Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 518/08
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 marca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Iwona Koper (sprawozdawca)
SSA Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa "S." Spółki Akcyjnej
przeciwko Skarbowi Państwa - Jednostce Wojskowej X
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 6 marca 2009 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 24 października 2007 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżony wyrok w części zasądzającej od
pozwanego na rzecz powódki kwotę 2.341.417,48 zł
z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lutego 2004 r. (w pkt I. 1.),
orzekającej o kosztach postępowania (pkt I. 2 i III) i oddalającej
apelację pozwanego w pozostałym zakresie (pkt II) i sprawę
w tym zakresie przekazuje Sądowi Apelacyjnemu do
ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 15 marca 2007 r. zasądził od
pozwanego Skarbu Państwa - Jednostki Wojskowej X na rzecz strony powodowej
S. Spółki Akcyjnej kwotę 3.620.890,70 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lutego
2004 r. do dnia zapłaty oraz orzekł o kosztach postępowania.
Sąd Okręgowy ustalił, że powódka na skutek przekształceń S.T. Spółki z
o.o. oraz S.-T. Spółki Akcyjnej nabyła prawa służące tym podmiotom, natomiast
Jednostka Wojskowa X jest następcą prawnym Jednostki Wojskowej Y, dla której
we wrześniu 1998 r. opracowany został program energooszczędny na podstawie
„Wytycznych Sekretarza Stanu I Zastępcy Ministra Obrony Narodowej w sprawie
zasad i trybu podejmowania modernizacji systemów energetycznych w wojsku z
udziałem strony trzeciej” z dnia 20 czerwca 1998 r. Wytyczne zawierały wskazanie
wszystkich budynków, do których miała być dostarczana energia cieplna,
określenie ich stanu oraz ich potrzeb cieplnych. Zapotrzebowanie energii dla
budynków kompleksu wynosiło 47.421 GJ rocznie. W oparciu o ten program
ogłoszono przetarg oraz przygotowano specyfikację indywidualnych warunków
zamówienia (SIWZ). Kierując się zawartymi w niej wytycznymi S. sp. z o.o. złożyła
ofertę na przejęcie i eksploatację oraz modernizację infrastruktury cieplnej JW Y II
etap. Oferta obejmowała przejęcie gospodarki cieplnej, wykonanie szczegółowego
programu, dokumentacji oraz robót związanych z modernizacją systemu
ciepłowniczego sukcesywnie do 28 lutego 2000 r. Zaproponowano w niej cenę
zakupu energii cieplnej w okresie trwania umowy, która miała wynosić średnio
39,84 zł/GJ, przy zakładanej produkcji energii cieplnej 36.000 GJ/rok. W wyniku
rozstrzygnięcia przetargu wybrana została oferta S. sp. z o.o., która w dniu 22 lipca
1999 r. zawarła z JW Y umowę nr [...] Umowa określała warunki wzajemnych
rozliczeń. Strony przewidziały w niej prawo odstąpienia od umowy zastrzegając, że
oprócz przypadków określonych w tytule XV k.c. wykonawcy przysługuje prawo
odstąpienia od umowy w razie nie dokonywania przez zamawiającego zapłaty
przez dwa miesiące jak również, że odstąpienie od umowy przez wykonawcę z
winy zamawiającego powoduje konieczność zwrotu przez zamawiającego
udokumentowanych nakładów poniesionych przez wykonawcę. Umowa została
3
zawarta na okres od 22 lipca 1999 do 30 czerwca 2005 r. Przyjęto w niej, że w
sprawach nieuregulowanych zastosowanie będą mieć przepisy kodeksu cywilnego
oraz ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych (tekst jedn.
Dz.U. z 1998 r. Nr 119, poz. 773 ze zm. – dalej uzp) i ustawy z dnia 10 kwietnia
1997 r. - Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm.).
W dniu 24 października 2001 r. wstrzymana została przez S. sp. z o.o.
dostawa ciepła, co spowodowało, że w dniu 3 grudnia 2001 r. dowódca JW Y
odstąpił od umowy na podstawie art. 10 ust. 1 lit. d umowy. W drodze aneksu nr 6 z
dnia 11 stycznia 2002 r. strony wznowiły realizacje umowy nr [...] oraz rozszerzyły
zakres jej § 1 ust. 3 ustalając zmiany ilości zapasów paliwa, jakie miała utrzymywać
powódka oraz zmieniły sposób obliczania upustów w przypadku niedotrzymania
przez powódkę standardów jakościowych ograniczenia mocy cieplnej. W tym
samym dniu doszło do zawarcia aneksu nr 7, którym dokonano waloryzacji ceny, a
w dniu 25 lutego 2002 r. do podpisania aneksu nr 8, którym dodano w § 5
podpunkt 3b oraz zmieniono § 6 aneksu nr 6. Strony dokonały ustaleń dotyczących
bieżącej eksploatacji inwestycji. Nie zmieniło to sposobu rozliczeń między stronami
ani ceny ciepła wynikającego z umowy. W trakcie trwania umowy strona JW Y
zgłaszała uwagi co do sposobu jej realizacji w zakresie dotrzymania terminów
robót oraz wykonania zaległych prac modernizacyjnych, a poprzedniczka prawna
powódki wskazywała na istniejące zaległości płatnicze.
Zużycie ciepła w latach 2000 do 2001 oscylowało w granicach 27.000 GJ –
30.000 GJ, co powodowało, że Spółka ponosiła straty. W dniu 31 grudnia 2002 r.
doszło do rozformowania Bazy lotniczej. W związku z tym powódka zwróciła się do
zamawiającego pismem z dnia 28 maja 2002 r. z propozycjami dokonywania
rozliczeń za dostarczoną energię cieplną według opłaty dwuczłonowej oraz
wystosowała zapytanie o dalszą realizację umowy. W odpowiedzi uzyskała
informację, że nie jest ona zagrożona, a stroną w umowie będzie wyznaczony
przez MON następca prawny. Jednostka Wojskowa nie wyraziła równocześnie
zgody na dokonanie zmiany taryfy na dwuczłonową. Pismem z dnia 25 lipca 2002 r.
Spółka S. poinformowała zamawiającego, że w przypadku nie odebrania przez
niego ciepła w ilości ustalonej w umowie zmuszona będzie od niej odstąpić.
Wezwała równocześnie drugą stronę umowy do odbioru energii cieplnej w okresie
4
grzewczym 2001/2002 w ilości 36.000 GJ w terminie do 31 lipca 2002 r. pod
rygorem odstąpienia od umowy wskazując, że dotychczas odebrano jedynie 53,44
% z tej ilości co jest niezgodne z danymi wskazanymi w SIZW. Z uwagi na nie
odebranie energii w ilości 36.000 GJ pismem z dnia 1 sierpnia 2002 r. odstąpiła od
umowy. W odpowiedzi na to zamawiający w dnia 5 sierpnia 2002 r. poinformował
Spółkę, że po jej stronie brak było podstaw do rozwiązania umowy i że rozwiązanie
to nastąpiło z jej winy. Na wezwanie zamawiającego Spółka przekazała mu
infrastrukturę ciepłowniczą w dniu 6 sierpnia 2002 r. W związku z tym przesłała
Jednostce fakturę pro forma sprzedaży tej infrastruktury na kwotę 1.595.131,65
netto. Spółka wezwała zamawiającego do uregulowania not księgowych z dnia 9
sierpnia 2002 r., obejmujących odszkodowanie za utracone korzyści z tytułu
wcześniejszego rozwiązania umowy i utraty wynagrodzenia, jakie uzyskiwałaby do
końca umowy, tj. 30 czerwca 2005 r. W dniu 9 grudnia 2002 strony sporządziły
notatkę, w której przedstawiły swoje stanowiska w zaistniałej sytuacji. Zamawiający
oświadczył, że odstąpienie od umowy nastąpiło z winy wykonawcy zgodnie § 4
aneksu nr 6 i § 10 umowy i wskazał, że rozwiązał umowę pismem z dnia 9 sierpnia
2002 r. Wykonawca oświadczył natomiast, że umowę rozwiązał z dniem 1 sierpnia
2002 r. Stwierdził, że w związku z likwidacją Jednostki Wojskowej X z dniem 31
grudnia 2002 r. nie został spełniony § 11 umowy o perspektywiczności jednostki.
Proponował polubowne zakończenie sporu. Między stronami toczyła się następnie
korespondencja dotycząca rozliczeń za przekazaną infrastrukturę ciepłowniczą,
która nie doprowadziła do rozwiązania sporu. Strona pozwana prezentowała w niej
stanowisko, że umowa z wykonawcą została rozwiązana w dniu 3 grudnia 2001 r.,
a wobec tego zawarcie aneksu nr 6 do umowy w dniu 11 stycznia 2002 r. nie
znajduje uzasadnienia prawnego. Obecna umowa jest w istocie nową umową
zawartą z naruszeniem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych i z tej
przyczyny nieważną na podstawie art. 72 ust. 2 tej ustawy. Nadto podniosła że
podana przez powódkę w piśmie z dnia 1 sierpnia 2002 r. przyczyna
wypowiedzenia nie została wskazana wśród podstaw uprawniających wykonawcę
do rozwiązania umowy.
