Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 29 PAŹDZIERNIKA 2008 R.
SNO 61/08
Przewodniczący: sędzia SN Józef Szewczyk (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Gerard Bieniek, Józef Iwulski.
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y po rozpoznaniu na
posiedzeniu w dniu 29 października 2008 r., wniosku obrońcy sędziego Sądu
Rejonowego o wznowienie postępowania zakończonego prawomocną uchwałą Sądu
Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 19 lutego 2008 r., sygn. akt SN 4/08,
zezwalającą na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej oraz o uchylenie uchwały o
zawieszeniu sędziego Sądu Rejonowego w czynnościach służbowych i obniżeniu
wynagrodzenia
p o s t a n o w i ł :
I. na podstawie art. 545 § 1 k.p.k. w zw. z art. 430 § 1 k.p.k. p o z o s t a w i ć
w n i o s e k b e z r o z p o z n a n i a , jako niedopuszczalny z mocy ustawy;
II. nie uwzględnić wniosku o uchylenie uchwały o zawieszeniu sędziego Sądu
Rejonowego w czynnościach służbowych i obniżeniu wynagrodzenia;
III. kosztami postępowania obciążyć Skarb Państwa.
U z a s a d n i e n i e
Uchwałą z dnia 19 lutego 2008 r., sygn. akt SN 4/08, Sąd Najwyższy – Sąd
Dyscyplinarny utrzymał w mocy uchwałę Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego
z dnia 9 listopada 2007 r., sygn. akt (...):
 zezwalającą na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sędziego Sądu
Rejonowego;
 o zawieszeniu sędziego Sądu Rejonowego w wykonywaniu czynności
służbowych;
 o obniżeniu wysokości wynagrodzenia sędziego Sądu Rejonowego o 30 %.
Pismem z dnia 5 czerwca 2008 r. obrońca sędziego Sądu Rejonowego wystąpiła
do Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocną uchwałą zezwalającą na pociągnięcie do
odpowiedzialności karnej sędziego oraz o uchylenie uchwały o zawieszeniu tego
sędziego w czynnościach służbowych i obniżeniu wynagrodzenia. Postulat ten poparł
sędzia, którego sprawa dotyczy.
Wniosek został uzasadniony w ten sposób, że po wydaniu orzeczenia ujawniły
się nowe fakty i dowody nie znane przedtem sądowi, wskazujące na to, że sędzia Sądu
2
Rejonowego nie popełnił czynu, co do którego zezwolono na pociągnięcie go do
odpowiedzialności karnej (art. 80d § 1 u.s.p. i art. 128 u.s.p. oraz art. 126 u.s.p. w zw.
z art. 540 § 1 pkt 2a k.p.k.).
W pisemnej odpowiedzi na wniosek Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego przy
Sądzie Okręgowym wniósł o oddalenie wniosku.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Wniosek o wznowienie postępowania należy pozostawić bez rozpoznania, jako
niedopuszczalny z mocy ustawy.
Stosownie do treści art. 126 § 2 u.s.p. wznowienie postępowania
dyscyplinarnego na korzyść skazanego może nastąpić, jeśli wyjdą na jaw nowe
okoliczności lub dowody, które mogłyby uzasadniać uniewinnienie lub wymierzenie
kary łagodniejszej. Natomiast w świetle przepisu art. 80 § 2c u.s.p. sąd dyscyplinarny
wydaje uchwałę zezwalającą na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej,
jeżeli zachodzi dostatecznie uzasadnione podejrzenie popełnienia przez niego
przestępstwa.
W postępowaniu o uchylenie immunitetu nie ustala się winy sprawcy oraz nie
wymierza mu kary, czyli nie dochodzi do skazania. Mówiąc wprost, w postępowaniu
tym nie występuje skazany, a wydana uchwała zezwalająca na ściganie nie jest
rozstrzygnięciem merytorycznym w kwestii odpowiedzialności za delikt
dyscyplinarny.
Postępowanie o zezwolenie na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności
karnej uregulowane jest w art. 80 u.s.p. zamieszczonym w rozdziale zatytułowanym
„Status sędziego” i żadną miarą nie może być zaliczone do postępowania
dyscyplinarnego (którego dotyczy wznowienie) uregulowanego wyczerpująco w
rozdziale zatytułowanym „Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów”.
W postanowieniu z dnia 21 października 2003 r., sygn. akt SNO 37/03, Sąd
Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny wyraził pogląd, że w postępowaniu dyscyplinarnym
nie można stosować art. 540 k.p.k. określającego podstawy wznowienia postępowania
karnego, gdyż kwestia ta uregulowana jest autonomicznie w ustawie – Prawo o u.s.p.
(OSNSD 2003, nr 2, poz. 55). Przedstawiona teza budziła wątpliwości dotyczące
możliwości wznowienia postępowania dyscyplinarnego w przypadkach opisanych w
art. 540 § 2 i 3 k.p.k. (w oparciu o wyrok Trybunału Konstytucyjnego, w wyniku
którego stracił moc lub uległ zmianie przepis prawny będący podstawą skazania, bądź
gdy potrzeba taka wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego
na mocy umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską).
Aktualnie jednak na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 listopada
2007 r., sygn. akt K 39/07 (Dz. U. Nr 320, poz. 1698), z dniem 11 grudnia 2007 r.
utracił moc art. 80d § 1 u.s.p. odsyłający do stosowania przepisów o postępowaniu
3
dyscyplinarnym w sprawach o zezwolenie na pociągnięcie sędziego do
odpowiedzialności karnej. W konsekwencji brak jest podstawy prawnej do
odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu postępowania karnego w
postępowaniu o uchylenie immunitetu. Gdyby jednak przyjąć, że w postępowaniu tym
nadal można stosować odpowiednio przepisy k.p.k. z uwagi na treść art. 110 § 2 u.s.p.,
z której wynika, że sądy dyscyplinarne są właściwe do orzekania między innymi w
sprawach, o których mowa w art. 80 u.s.p., zaś sądy te w kwestiach nieuregulowanych
stosują odpowiednio przepisy k.p.k. (art. 128 u.s.p.), to porównanie treści art. 540 § 1
k.p.k. z treścią art. 126 u.s.p. niewątpliwie wskazuje, że ten ostatni przepis jest
przepisem szczególnym i wyłącza stosowanie art. 540 § 1 k.p.k. w postępowaniu
dyscyplinarnym.
Ustawodawca zrezygnował w postępowaniu dyscyplinarnym z nadzwyczajnego
środka zaskarżenia w postaci kasacji (art. 122 u.s.p.), natomiast pozostawił możliwość
wznowienia postępowania dyscyplinarnego. Wobec tego, że instytucja ta służy
wzruszaniu prawomocnych orzeczeń, przepisy regulujące wznowienie postępowania
powinny być możliwie ściśle interpretowane.
Konkludując, niedopuszczalny z mocy ustawy jest wniosek o wznowienie
postępowania zakończonego prawomocną uchwałą zezwalającą na pociągnięcie do
odpowiedzialności karnej sędziego. Wniosek taki na korzyść skazanego przysługuje
tylko od prawomocnego orzeczenia skazującego kończącego postępowanie
dyscyplinarne (art. 126 § 2 u.s.p.).
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny nie uwzględnił wniosku obrońcy sędziego
Sądu Rejonowego o uchylenie uchwały o zawieszeniu w czynnościach sędziego i
obniżeniu wynagrodzenia, gdyż stosowanie tych środków jest obligatoryjne wobec
sędziego, któremu został uchylony immunitet (art. 129 § 2 i 3 u.s.p.).
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 133 u.s.p.