powoda jako kierownika rejonu, a dotyczy obowiązku kierownika do spraw
kontroli wewnętrznej polegającego na przekazaniu kierownikowi rejonu oświadczenia
podpisanego przez przedstawiciela. Powód nie mógł zatem naruszyć omawianej
procedury w tym zakresie ponieważ zalecenia w niej wyrażone nie leżały w zakresie
jego obowiązków. Kolejna przyczyna, tj. niezapewnienie przez powoda wymaganego
wsparcia rozpoczynającemu pracę w Spółce kierownikowi do spraw rozwoju i nie-
podjęcie działań zmierzających do przeprowadzenia szkolenia w okresie od 3 stycz-
nia 2005 r. do 8 marca 2005 r., nie była - zdaniem Sądu - prawdziwa i rzeczywista. Z
zeznań kierownika Adama S. wynika jasno, że powód kiedy tylko przebywał w pracy
służył mu swoim wsparciem, pomocą oraz szkolił go praktycznie i merytorycznie.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia polityki firmy oraz procedur operacyjnych w za-
kresie sprawowania kontroli nad zaległościami oraz podejmowania czynności nie-
zbędnych „do przekazania klientów do windykacji” Sąd pierwszej instancji uznał, że
aby w sposób prawidłowy ocenić tę podstawę wypowiedzenia umowy o pracę nale-
żało skonfrontować ją z odpowiednimi aktami wewnętrznymi obowiązującymi w tym
czasie u pozwanej, tj. polityką firmy oraz procedurą operacyjną zarządzania zaległo-
ściami. Sąd podkreślił, iż zgodnie z regułami rozkładu ciężaru dowodu wyrażonymi w
art. 232 k.p.c. to pozwana (pracodawca) ma obowiązek udowadniać w toku postępo-
wania, iż przyczyny stanowiące podstawę do rozwiązania umowy o pracę za wypo-
wiedzeniem miały miejsce. Pozwana nie złożyła w toku postępowania dowodowego
ani „Polityki firmy”, ani „Procedury operacyjnej zarządzania zaległościami” w wersji
obowiązującej w dacie dokonywania przez powoda „przekazywania klientów do win-
dykacji” (koniec stycznia 2005 r.) Złożona przez pozwaną „Polityka firmy - kontrola
zaległości oraz procedura zarządzania zaległościami” to wersje z dnia 11 maja 2005
r., a więc z okresu późniejszego. Pozwana w toku postępowania w żaden inny spo-
sób nie wykazała, jaka była szczegółowa treść procedury, która obowiązywała u niej
5
tym zakresie w styczniu 2005 r., a której naruszenie zarzucano powodowi. Opierając
się zatem na zeznaniach świadków oraz powoda Sąd ustalił, iż powód odbywał u
klientów wymagane „wizyty zaległościowe”, czyli wypełnił swoje obowiązki.
Biorąc powyższe pod uwagę oświadczenie woli pozwanej o rozwiązaniu umowy o
pracę za wypowiedzeniem złożone powodowi, w ocenie Sądu Rejonowego, nie było
uzasadnione.
Z uwagi na istniejące trudności we współpracy z powodem, pozwana wniosła
w toku procesu, by Sąd nie przywracał powoda do pracy, a orzekł o odszkodowaniu
w razie uwzględnienia powództwa. Zdaniem Sądu pozwana nie przytoczyła argu-
mentów przeciwko przywróceniu powoda do pracy, ograniczając się jedynie do nie-
popartego dowodami stwierdzenia. Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy
przywrócił powoda do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy, a także zasą-
dził na jego rzecz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Odnosząc się do
żądania powoda w zakresie wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych,
Sąd nie zgodził się ze stanowiskiem pozwanej, jakoby powodowi nie należało się
wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych ponieważ zajmował on stano-
wisko kierownicze. Zakres powierzonych powodowi zadań, a także wyraźne polece-
nie przełożonych świadczenia pracy w soboty, uniemożliwiało mu wykonywanie
pracy w ciągu 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo. Sąd zasądził kwotę
8.677,31 zł oraz odsetki od dnia 13 października 2005 r. tytułem należności za pracę
w godzinach ponadwymiarowych.
