Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 66/08
POSTANOWIENIE
Dnia 21 sierpnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Barbara Myszka (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Antoni Górski (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego w B.
przy uczestnictwie M. M.
o wpis do działu IV Księgi wieczystej Kw (...)0 hipoteki przymusowej kaucyjnej do kwoty
70 000 złotych, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 21
sierpnia 2008 r.,
zażalenia W. M. na postanowienie Sądu Okręgowego w S. z dnia 12 marca 2008 r.,
sygn. akt IV Ca (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w S. odrzucił apelację W. M.,
wniesioną od wpisu Sądu Rejonowego w B. z dnia 19 grudnia 2007 r., jako wniesioną
przez osobę nieuprawnioną. Sąd uznał, że apelująca nie należy do kręgu podmiotów
wymienionych taksatywnie w § 2 art. 6261
k.p.c. Stwierdził, że jako właściciel w dziale II
przedmiotowej księgi wieczystej wpisany jest wyłącznie M. M., który przedmiotową
nieruchomość nabył na podstawie aktu notarialnego umowy ustanowienia odrębnej
własności lokalu, sprzedaży i oddania gruntu w wieczyste użytkowanie z dnia 22 marca
1996 r. Podkreślił, że w chwili zawierania umowy był kawalerem, a w księdze wieczystej
brak wpisów o objęciu tej nieruchomości wspólnością małżeńską.
2
W zażaleniu skarżąca wnosiła o uchylenie zaskarżonego postanowienia
i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w S. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Postępowanie wieczystoksięgowe toczy się w trybie nieprocesowym, według
przepisów normujących postępowanie w sprawach z zakresu prawa rzeczowego, o ile
art. 6261
– 62613
k.p.c. nie stanowią inaczej. Odrębne uregulowanie postępowania
wieczystoksięgowego ma na celu usprawnienie tego postępowania oraz jego
sformalizowanie. Temu celowi służy m.in. ograniczenie kręgu podmiotów mogących
uczestniczyć w postępowaniu wieczystoksięgowym.
Zgodnie z art. 6261
§ 2 k.p.c. uczestnikiem postępowania wieczystoksięgowego
może być wnioskodawca, a także osoby, których prawa zostały wykreślone lub
obciążone, albo osoby, na rzecz których ma nastąpić wpis. Użycie słowa „tylko”, zgodnie
z jego językowym rozumieniem, oznacza zawężenie kręgu podmiotów jedynie do
wskazanych w treści przepisu.
Powołany przepis, wprowadzony do kodeksu postępowania cywilnego wraz z
całym rozdziałem 6, dodanym ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o zmianie ustawy o
księgach wieczystych i hipotece, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy – Prawo o notariacie (Dz.U. Nr
63, poz. 635), zawęził w porównaniu do art. 510 k.p.c. krąg uczestników postępowania
wieczystoksięgowego. Zawężenie kręgu potencjalnych uczestników jest związane z
charakterem i celami tego postępowania.
Sąd Rejonowy w B. IV Wydział Ksiąg Wieczystych w dniu 19 grudnia 2007 r.
dokonał wpisu w dziale IV księgi wieczystej K.w. nr (...)0 hipoteki przymusowej kaucyjnej
do kwoty 70.000 zł na rzecz Skarbu Państwa Urzędu Skarbowego w B. na podstawie
wniosku z dnia 11 września 2007 r. Zawiadomienie o dokonaniu wpisu zostało
doręczone W. M. jako uczestniczce postępowania, która została wymieniona jako
właściciel nieruchomości. Od dokonanego wpisu uczestniczka wniosła apelację w dniu
18 stycznia 2008 r. Jednak w wyniku zarządzenia Sądu Rejonowego w B. z dnia 6
marca 2008 r. Dz. K.w. nr (...)/07, K.w. nr (...)0 doszło do sprostowania wcześniejszego
zawiadomienia w ten sposób, że pominięto W. M., zaś jako osobę, której winno zostać
doręczone zawiadomienie o wpisie, obok wnioskodawcy, wskazano wyłączne M. M.
Zawiadomienie o wpisie nie jest orzeczeniem sądu, lecz jedynie technicznym sposobem
powiadomienia uprawnionych uczestników o treści wpisu. Oznacza to, że wpis hipoteki
przymusowej kaucyjnej do kwoty 70.000 zł nie dotyczy nieruchomości należącej do W.
3
M. Obciążona nieruchomość wchodzi wyłącznie w skład majątku osobistego M. M.,
którego to nieruchomość została obciążona ww. hipoteką.
Rację ma w tej sytuacji Sąd Okręgowy podnosząc, że apelacja wniesiona przez
W. M. ulegała, zgodnie z art. 373 k.p.c., odrzuceniu. Jakkolwiek uzasadnienie
postanowienia Sądu uznać należy za zbyt lakoniczne, to podjęte rozstrzygnięcie jest
prawidłowe. W ramach kontroli dokonywanej w trybie powołanego przepisu sąd drugiej
instancji bada bowiem dopuszczalność apelacji także pod względem podmiotowym, a
apelację od wpisu może wnieść jedynie osoba, która może być uczestnikiem
postępowania wieczystoksięgowego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24
czerwca 2004 r., III CZ 46/04, niepubl.).
Skarżąca nie jest osobą, której prawa zostały wykreślone lub obciążone
zaskarżonym przezeń wpisem ani też osobą, na rzecz której wpis miał nastąpić. Nie
należy zatem do kręgu uczestników postępowania w sprawie, w której dokonano
zaskarżonego przezeń wpisu (art. 6261
§ 2 k.p.c.). W. M. nie wykazała innej podstawy
prawnej, które przyznawało by jej legitymację do udziału w sprawie. Nie jest zatem
legitymowana do wniesienia apelacji od dokonanego wpisu (art. 62610
§ 3 k.p.c.). W
chwili orzekania przez Sąd Okręgowy, wniesiona przez W. M. apelacja jako
niedopuszczalna podlegała odrzuceniu.
Odrzucenie apelacji jest równoznaczne z odmową dopuszczenia jej do dalszego
udziału w sprawie. Nietrafny jest argument dotyczący pozbawienia jej prawa do
rozpoznania sprawy w co najmniej dwuinstancyjnym postępowaniu sądowym. Brak
udziału w dalszym postępowaniu nie prowadzi do naruszenia praw i interesów
skarżącej. Skuteczną ochronę osób, których prawa zostałyby ewentualnie naruszone
przez dokonany wpis, a które nie są uczestnikami tego postępowania, zapewnia
powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (art.
10 ust. 1 u.k.w.h.). Roszczenie dochodzone tym powództwem może być ujawnione w
księdze wieczystej przez wpis ostrzeżenia (art. 10 ust. 2 u.k.w.h.).
W tej sytuacji Sąd Najwyższy oddalił zażalenie jako nieuzasadnione (art. 3941
§ 3
k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c.).