W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy dokonał oceny ważność
łączącej strony umowy w kontekście przepisów uzp uznając ją za ważną.
5
W nawiązaniu do art. 44 tej ustawy wskazał, że po złożeniu ofert, a zwłaszcza po
ich otwarciu nie jest dopuszczalne prowadzenie jakichkolwiek negocjacji między
zamawiającym a oferentem na temat ofert, zmiany ich treści a zwłaszcza ceny.
Zamawiający jest związany warunkami podanymi w SIWZ, a oferent złożoną ofertą
i nie mogą być one zmienione poza korektą oczywistych błędów. Strony stwierdziły
brak rozbieżności między ceną z oferty a przyjętą w umowie, a nadto nie toczyły się
między nimi w kwestii ceny dodatkowe negocjacje po wybraniu oferty i przed
zawarciem umowy. Sąd Okręgowy uznał, że aneks nr 6 do umowy nr [...] z dnia 22
lipca 1999 r. należy interpretować jako wycofanie, za zgodą drugiej strony,
oświadczenia woli o odstąpieniu od umowy, a tym samym odrzucił koncepcję
zawarcia nowej umowy, która wobec niezachowania wymaganego ustawą trybu
mogłaby być uznana za nieważną. Wycofanie się przez zamawiającego ze
złożonego oświadczenia woli spowodowało, że między stronami w dalszym ciągu
obowiązywała uprzednio zawarta umowa, którą strony wznowiły z dniem przyjęcia
aneksu. Przyjął, że do oświadczenia Spółki o odstąpieniu od umowy nie znalazły
zastosowania postanowienia umowy dotyczące odstąpienia od umowy przez
wykonawcę. Uznał, że możliwe było odstąpienie przez Spółkę od umowy na
podstawie art. 491 § 1 k.c. Nie byłaby bowiem do przyjęcia sytuacja, w której
zamawiający wstrzymałby całkowicie odbiór energii, a Spółka nie mogłaby od
umowy odstąpić. Strony wprawdzie nie ustaliły minimalnego odbioru energii cieplnej
jednakże przy kalkulacji cen powódka brała pod uwagę ilość energii niezbędną dla
zapewnienia wymaganych temperatur na poziomie 36.000 GJ. Na skutek spadku
odbioru energii związanego z zaniechaniem poboru do wojska i rozformowaniem
jednostki dochody powódki zbliżyły się do wartości minimalnej, co nie pozwalało na
pokrycie kosztów finansowych dokonanej u pozwanej modernizacji systemu
ciepłowniczego. Powódka otrzymała przy tym w umowie zapewnienie, że JW X jest
jednostką perspektywiczną, która w czasie trwania umowy nie zostanie
zlikwidowana. Spółka znalazła się więc w sytuacji przymusowej. Pozwany nie
podjął w procesie próby wykazania, że po rozformowaniu tej Jednostki Spółka
posiadała realną szanse kontynuowania umowy. Cała infrastruktura została
ostatecznie przekazana Agencji Mienia Wojskowego, bez bliższego wykazania
ewentualnego dalszego sposobu eksploatacji. Rozważania te doprowadziły Sąd
6
Okręgowy do wniosku, że oświadczenie Spółki o rozwiązaniu umowy ma podstawę
w art. 535 w zw. z art. 555 k.c. i doszło do niego z przyczyn leżących po stronie
pozwanego, który naruszył obowiązek odbioru energii. W konsekwencji powódce
należy się na podstawie art. 471 k.c. odszkodowanie z tytułu naprawienia szkody.
Z umowy wynikało nadto, że w takiej sytuacji wykonawcy przysługuje zwrot
nakładów, których zwrot gwarantowało mu trwanie umowy do 30 czerwca 2005 r.
W ocenie Sądu Okręgowego powódce przysługuje od pozwanego oprócz
odszkodowania także roszczenie o zwrot utraconych korzyści z tytułu odstąpienia
od umowy z winy pozwanego. Zasądzona od pozwanej z tych tytułów kwota objęła
utracone korzyści w odniesieniu do zakładanej sprzedaży ciepła w okresie trwania
umowy w wysokości - wraz z odsetkami - 1.279.473,36 zł oraz zwrot inwestycji
i nakładów na podstawie kosztorysu w wysokości 2.341.417,48 co daje w sumie
kwotę 3.620.890 zł.
Wyrok Sądu Okręgowego w całości zaskarżył pozwany Skarb Państwa.
W częściowym uwzględnieniu jego apelacji Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 24
października 2007 r. zmienił wyrok Sądu Okręgowego w ten sposób, że obniżył
zasądzoną na rzecz powodowej Spółki kwotę do wysokości 2.341.417,4 zł i oddalił
powództwo w pozostałej części.
Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia Sądu pierwszej instancji.
Odnosząc się do zarzutów apelacji za uzasadniony uznał zarzut błędnego
przyjęcia przez Sąd Okręgowy, że poprzedniczka prawna powódka mogła
skutecznie, w drodze oświadczenia z dnia 1 sierpnia 2002 r., odstąpić od umowy
z winy zamawiającego w związku z zaniechaniem odbioru energii cieplnej
wysokości 36.000 GJ rocznie. Zamawiający nie miał bowiem obowiązku odbierania
energii w określonej ilości, a nadto w sierpniu 2002 r. nie nastąpiło jeszcze
rozformatowanie jednostki i twierdzenie powódki o zagrożeniu zaprzestania
pobierania energii mogło być oparte tylko na przypuszczeniu. Nie podzielił
stanowiska apelującego, że to zamawiający skutecznie odstąpił od umowy
składając oświadczenie w dniu 3 grudnia 2001 r., gdyż oświadczenie to zostało
skutecznie cofnięte aneksem nr 6 z dnia 11 stycznia 2002 r., a umowa była
kontynuowana na dotychczasowych zasadach. Zamawiający nie mógł też odstąpić
od umowy składając oświadczenie w dniu 9 sierpnia 2002 r., gdyż wcześniej
7
uczyniła to już powódka. Analiza sekwencji wydarzeń – jak stwierdził Sąd
Apelacyjny - a zwłaszcza treść pisma zamawiającego z dnia 5 sierpnia 2002 r.
wskazuje, że doszło do rozwiązania umowy przez obie strony. W piśmie tym
zamawiający po zapoznaniu się z oświadczeniem wykonawcy z dnia 1 sierpnia
2002 r. wskazuje, że brak jest podstaw prawnych do takiego rozwiązania umowy
i uznaje, że jej rozwiązanie nastąpiło z winy wykonawcy stwierdzając, iż pociągnie
to za sobą konsekwencje przewidziane przepisami kodeksu cywilnego.
Zamawiający wezwał też wykonawcę do oddelegowania pracowników w celu
przekazania kotłowni, co nastąpiło w dniu 8 sierpnia 2002 r. W ocenie Sądu
Apelacyjnego sytuacja taka wskazuje raczej, że strony porozumiały się i rozwiązały
umowę wzajemną, przystępując do przekazania infrastruktury.
W kwestii rozliczenia kosztów infrastruktury Sąd ten wskazał, że w kwotach
zapłaconych Spółce przez stronę zamawiającego mieściło się zarówno
wynagrodzenie za pobrane ciepło jak i część kosztów wykonanego remontu
i rozliczenie to było dokonywane periodycznie w zamkniętych sezonach
grzewczych, zatem w tej części umowa została wykonana. Z uwagi na podzielny
charakter zobowiązania nie było przy tym możliwe odstąpienie od umowy także
przez zamawiającego w części wykonanej. Zdaniem Sądu Apelacyjnego
zamawiający powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu wykonawcy kosztów
infrastruktury nawet jeśli uznał, że brak było podstaw do odstąpienia przez niego
od umowy tym bardziej, że jego zapewnienie, iż jednostka jest perspektywiczna,
dawało wykonawcy podstawę do założenia, że umowa będzie realizowana do
końca jej obowiązywania. Pozwana powinna więc zwrócić powódce poniesione
przez nią nakłady, których wysokości skutecznie nie zakwestionowała.
Uwzględnił zarzut pozwanej kwestionujący zasadność roszenia
odszkodowawczego powódki, które uznał za niewykazane i w tym zakresie
powództwo oddalił.