Apelację od powyższego wyroku złożyła pozwana Spółka, zaskarżając go w
całości i zarzucając: 1) naruszenie art. 45 § 1 k.p., poprzez przyjęcie, iż przyczyny
wskazane w wypowiedzeniu umowy o pracę z powodem z powodu nienależytego
wykonywania obowiązków pracowniczych były nieuzasadnione, a przyczyna wska-
zana w treści wypowiedzenia nie była rzeczywista, prawdziwa i zasadna; 2) narusze-
nie art. 100 § 1 i 2 k.p., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na przy-
jęciu, iż autoryzowanie przez powoda zaliczki przedstawicielowi pozwanego bez po-
uczenia go o wskazanej odpowiedzialności, przekazanie klientów do windykacji z
naruszeniem procedur obowiązujących u pozwanego w zakresie sprawowania kon-
troli nad zaległościami oraz braku zapewnienia przez powoda wsparcia nowemu pra-
cownikowi nie stanowiły nienależytego wykonywania obowiązków pracowniczych i
tym samym wystarczająco konkretnej podstawy do rozwiązania z powodem umowy o
pracę za wypowiedzeniem; 3) naruszenie art. 151 § 1 k.p., 1511
k.p. w związku z art.
6
151 k.p. oraz art. 140 k.p., poprzez błędną ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie
polegające na przyjęciu, iż pracownikowi, który świadczył pracę w ramach zadanio-
wego systemu czasu pracy, należy się wynagrodzenia za pracę świadczoną w so-
boty jako pracę w godzinach nadliczbowych w sytuacji obowiązywania u pozwanego
tzw. polecenia pracy w godzinach nadliczbowych; 4) naruszenie przepisów postępo-
wania art. 233 k.p.c. z związku z art. 9 § 1 k.p., poprzez nierozpoznanie istoty sporu
polegające na pominięciu w ocenie prawnej przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę
stosownych postanowień Regulaminu pracy „P.” SA; 5) art. 233 k.p.c. w związku z
art. 6 k.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz niewłaści-
wy rozkład ciężaru dowodu oraz art. 328 § 2 k.p.c.
Pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w
całości, ewentualnie - w przypadku uwzględnienia częściowej zasadności powództwa
- o zmianę zaskarżonego wyroku w ten sposób, ażeby w miejsce przywrócenia po-
woda do pracy zasądzić na jego rzecz odszkodowanie równe wynagrodzeniu za
okres wypowiedzenia, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i
przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 19 czerwca 2007 r. oddalił powództwo w za-
kresie przywrócenia do pracy i odszkodowania, a w zakresie wynagrodzenia za
pracę w godzinach nadliczbowych uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do
ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gorzowie Wielkopolskim.
W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji nieprawidłowo przyjął, iż
dokonanie przez powoda autoryzacji zaliczki dla przedstawiciela przed pouczeniem o
odpowiedzialności cywilnej i karnej nie stanowi uzasadnionej przyczyny wypowie-
dzenia umowy o pracę. Powód nie wykazał, iż pouczył przedstawiciela E.Ż. o odpo-
wiedzialności karnej i cywilnej „przed usamodzielnieniem” jej i udzieleniem zaliczki,
choć to na nim ciążył obowiązek udowodnienia faktu pouczenia o odpowiedzialności.
