Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 67/08
POSTANOWIENIE
Dnia 30 września 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Helena Ciepła (przewodniczący)
SSN Marian Kocon
SSN Henryk Pietrzkowski (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi E. K. i J. S.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Apelacyjnego z dnia 6 lutego 2006 r. sygn. akt I ACa (…) wydanym w sprawie z
powództwa E. K. i J. S.
przeciwko Kopalni Węgla K.(...) - Spółce Akcyjnej w K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 30 września 2008 r.,
zażalenia powodów na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 5 czerwca 2008 r.,
sygn. akt I ACa (…),
oddala zażalenie
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 5 czerwca 2008 r. odrzucił skargę o
wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z dnia 6
lutego 2006 r., wydanym w sprawie z powództwa E. K. i J. S. przeciwko Kopalni Węgla
K.(...) S.A. w K.
W skardze z dnia 20 maja 2008 r. zarzut nieważność postępowania (art. 405
k.p.c. w zw. z art. 379 pkt 2, 4, 5 k.p.c.) uzasadniony został stwierdzeniem, że z dniem
31 października 2002 r., tj. z chwilą przejścia na emeryturę prezesa zarządu pozwanej
spółki nie miała ona zdolności sądowej i procesowej. Powodowie nadto podnieśli, że
2
pełnomocnictwo udzielone dnia 7 września 2000 r. adwokatowi, który reprezentował
stronę pozwaną „stało się nieważne” z dniem przejścia prezesa pozwanej spółki na
emeryturę. Nowe pełnomocnictwo udzielone adwokatowi przez zarząd strony pozwanej,
złożone zostało przy piśmie wniesionym do sądu drugiej instancji w dniu 13 września
2006 r., co zdaniem skarżących oznacza, że strona pozwana nie była należycie
reprezentowana zarówno w postępowaniu przed sądem pierwszej jak i drugiej instancji.
Sąd Apelacyjny, badając wniesioną skargę stwierdził, że w przypadku
wznowienia postępowania z powodu nieważności (art. 401 k.p.c.) termin do wniesienia
skargi opartej na podstawie z art. 401 pkt 2 k.p.c. rozpoczyna bieg - zgodnie z art. 407
k.p.c. - w dniu, w którym strona dowiedziała się o wyroku. Z protokołu ogłoszenia wyroku
Sądu Apelacyjnego z dnia 6 lutego 2006 r. wynika, że powodowie stawili się osobiście,
zatem dowiedzieli się o wyroku w dniu jego ogłoszenia. Odpisy wyroku z uzasadnieniem
doręczone zostały powodom w dniu 22 marca 2006 r. Powodowie, składając w dniu 20
maja 2008 r. skargę o wznowienie postępowania uchybili zatem trzymiesięcznemu
terminowi do jej wniesienia. Skarga podlegała więc odrzuceniu na podstawie art. 410 § 1
k.p.c.
W zażaleniu na to postanowienie powodowie stwierdzili, że stanowisko Sądu
Apelacyjnego jest nieuzasadnione, gdyż - zgodnie z art. 407 § 1 k.p.c. - skargę
o wznowienie postępowania wnosi się w terminie trzymiesięcznym, liczonym od dnia, w
którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, nie zaś - jak przyjął Sąd
Apelacyjny - od dnia, w którym strona dowiedziała się o wyroku. Powodowie podnieśli,
że o posługiwaniu się przez pełnomocnika strony pozwanej „nieważnym
pełnomocnictwem” powzięli wiadomość, przeglądając akta sprawy w dniach 22-25
lutego 2008 roku.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Początek biegu terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania zależy
od podstawy wznowienia (art. 407 k.p.c.). Skarżący żądali wznowienia postępowania z
powodu nieważności, twierdząc, że ich przeciwnik procesowy w toku postępowania
sądowego utracił zdolność sądową i procesową (art. 401 k.p.c.). Trzymiesięczny termin
do wniesienia skargi opartej na tej podstawie wznowienia liczy się – zgodnie z art. 407 §
1 k.p.c. – od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia. Skoro
skarżący twierdzą, że o tej podstawie wznowienia dowiedzieli się w dniach 22-25 lutego
2008 r., natomiast skargę wnieśli w dniu 20 maja 2008 r., to w przypadku potwierdzenia
tych okoliczności należałoby przyjąć, że skarga złożona została w terminie. Sąd
3
Apelacyjny nie badał okoliczności dotyczących tej podstawy wznowienia oraz
zachowania terminu skargi opartej na wspomnianej podstawie.
Pamiętając o tym, że samo sformułowanie podstawy wznowienia w sposób
odpowiadający ustawie nie oznacza, że skarga opiera się na ustawowej podstawie
wznowienia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 1968 r., I CZ
122/67, OSNCP 1968, nr 8-9, poz. 154), należało uznać, że skarga powodów nie
została oparta na ustawowej podstawie, skoro - wbrew twierdzeniom skarżących -
strona pozwana na żadnym etapie postępowania sądowego nie utraciła ani zdolności
sądowej, ani zdolności procesowej. Okoliczność, że prezes zarządu pozwanej spółki
przeszedł na emeryturę nie stanowi przyczyny powodującej utratę przez stronę, która
jest osobą prawną jej zdolności sądowej i procesowej.
Skarżący żądali wznowienia postępowania także z powodu nieważności
wywołanej brakiem należytej reprezentacji strony pozwanej (art. 401 pkt 2 k.p.c.).
Skarga o wznowienia postępowania z powodu nieważności wywołanej brakiem należytej
reprezentacji (art. 401 pkt 2 k.p.c.) przysługuje w terminie wskazanym w art. 407 k.p.c.
tylko tej stronie, która była nienależycie reprezentowana i przez to ona sama lub jej
organ lub ewentualny przedstawiciel ustawowy nie wiedzieli o toczącym się
postępowaniu. Tylko taka strona może znaleźć się w sytuacji, o której mowa w art. 407
k.p.c., bowiem tylko do takiej strony może odnosić się sformułowanie „dowiedziała się o
wyroku”. W przeciwnym razie nie byłoby w ogóle możliwe obliczanie terminu
przewidzianego w art. 407 § 1 in fine k.p.c. Powodowie nie znaleźli się w takiej sytuacji,
nie mogą więc opierać skargi o wznowienie na tej podstawie, co oznacza, że wskazany
przez nich sposób obliczania terminu do wniesienia skargi nie mógł mieć zastosowania.
Z przytoczonych względów zaskarżone postanowienie, mimo błędnego
uzasadnienia, odpowiada prawu. Zażalenie podlegało więc oddaleniu (art. 39814
w zw. z
art. 3941
§ 3 k.p.c.).