Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 404/08
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 lutego 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian
Protokolant Izabela Czapowska
w sprawie z powództwa G.S. i E.S.
przeciwko Skarbowi Państwa - Nadleśnictwu […]
o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej
w dniu 6 lutego 2009 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Okręgowego w S.
z dnia 4 kwietnia 2008 r., sygn. akt [...],
oddala skargę kasacyjną; nie obciąża skarżącego kosztami
postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w S. wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2008 r. oddalił apelację
Skarbu Państwa – Nadleśnictwa od wyroku Sądu Rejonowego w C. z dnia 11
października 2007 r., którym ten Sąd uzgodnił treść prowadzonych przez niego
ksiąg wieczystych KW nr [...] i KW nr [...] z rzeczywistym stanem prawnym w ten
sposób, że nakazał wykreślić w działach II tych ksiąg Skarb Państwa –
Nadleśnictwo i wpisać w to miejsce jako właścicieli G.S. i E.S. na zasadzie
wspólności ustawowej. Przyjął wykładnię art. 1 ust. 3 lit. b dekretu Polskiego
Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych
lasów na własność Państwa (Dz. U. z 1944 r. Nr 15, poz. 82 ze zm.; dalej też:
dekret) wyrażoną w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 1998 r., I CKN
664/97 (OSNC 1999, nr 1, poz. 7), że podział faktyczny lasów i gruntów
leśnych na parcele nie większe niż 25 ha oznacza to samo, co stwierdzenie
faktu podziału tych gruntów na takie areały.
Skarga kasacyjna Skarbu Państwa od wyroku Sądu Okręgowego –
oparta na podstawie pierwszej z art. 3983
k.p.c. – zawiera zarzut naruszenia
art. 1 ust. 3 lit. b dekretu i zmierza do uchylenia tego wyroku oraz przekazania
sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 1 ust. 1 dekretu, lasy i grunty leśne o obszarze ponad 25 ha,
stanowiące własność lub współwłasność osób fizycznych i prawnych, przeszły na
własność Skarbu Państwa. Przejście to nastąpiło ex lege, a protokół przejęcia,
sporządzany w trybie § 1 i 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych
z dnia 20 stycznia 1945 r. w sprawie wykonania dekretu Polskiego Komitetu
Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na
własność Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 4, poz. 16) stanowił jedynie dowód tego, że
dana nieruchomość przeszła na własność Skarbu Państwa (por. uchwały Sądu
Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1994 r., III CZP 50/94, OSNCP 1994, nr 11, poz.
212, oraz z dnia 27 kwietnia 1994 r., III CZP 54/94, OSNCP 1994, nr 11, poz. 215).
Wyłączone zostały lasy i grunty leśne wymienione w art. 1 ust. 3, a więc stanowiące
własność samorządu terytorialnego (lit. a) oraz podzielone prawnie lub faktycznie
przed dniem 1 września 1939 r. na parcele nie większe niż 25 ha, stanowiące
3
własność osób fizycznych, grunty które nie były objęte przepisami art. 2 lit. e
dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (lit. b).
Skarżący nie zarzucił, że grunty poprzedników prawnych powodów były
objęte przepisami art. 2 ust. 1 lit. b dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej.
Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 1 ust. 3 lit. b dekretu, według którego
należące do osób fizycznych nieruchomości leśne o obszarze mniejszym niż 25 ha
nie zostały znacjonalizowane. Przyjął, że taka sytuacja miała miejsce z uwagi na
podział nieruchomości na parcele, z których żadna nie przekraczała powierzchni
25 ha. Parcele te były uwidocznione w katastrze nieruchomości sporządzonym
jeszcze przez zaborcę pruskiego. Prezentując taką ocenę odwołał się do
stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uzasadnieniu wyroku z dnia 8 maja
1998 r. (I CKN 664/97, OSNC 1999, Nr 1, poz. 7). Sąd Najwyższy stwierdził
wówczas, że wyrażeniu „parcela" w rozumieniu przepisów dekretu PKWN o lasach
należy przypisać znaczenie potoczne, oznaczające działkę gruntu wydzieloną
z większego obszaru, a warunek podziału prawnego lub fizycznego na parcele
spełnia podział według przepisów katastru pruskiego lub austriackiego.
Ocena ta została bezzasadnie zakwestionowana w skardze kasacyjnej.
Po pierwsze, część zawartych w niej wywodów dotyczy wyjaśnienia rozumienia
pojęcia podziału prawnego oraz fizycznego i konieczności ich rozdzielenia, co
jednak nie miało znaczenia dla możliwości uwzględnienia zarzutu naruszenia art. 1
ust. 3 lit. b dekretu PKWN o lasach, skoro warunek wyłączenia działania przepisów
tego dekretu spełniał zarówno podział prawny jak i fizyczny. Po drugie,
argumentacja przytoczona przez skarżącego, wbrew jego ocenie, nie podważa
stanowiska wyrażonego przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powołanego wyżej
wyroku z dnia 8 maja 1998 r., że uwidocznienie podziału nieruchomości na parcele
w katastrze (w tym wypadku pruskim) odpowiada pojęciu podziału na parcele
użytemu w art. 1 ust. 3 lit. b dekretu PKWN o lasach.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy orzekł, jak w wyroku.

IV CSK 404/08

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia