Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 61/08
POSTANOWIENIE
Dnia 21 sierpnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jan Górowski
SSN Antoni Górski
w sprawie ze skargi S. K.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego
z dnia 22 listopada 2006 r., sygn. akt I ACa (…)
w sprawie z powództwa S, K,
przeciwko J. P. i M. P.
o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 21 sierpnia 2008 r.,
zażalenia skarżącego S. K. na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 18 kwietnia 2008
r., sygn. akt I ACa (…),
1. oddala zażalenie,
2. przyznaje adwokatowi A. G. od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w T.) kwotę
1200 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej skarżącemu w postępowaniu zażaleniowym.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 18 kwietnia 2008 r. Sąd Apelacyjny odrzucił – jako
nieopartą na ustawowej podstawie – skargę powoda o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z dnia 22 listopada 2006 r., wydanym
2
w sprawie z powództwa S. K. przeciwko J. P. i M. P. o stwierdzenie nieważności umowy
sprzedaży (art. 410 § 1 k.p.c.). W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny przytoczył następujące
ustalenia i wnioski.
W złożonej skardze powód powołał się na podstawę określoną w art. 403 § 2 k.p.c.
i twierdził, że okolicznością uzasadniającą wznowienie, z której nie mógł skorzystać w
poprzednim postępowaniu, jest jego stan umysłowy. Stan ten był wprawdzie oceniany
przez biegłych specjalistów, ale tylko pod kątem poprawności czynności umysłowych przy
zawieraniu umowy sprzedaży, nie zaś pod kątem szybkości pojmowania i zdolności
rozumienia poszczególnych czynności procesowych w toku postępowania sądowego.
Tymczasem stan umysłowy powoda sprawiał, że nie rozumiał on znaczenia oraz skutków
czynności procesowych i to zarówno czynności podejmowanych przez siebie, jak i przez
stronę przeciwną oraz Sąd orzekający. Z uzyskanego zaświadczenia lekarskiego wynika
występowanie u powoda opóźnienia w pojmowaniu bieżących czynności. Opóźnienie to
istniało już w toku postępowania, ale powód zdał sobie z tego sprawę dopiero po
zakończeniu postępowania i uzyskaniu orzeczenia Powiatowego Zespołu d/s Orzekania
o Niepełnosprawności w G. z dnia 25 lutego 2008 r. Innymi słowy, dopiero wówczas
uzyskał świadomość podstawy wznowienia postępowania.
Samo sformułowanie zarzutów w sposób odpowiadający przewidzianym w ustawie
podstawom wznowienia nie oznacza – stwierdził Sąd Apelacyjny – że w konkretnej
sprawie skarga rzeczywiście została oparta na takiej podstawie. Powód powołał się na
stan swego zdrowia, który był już przedmiotem analizy Sądu Apelacyjnego w
postępowaniu poprzedzającym wydanie wyroku z dnia 22 listopada 2006 r. Analiza
dotyczyła okresu, w którym doszło do zawarcia umowy sprzedaży, tylko bowiem ta
okoliczność – podkreślił Sąd Apelacyjny – mogła mieć wpływ na wynik sprawy.
Okoliczności podnoszone w skardze, takie jak szybkość pojmowania i zdolność
rozumienia czynności podejmowanych w toku postępowania sądowego, muszą pozostać
bez znaczenia, ponieważ w toku postępowania, w tym także postępowania przed Sądem
pierwszej instancji, powód był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika
procesowego. Poza tym przepis art. 403 § 2 k.p.c. ma na względzie tylko takie
okoliczności faktyczne lub środki dowodowe, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy.
Fakt osobistych ograniczeń intelektualnych powoda nie miał natomiast wpływu na wynik
sprawy, skoro powód korzystał z pomocy adwokata. Konkludując, Sąd Apelacyjny uznał,
3
że skarga powoda nie została oparta na ustawowej podstawie wznowienia i z tej
przyczyny ulega odrzuceniu.
W zażaleniu na powyższe postanowienie powód zarzucił naruszenie art. 403 § 2
k.p.c. przez uznanie, że przepis ten nie ma zastosowania w przedmiotowej sprawie, mimo
że stanowi on podstawę wznowienia w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności
faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z
których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. W konkluzji żalący
wniósł o „orzeczenie dopuszczalności wznowienia i przekazanie sprawy Sądowi drugiej
instancji do merytorycznego rozpoznania”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Żalący wywodzi, że – wbrew odmiennej ocenie Sądu Apelacyjnego – wniesiona
skarga została oparta na ustawowej podstawie wznowienia, gdyż z uzyskanego
zaświadczenia lekarskiego wynika rozpoznane u niego opóźnienie w pojmowaniu
bieżących czynności, które istniało już w toku postępowania, a z którego zdał sobie
sprawę dopiero po jego ukończeniu.
Tezy tej nie można uznać za uzasadnioną. Żalący powołał się na uzyskane
orzeczenie Powiatowego Zespołu d/s Orzekania o Niepełnosprawności w G. z dnia 25
lutego 2008 r. i wynikający z niego fakt stwierdzenia znacznego stopnia
niepełnosprawności, wymagającej stałej pomocy innej osoby. Uzyskanie wspomnianego
orzeczenia nie jest równoznaczne z wykryciem środka dowodowego, który mógłby mieć
wpływ na wynik sprawy, a z którego strona nie mogła skorzystać w poprzednim
postępowaniu. Utrwalony jest bowiem pogląd, że środek dowodowy powstały po
uprawomocnieniu się wyroku nie stanowi podstawy wznowienia w rozumieniu art. 403 § 2
k.p.c. (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2005 r., IV CZ
96/05, niepubl. i z dnia 17 listopada 2005 r., I CZ 125/05, niepubl.). Co się zaś tyczy
nowych okoliczności, o których mowa w powołanym przepisie, to muszą one być tego
rodzaju, aby powołanie ich mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Sąd Apelacyjny natomiast
niewadliwie uznał, że ograniczenia intelektualne żalącego nie mogły mieć wpływu na
wynik sprawy, skoro korzystał on z pomocy profesjonalnego pełnomocnika procesowego.
Z przytoczonych wyżej powodów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku
z art. 3941
§ 2 k.p.c. oddalił zażalenie powoda jako pozbawione uzasadnionych podstaw,
postanawiając o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej po myśli § 6, § 13 ust. 2 i § 19
4
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za
czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).