Sąd zwrócił przy tym uwagę na fakt, że powód zajmował stanowisko kierownicze, a
więc przy ocenie przyczyn uzasadniających wypowiedzenie należy stosować ostrzej-
sze kryteria oceny tych przyczyn. Ponadto, powołując się na orzecznictwo Sądu Naj-
wyższego podkreślił, że wypowiedzenie umowy o pracę jest zwykłym sposobem roz-
wiązania bezterminowego stosunku pracy, a więc przyczyna wskazana w wypowie-
dzeniu nie musi mieć szczególnej wagi czy nadzwyczajnej doniosłości. Brak oczeki-
wanej dbałości, staranności i uwagi w wykonywaniu obowiązków pracowniczych uza-
sadnia wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę. Ocena zasadności wypowie-
7
dzenia powinna być dokonana z uwzględnieniem słusznych interesów zakładu pracy
oraz przymiotów pracownika związanych z pracą. Pozwana Spółka, będąca przed-
siębiorstwem udzielającym pożyczek, w celu zabezpieczenia swoich interesów i
ułatwienia pracownikom wykonywania ich pracy ustanowiła szczegółowe procedury,
jakimi powinny kierować się osoby pracujące w Spółce. Rolą sądu nie jest ocena za-
sadności wprowadzenia przez Spółkę procedur, lecz jedynie ocena czy pracownicy
wykonując swoje obowiązki wynikające ze stosunku pracy stosowali się do tych pro-
cedur. Powód naruszył obowiązujące w pozwanej Spółce procedury dotyczące szko-
lenia kandydatów na przedstawicieli, czyli nie wywiązał się ze swoich obowiązków.
W zakresie dwóch pozostałych przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę, tj.
naruszenia procedur operacyjnych w zakresie sprawowania kontroli nad zaległo-
ściami oraz podejmowania czynności niezbędnych :do przekazania klientów do win-
dykacji” oraz niezapewnienia wymaganego wsparcia rozpoczynającemu pracę w
Spółce kierownikowi do spraw rozwoju, Sąd Okręgowy podzielił ustalenia faktyczne
Sądu pierwszej instancji i ocenił, że wymienione przyczyny nie uzasadniają wypo-
wiedzenia powodowi umowy o pracę. Zdaniem Sądu okoliczność, iż tylko jedna ze
wskazanych w wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyn jest uzasadnioną przyczyną
wypowiedzenia umowy o pracę, nie powoduje wadliwości całego wypowiedzenia.
Za zasadną uznał Sąd Okręgowy także apelację pozwanej Spółki w części
dotyczącej wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych i wyrok w tym za-
kresie uchylił, przekazując sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.
Powód zaskarżył wyrok skargą kasacyjną w części oddalającej powództwo o
przywrócenie do pracy oraz o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Jako
podstawy skargi skarżący wskazał: 1) naruszenie prawa materialnego, przez niewła-
ściwe zastosowanie art. 45 § 1 k.p., polegające w szczególności na: zastosowaniu
tego przepisu jako samodzielnej podstawy prawnej do rozstrzygnięcia w zakresie
jego regulacji; na przyjęciu przez Sąd Okręgowy innej treści przyczyny wypowiedze-
nia umowy o pracę, aniżeli podana przez pozwanego i dokonanie jej weryfikacji oraz
rozstrzygnięcie w kierunku tej zmiany; uznaniu za zasadną przyczyny rozwiązania
umowy o pracę w sytuacji, gdy przyczyna wskazana przez pozwanego w wypowie-
dzeniu umowy o pracę dotyczyła okoliczności, za które powód nie ponosił odpowie-
