Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 81/08
POSTANOWIENIE
Dnia 28 listopada 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka
SSN Zbigniew Strus (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi A. K. i M. K.
o wznowienie postępowania w sprawie z powództwa D. R.
przeciwko Gminie R., A. K. i M. K.
o zadośćuczynienie i rentę wyrównawczą po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w
Izbie Cywilnej w dniu 28 listopada 2008 r.,
zażalenia skarżących A. K. i M. K. na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 19
września 2008 r., sygn. akt V ACa (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił skargę o wznowienie
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z 9 października 2003
r. wobec stwierdzenia, że skarga nie została oparta na ustawowej podstawie.
Pozwani wnieśli zażalenie od tego postanowienia żądając jego wznowienia
i zmiany zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa a także o zasądzenie
kosztów procesu. Podstawę wznowienia stanowiła opinia Wojskowego Instytutu
Technicznego Uzbrojenia w Z. wydana na zamówienie pozwanych stwierdzająca, że
praktycznie niemożliwe było zaistnienie stwierdzonego uszczerbku na zdrowiu powódki
w wyniku uderzenia poszkodowanej przez element pirotechnicznego ładunku
2
widowiskowego, użytego podczas pokazu wykonanego przez pozwanych w dniu 11
listopada 1998 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o wznowienie postępowania wskazuje podstawę restytucyjną wymienioną
w art. 403 § 2 k.p.c. W uzasadnieniu jej pozwani wywodzili, że opinia wydana w
postępowaniu zakończonym prawomocnie, przez biegłego z zakresu minerstwa i
pirotechniki nie mogła stanowić podstawy ustaleń faktycznych wydanego wyroku ze
względu na brak przygotowania zawodowego biegłego. Wymagań kompetencyjnych nie
spełniała również opinia biegłego z zakresu okulistyki wypowiadającego się w
przedmiocie przyczyny urazu gałki ocznej.
Skarżący dopiero po wydaniu wyroku prawomocnego dowiedzieli się o istnieniu
Wojskowego Instytutu Technicznego Uzbrojenia, a w toku procesu wiedzy takiej nie
mieli, mimo podejmowanych poszukiwań. Dostateczne wiadomości o istnieniu Instytutu
uzyskali w dniu 14 czerwca 2005 r. z pisma Ministerstwa Obrony Narodowej i na
podstawie tej informacji zwrócili się o wydanie opinii. Dołączona do skargi opinia
stwierdza, że opinię wydano na podstawie zlecenia pozwanego, tj. pisma z dnia 26
lutego 2008 r.
Moc dowodowa opinii dołączonej do skargi może być oceniana dopiero w razie
wznowienia postępowania. Dopóki wyrok Sądu Apelacyjnego istnieje w znaczeniu
prawnym i jest prawomocny, obowiązuje wszystkie sądy (art. 365 § 1 k.p.c.), dlatego
sąd właściwy do rozpoznania skargi o wznowienie postępowania bada wpierw, czy
skarga jest oparta na właściwej podstawie i została wniesiona w terminie.
Odnośnie do tych kwestii należy potwierdzić prawidłowość oceny dokonanej
przez Sąd Apelacyjny. Uzasadnienie skargi przedstawione przez pozwanych nie
wyjaśnia, dlaczego skarżący nie mogli skorzystać w toku procesu z żądania wydania
opinii przez ten lub inny instytut zajmujący się konstrukcją i dynamiką ładunków
zawierających materiały wybuchowe, jeżeli mieli uzasadnione zarzuty do wartości lub
rzetelności opinii sporządzonej przez biegłego powołanego w postępowaniu
rozpoznawczym. Wojskowy Instytut w Z. istnieje od czasów przedwojennych i ustalenie
jego istnienia oraz możliwości uzyskania opinii nie wiązało się z istotnymi trudnościami,
poza wysłaniem kilku pism. Nie sposób przyjąć, że pozwani zajmujący się
organizowaniem pokazów przy użyciu materiałów łatwopalnych i wybuchowych nie
wiedzieli w jakich działach gospodarki lub administracji mieszczą się jednostki
organizacyjne korzystające z wiedzy z tej dziedziny (wojsko, policja, górnictwo, straż
3
pożarna). Nie ma też wątpliwości, że sąd w postępowaniu cywilnym ma szeroki zakres
uprawnień co do wyboru osoby biegłego lub jednostki organizacyjnej.
Nieskorzystanie przez stronę procesu z uprawnienia do podważania
merytorycznej wartości opinii nie może być uznany za brak możliwości z wykorzystania
istniejącego środka dowodowego w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. Przesłanki tej nie
należy utożsamiać z możliwością uzyskania opinii korzystnej dla strony. Wyjaśnianie w
procesie zjawisk wymagających wiedzy specjalnej wiąże się niejednokrotnie z
uzyskiwaniem opinii sprzecznych, zwłaszcza wówczas, gdy chodzi o rekonstrukcję
zdarzeń o przebiegu gwałtownym, takim jak wybuchy pozwalające miotać ładunki na
wysokość kilkunastu lub kilkudziesięciu metrów, podlegających wpływom wielu
czynników fizycznych i chemicznych. W takich przypadkach ustalanie podstawy
faktycznej należy ostatecznie do sądu orzekającego (art. 233 § 1 k.p.c.), a wykrycie
możliwości uzyskania opinii odmiennej od przyjętej za podstawę orzeczenia z reguły nie
uzasadnia żądania wznowienia postępowania. W przeciwnym razie każde
rozstrzygnięcie spornych okoliczności faktycznych przy wykorzystaniu opinii biegłego
byłoby tymczasowe.
Wiadomo, że oceny skomplikowanych zjawisk podlegają zmianom związanym z
rozwojem wiedzy w danej dziedzinie. W takich wypadkach odmienna opinia uzyskana
po uprawomocnieniu się wyroku może stanowić podstawę restytucyjną, jednak w
rozpoznawanej sprawie przypadek taki nie zachodzi, ponieważ skarga o wznowienie ani
treść dołączonej opinii nie daje podstawy do przyjęcia, że po zakończeniu sprawy
prawomocnym wyrokiem nastąpił rozwój wiedzy nt. zjawisk związanych z odpalaniem
ładunków widowiskowych dezawuujący opinię złożoną w toku postępowania. Dlatego
skarga o wznowienie oparta została na wykryciu korzystnego dla pozwanych środka
dowodowego, który jednak w tamtym postępowaniu mógł być wykorzystany, dlatego
skarga o wznowienie w rzeczywistości nie jest oparta na ustawowej podstawie, a Sąd
Apelacyjny odrzucając ją nie naruszył art. 410 § 1 k.p.c. Z tych przyczyn zażalenie
podlega oddaleniu na podstawie art. 3941
§ 2 i 3 w związku z art. 39814
k.p.c.