III CSK 50/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-04-2014
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CSK 50/08
POSTANOWIENIE
Dnia 25 czerwca 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Gerard Bieniek (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z wniosku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w K.
przy uczestnictwie Spółdzielni Pracy "V.(...)" w likwidacji w K. i "K.(...)" sp. z o.o. w K.
o wpis w księdze wieczystej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 25 czerwca 2008 r.,
skargi kasacyjnej uczestnika "K.(...)" sp. z o.o. w K. od postanowienia Sądu
Okręgowego w K. z dnia 6 kwietnia 2007 r., sygn. akt II Ca (…),
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy wpis hipoteki przymusowej dokonany przez referendarza
sądowego, według użytego określenia, zmienił jedynie poprzez wykreślenie zapisu, iż
jest ona hipoteką zwykłą i wpisanie, że jest hipoteką kaucyjną.
Sąd Rejonowy ustalił, że w bliżej określonej księdze wieczystej jako użytkownik
wieczysty nieruchomości wpisana jest Spółdzielnia Pracy „V.(...)" w K. Wnioskodawca,
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, do wniosku o wpis hipoteki załączył nieostateczną
decyzję z dnia 9 września 2004 r., z której wynika odpowiedzialność Spółdzielni za
zobowiązania z tytułu składek do kwoty 615.954,40 zł. Decyzja ta wydana została na
podstawie przepisów art. 108 § 1 i art. 112 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja
podatkowa (jedn. tekst: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) w związku z art. 31 ustawy
2
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jedn. tekst: Dz. U.
z 2007 r., nr 11, poz. 74 ze zm., dalej: „u.s.u.s.”).
Sąd Rejonowy uznał, że wniosek o wpis hipoteki zasługiwał na uwzględnienie
stosownie do art. 626 § 2 k.p.c., przy czym nieostateczna decyzja z dnia 9 września
2004 r. stanowiła podstawę wpisu hipoteki przymusowej, o której mowa w art. 111
ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124,
poz. 1361 ze zm.; dalej - u.k.w.h.), to jest hipoteki kaucyjnej.
Zarówno ustalenia Sądu Rejonowego, jak i jego rozważania prawne zostały przez
Sąd Okręgowy w K. uznane za prawidłowe, toteż apelacja uczestniczki została
postanowieniem tegoż Sądu z dnia 6 kwietnia 2007 r. oddalona. Sąd Okręgowy
stwierdził, że w istocie zaskarżonym orzeczeniem Sąd Rejonowy nie dokonał zmiany co
do istoty wpisu dokonanego przez referendarza, a jedynie nadał mu treść zgodną z art.
111 u.k.w.h.
Skarga kasacyjna uczestniczki zawiera zarzut naruszenia art. 6264,6,8,9
, nadto art.
65, 67, 107 u.k.w.h., i zmierza do uchylenia zaskarżonych wpisów sądów niższej
instancji i oddalenia wniosku, bądź przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istota zarzutów skargi kasacyjnej sprowadza się do twierdzenia, że z uwagi na
treść wniosku zachodziły przeszkody do wpisu hipoteki przymusowej kaucyjnej, a co za
tym idzie, z naruszeniem wskazanych w skardze przepisów doszło do dokonania tego
wpisu.
Postępowanie o wpis hipoteki przymusowej, w tym kaucyjnej, odbywa się na
podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego regulujących postępowanie
wieczystoksięgowe (art. 6261
-62613
), zamieszczonych w księdze dotyczącej
postępowania nieprocesowego.
Zgodnie z art. 6269
k.p.c. sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw
albo istnieją przeszkody do jego dokonania. Przepis ten rozróżnia między brakiem
podstaw do wpisu i przeszkodą do wpisu. Przykładowo, przeszkodą w rozumieniu art.
6269
k.p.c. do wpisu hipoteki kaucyjnej byłaby sprzeczność między treścią wniosku i
dołączonych do niego dokumentów z treścią księgi wieczystej. Natomiast brak podstaw
do wpisu tej hipoteki zachodziłby m.in. wówczas, gdyby do wniosku nie dołączono
dokumentu, który mógłby stanowić podstawę wpisu. Podstawą wpisów w księdze
wieczystej są odpowiednie dokumenty określone w przepisach ustawy o księgach
wieczystych i hipotece (art. 31 i 32, 109,110,111 u.k.w.h.), a także w innych ustawach.
3
Hipoteka wpisana na podstawie dokumentów w postaci tytułów wykonawczych w
rozumieniu art. 110,111 u.k.w.h. ma charakter hipoteki kaucyjnej, ponieważ w chwili
wpisu nie wiadomo, czy i w jakiej wysokości wierzytelność istnieje.
Wnioskodawca do wniosku o wpis hipoteki przymusowej dołączył doręczoną
dłużnikowi nieostateczną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalającą
należność z tytułu składek. Tej treści decyzja stanowiła podstawę do wpisu w księdze
wieczystej hipoteki przymusowej kaucyjnej (por. art. 26 ust. 3 u.s.u.s. oraz art. 111
u.k.w.h.). Wbrew więc stanowisku skarżącej nie zachodziła przeszkoda, w rozumieniu
art. 6269
k.p.c., do wpisu tego rodzaju hipoteki. Sąd Rejonowy władny był zatem do
nadania wpisowi dokonanemu przez referendarza sądowego treści odpowiadającej art.
111 u.k.w.h. przez dookreślenie, że wpisana hipoteka ma charakter hipoteki kaucyjnej.
Oznacza to, że Sąd Okręgowy oddalając apelacją skarżącej nie naruszył wymienionych
w skardze kasacyjnej przepisów.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w wyroku.