dzialności, i które zgodnie z procedurą nie należały do jego obowiązków; dokonaniu
przez Sąd drugiej instancji własnej interpretacji przepisów procedury wewnętrznej,
wykraczającej także poza treść przyczyny; wyjściu przez Sąd poza treść skonkrety-
8
zowanej przez pozwanego przyczyny i podniesieniu, że powód zajmował stanowisko
kierownicze, gdy pozwany nie podnosił takiego zarzutu w postępowaniu przed Są-
dem pierwszej instancji; pominięciu łącznej oceny trzech przyczyn, podanych w
oświadczeniu przez pozwanego, z których dwie zostały uznane przez Sądy orzeka-
jące za nieuzasadnione, pominięcie art. 30 § 4 k.p., który stanowił podstawę prawną
do zastosowania art. 45 § 1 k.p., niewłaściwe zastosowanie art. 6 k.c. w związku z
art. 300 k.p., polegające na przyjęciu, że powód wywodził skutki prawne z faktu pou-
czenia przedstawiciela o odpowiedzialności karnej i cywilnej przed usamodzielnie-
niem go i udzieleniem zaliczki oraz że mimo ciążącego na nim obowiązku nie udo-
wodnił tych faktów w sytuacji, gdy powód nie miał obowiązku takiego pouczenia i nie
wywodził z niego skutków prawnych, lecz z faktów podanych przez pozwanego w
skonkretyzowanej przyczynie; 2) naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie
art. 382 § 2 k.p.c. w związku z art. 391 k.p.c., przez brak w uzasadnieniu dokonanych
przez Sąd drugiej instancji własnych ustaleń faktycznych, mimo zmiany wyroku Sądu
pierwszej instancji, art. 227 k.p.c. i art. 382 k.p.c. w związku z art. 391 k.p.c., przez
pominięcie dowodów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a w
szczególności dotyczących: treści przyczyny wskazanej przez pozwanego jako uza-
sadniającej rozwiązanie stosunku pracy z powodem, odstępstw od przepisów proce-
dury stosowanych w praktyce przez pozwanego, pouczenia przedstawiciela o odpo-
wiedzialności karnej i cywilnej. Uwzględnienie tych dowodów z pewnością doprowa-
dziłoby do ustaleń zgodnych ze stanem faktycznym i do odmiennego rozstrzygnięcia.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona pozwana wniosła o odmowę jej
przyjęcia do rozpoznania, a w przypadku je przyjęcia, o jej oddalenie w całości i
zasądzenie na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nie są usprawiedliwione zarzuty skargi kasacyjnej naruszenia przepisów po-
stępowania - art. 382 § 1 w związku z art. 391 k.p.c. Wbrew stanowisku skarżącego,
sąd drugiej instancji może zmienić wyrok sądu pierwszoinstancyjnego mimo braku
własnych ustaleń faktycznych, odmiennych od ustaleń sądu pierwszej instancji. Może
to być następstwem odmiennej oceny przez sąd odwoławczy przeprowadzonych do-
wodów, może jednak być również konsekwencją dokonania przez sąd drugiej instan-
cji odmiennej oceny materialnoprawnej ustalonych faktów, jak miało to miejsce w
9
rozpoznawanej sprawie. Z tej samej przyczyny nie jest usprawiedliwiony zarzut naru-
szenia art. 227 w związku z art. 382 w związku z art. 391 k.p.c., przez pominięcie do-
wodów w przedmiocie treści przyczyny wskazanej przez stronę pozwaną jako uza-
sadniającej rozwiązanie umowy o pracę w kontekście odstępstw od przepisów pro-
cedury rekrutacyjnej, stosowanych u strony pozwanej w praktyce.
Sąd Okręgowy nie kwestionuje istnienia w praktyce odstępstw od obowiązują-
cej procedury rekrutacji, dokonuje jednak ich odmiennej oceny prawnej niż powód. Z
zasad procedury rekrutacyjnej tzw. przedstawiciela wynika, że do obowiązków kie-
rownika do spraw kontroli należy uzyskanie podpisu przedstawiciela na oświadczeniu
o odpowiedzialności cywilnej i karnej, natomiast do obowiązków kierownika rejonu do
spraw operacyjnych, czyli do powoda należało dołączenie do akt przedstawiciela
podpisanego oświadczenia i dopiero po dokonaniu tych czynności z kandydatem na
przedstawiciela mogła zostać przeprowadzona rozmowa oceniająca i dokonana ak-
ceptacja zaliczki. W sumie tzw. usamodzielnienie przedstawiciela i autoryzacja za-
liczki powinna nastąpić po zrealizowaniu całego procesu szkolenia; bez wykonania
któregokolwiek z etapów poprzedzających nie może nastąpić autoryzacja zaliczki i
usamodzielnienie przedstawiciela. Sąd ustalił, że powód dokonał autoryzacji przed-
stawiciela i udzielił mu zaliczki przed podpisaniem przez przedstawiciela oświadcze-
nia o odpowiedzialności cywilnej i karnej, co miało miejsce 10 lutego 2005 r., pod-
czas gdy udzielenie zaliczki i autoryzacja nastąpiły 3 lutego 2005 r. Powód powołuje
się na stosowaną u strony pozwanej praktykę odstępstw od procedury ustalonej w
przepisach wewnętrznych Spółki (w zakresie punktów 4.6.5 i 4.6.6.). Odstępstwa te
dotyczyły sposobu i momentu pouczenia przedstawiciela o ponoszeniu odpowie-
dzialności oraz tzw. autoryzacji zaliczki. Jak twierdzi skarżący, wbrew przewidzianej
procedurze pouczenie to następowało w trakcie szkolenia, a nie po jego zakończe-
niu, nieprawidłowo również przebiegała autoryzacja. Skarżący wskazuje, że pozwana
dopuszczała wymienione odstępstwa ze względu na ich uzasadnienie ekonomiczne i
praktyczne i że w tej perspektywie należy ocenić zachowanie powoda, które nie uza-
sadniało wypowiedzenia mu umowy o pracę.
Należy zgodzić się ze skarżącym, że tej ostatniej kwestii Sąd Okręgowy nie
analizował szczegółowo. Wynikało to jednak stąd, że - jak wspomniano - Sąd doko-
nał innej oceny materialnoprawnej działania powoda w zakresie rekrutacji
przedstawiciela. Zdaniem Sądu, działania te stanowiły naruszenie przez powoda jego
obowiązków wynikających z obowiązującej u strony pozwanej sformalizowanej pro-
10
cedury rekrutacyjnej i powołanie się na nie w wypowiedzeniu umowy o pracę stano-
wiło uzasadnioną przyczynę jej wypowiedzenia. Stanowisko to należy podzielić.
Niezgodna z obowiązującymi wewnątrzzakładowymi procedurami praktyka nie może
usprawiedliwiać postępowania powoda niezgodnego z tymi procedurami. Stanowiło
to naruszenie przez powoda jego obowiązków, uzasadniające wypowiedzenie
umowy o pracę.
Nie jest usprawiedliwiony zarzut skargi kasacyjnej naruszenia art. 45 k.p.
przez to, iż Sąd Okręgowy uznał za wystarczające powołanie się na ten przepis bez
wskazania konkretnej normy prawa pracy, uzasadniającej jego zastosowanie. Prze-
pis art. 45 k.p. wymaga, aby dla wypowiedzenie umowy o pracę istniała uzasadniona
przyczyna jej rozwiązania w tym trybie. Pojęcie uzasadnionego wypowiedzenia nie
zostało skonkretyzowane w Kodeksie pracy ani w innych przepisach prawa pracy.
Ma ono charakter klauzuli generalnej. W świetle art. 45 k.p. wypowiedzenie umowy o
pracę pracownikowi musi być uzasadnione istotnym interesem pracodawcy. Niewąt-
pliwie w istotnym interesie pracodawcy leży przestrzeganie przez pracowników ich
obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy oraz z umowy o pracę. Do po-
winności tych należy między innymi stosowanie się do poleceń pracodawcy (art. 100
§ 1 k.p.), które mogą mieć charakter sformalizowany w postaci np. określonych pro-
cedur ujętych w formie zarządzenia, nakazujących pracownikowi sposób działania w
zakresie pewnych spraw. Taki charakter noszą obowiązujące u strony pozwanej pro-
cedury w przedmiocie między innymi rekrutacji tzw. przedstawicieli, zatrudnianych na
podstawie umów cywilnoprawnych, dysponujących środkami pieniężnymi w celu
udzielania pożyczek i pochodzącymi ze spłaty pożyczek.
Z przytoczonych motywów, w oparciu o art. 39814
k.p.c. orzeczono jak w sen-
tencji wyroku.
========================================