POSTANOWIENIE
Dnia 25 czerwca 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Gerard Bieniek (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z wniosku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w K.
przy uczestnictwie Spółdzielni Pracy "V.(...)" w likwidacji w K. i "K.(...)" sp. z o.o. w K.
o wpis w księdze wieczystej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 25 czerwca 2008 r.,
skargi kasacyjnej uczestnika "K.(...)" sp. z o.o. w K. od postanowienia Sądu
Okręgowego w K. z dnia 6 kwietnia 2007 r., sygn. akt II Ca (…),
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy wpis hipoteki przymusowej dokonany przez referendarza
sądowego, według użytego określenia, zmienił jedynie poprzez wykreślenie zapisu, iż
jest ona hipoteką zwykłą i wpisanie, że jest hipoteką kaucyjną.
Sąd Rejonowy ustalił, że w bliżej określonej księdze wieczystej jako użytkownik
wieczysty nieruchomości wpisana jest Spółdzielnia Pracy „V.(...)" w K. Wnioskodawca,
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, do wniosku o wpis hipoteki załączył nieostateczną
decyzję z dnia 9 września 2004 r., z której wynika odpowiedzialność Spółdzielni za
zobowiązania z tytułu składek do kwoty 615.954,40 zł. Decyzja ta wydana została na
podstawie przepisów art. 108 § 1 i art. 112 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja
podatkowa (jedn. tekst: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) w związku z art. 31 ustawy
2
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jedn. tekst: Dz. U.
z 2007 r., nr 11, poz. 74 ze zm., dalej: „u.s.u.s.”).
Sąd Rejonowy uznał, że wniosek o wpis hipoteki zasługiwał na uwzględnienie
stosownie do art. 626 § 2 k.p.c., przy czym nieostateczna decyzja z dnia 9 września
2004 r. stanowiła podstawę wpisu hipoteki przymusowej, o której mowa w art. 111
ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124,
poz. 1361 ze zm.; dalej - u.k.w.h.), to jest hipoteki kaucyjnej.
Zarówno ustalenia Sądu Rejonowego, jak i jego rozważania prawne zostały przez
Sąd Okręgowy w K. uznane za prawidłowe, toteż apelacja uczestniczki została
postanowieniem tegoż Sądu z dnia 6 kwietnia 2007 r. oddalona. Sąd Okręgowy
stwierdził, że w istocie zaskarżonym orzeczeniem Sąd Rejonowy nie dokonał zmiany co
do istoty wpisu dokonanego przez referendarza, a jedynie nadał mu treść zgodną z art.
111 u.k.w.h.
Skarga kasacyjna uczestniczki zawiera zarzut naruszenia art. 6264,6,8,9
, nadto art.
65, 67, 107 u.k.w.h., i zmierza do uchylenia zaskarżonych wpisów sądów niższej
instancji i oddalenia wniosku, bądź przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istota zarzutów skargi kasacyjnej sprowadza się do twierdzenia, że z uwagi na
treść wniosku zachodziły przeszkody do wpisu hipoteki przymusowej kaucyjnej, a co za
tym idzie, z naruszeniem wskazanych w skardze przepisów doszło do dokonania tego
wpisu.
Postępowanie o wpis hipoteki przymusowej, w tym kaucyjnej, odbywa się na
podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego regulujących postępowanie
wieczystoksięgowe (art. 6261
-62613
), zamieszczonych w księdze dotyczącej
postępowania nieprocesowego.
Zgodnie z art. 6269
k.p.c. sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw
albo istnieją przeszkody do jego dokonania. Przepis ten rozróżnia między brakiem
podstaw do wpisu i przeszkodą do wpisu. Przykładowo, przeszkodą w rozumieniu art.
6269
k.p.c. do wpisu hipoteki kaucyjnej byłaby sprzeczność między treścią wniosku i
dołączonych do niego dokumentów z treścią księgi wieczystej. Natomiast brak podstaw
do wpisu tej hipoteki zachodziłby m.in. wówczas, gdyby do wniosku nie dołączono
dokumentu, który mógłby stanowić podstawę wpisu. Podstawą wpisów w księdze
wieczystej są odpowiednie dokumenty określone w przepisach ustawy o księgach
wieczystych i hipotece (art. 31 i 32, 109,110,111 u.k.w.h.), a także w innych ustawach.
3
Hipoteka wpisana na podstawie dokumentów w postaci tytułów wykonawczych w
rozumieniu art. 110,111 u.k.w.h. ma charakter hipoteki kaucyjnej, ponieważ w chwili
wpisu nie wiadomo, czy i w jakiej wysokości wierzytelność istnieje.
Wnioskodawca do wniosku o wpis hipoteki przymusowej dołączył doręczoną
dłużnikowi nieostateczną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalającą
należność z tytułu składek. Tej treści decyzja stanowiła podstawę do wpisu w księdze
wieczystej hipoteki przymusowej kaucyjnej (por. art. 26 ust. 3 u.s.u.s. oraz art. 111
u.k.w.h.). Wbrew więc stanowisku skarżącej nie zachodziła przeszkoda, w rozumieniu
art. 6269
k.p.c., do wpisu tego rodzaju hipoteki. Sąd Rejonowy władny był zatem do
nadania wpisowi dokonanemu przez referendarza sądowego treści odpowiadającej art.
111 u.k.w.h. przez dookreślenie, że wpisana hipoteka ma charakter hipoteki kaucyjnej.
Oznacza to, że Sąd Okręgowy oddalając apelacją skarżącej nie naruszył wymienionych
w skardze kasacyjnej przepisów.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w wyroku.