W skardze kasacyjnej opartej na podstawie naruszenia prawa materialnego,
Skarb Państwa zastępowany przez Prokuratorię Generalną, zaskarżając wyrok
Sądu Apelacyjnego „w części utrzymującej w mocy” wyrok Sądu Okręgowego
i oddalającej jego apelację w pozostałym zakresie oraz orzekającej o kosztach
postępowania zarzucił:
8
1/ niewłaściwe zastosowanie art. 56 k.c. polegające na uznaniu, że złożone przez
skarżącego w dniu 3 grudnia 2001 r. oświadczenie o odstąpieniu od umowy nie
wywołało skutku prawnego w postaci wygaśnięcia umowy nr [...];
2/ błędną wykładnię oświadczeń woli pozwanego i powoda złożonych w związku
z zawieraniem aneksu nr 6 tj. przyjęcie, że w drodze tego aneksu pozwany za
zgodą powoda cofnął swoje oświadczenie z dnia 3 grudnia 2001 r. o odstąpieniu od
umowy nr 6/99, w skutek czego umowa była kontynuowana na dotychczasowych
zasadach, co stanowi błędną wykładnię art. 65 § 2 k.c.;
3/ niewłaściwe zastosowanie art. 72 ust. 2 uzp polegające na uznaniu, że aneks
nr 6 nie jest nieważny;
4/ niewłaściwe zastosowanie art. 56 i 60 k.c. oraz błędną wykładnię art. 65 § 1 k.c.
przez przyjęcie że rozwiązanie umowy nastąpiło w wyniku porozumienia stron;
5/ niewłaściwe zastosowanie art. 494 k.c. polegające na przyjęciu, że przepis ten
stanowi materialnoprawną podstawę roszczenia powódki.
Wnosił o uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego w zaskarżonej części
i zmianę wyroku Sądu Okręgowego przez oddalenie powództwa w całości,
zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania oraz orzeczenie o zwrocie
przez powódkę wyegzekwowanej od pozwanego kwoty roszczenia głównego
i uiszczonych odsetek wraz ustawowymi odsetkami lub uchylenie wyroku Sądu
Apelacyjnego w zaskarżonej części i przekazanie sprawy temu Sądowi do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Umowne prawo do odstąpienia od umowy ma charakter kształtujący i jest
wykonywane przez złożenie odpowiedniego oświadczenia drugiej stronie.
Oświadczenie takie nie wymaga żadnego uzasadnienia, chyba że strony uzależniły
dopuszczalność skorzystania z tego uprawnienia od ziszczenia się określonego
warunku. Skutkiem wykonania uprawnienia do odstąpienia od umowy jest jej
rozwiązanie z mocą wsteczną z chwilą złożenia oświadczenia o odstąpieniu.
Odwołanie (cofnięcie) oświadczenia o odstąpieniu od umowy wymaga zgody
drugiej strony stosunku umownego.
W piśmiennictwie występuje rozbieżność poglądów co do tego, czy zgoda ta
powinna być udzielona przed nastąpieniem skutku odstąpienia, tj. rozwiązaniem
9
umowy. Podzielić należy pogląd, do którego w tej kwestii odwołuje się skarżący
w uzasadnieniu podstaw skargi, że po dotarciu oświadczenia o odstąpieniu od
umowy do jego adresata skutki oświadczenia nie mogą być uchylone, nawet za
jego zgodą. Późniejszą, po nastąpieniu skutku odstąpienia, zgodę strony, do której
skierowane zostało oświadczenie o odstąpieniu należy traktować jako przyjęcie
oferty zawarcia umowy kreującej taki sam, lecz już nie ten sam stosunek prawny.
Z chwilą skuteczności oświadczenia o odstąpieniu ustaje bowiem więź obligacyjna
łącząca dotychczasowe strony, przestaje więc istnieć zarówno przedmiot
w odniesieniu do którego odstępujący mógłby złożyć oświadczenie o cofnięciu
odstąpienia, jak i strona, do której to oświadczenie miałoby być skierowane.
Trafnie podnosi się w doktrynie, że dopuszczenie przeciwnego poglądu
zagrażałoby bezpieczeństwu obrotu prawnego oraz interesów osób trzecich,
a przez stworzenie możliwości dowolnego manipulowania stosunkami prawnymi
przez wygaszanie i ponowne ich ożywianie ex tunc otwierałoby pole do nadużyć.
Za przyjętym stanowiskiem przemawia wzgląd na daleko idące skutki prawne, jakie
wywołuje cofnięcie oświadczenia o odstąpienia od umowy dla istnienia praw
o charakterze akcesoryjnym (zastaw, hipoteka, odsetki), które z chwilą
wygaśnięcia stosunku obligacyjnego, z którego wynikają, także wygasają.
Ich restytucja nie następuje na skutek cofnięcia oświadczenia o odstąpieniu od
umowy, lecz wymaga odrębnego oświadczenia woli wyrażającego wyraźny zamiar
ponownego zawarcia zobowiązania także w zakresie praw akcesoryjnych,
istniejących w ramach pierwotnego stosunku obligacyjnego.
W świetle powyższego nie przekonuje dostatecznie przytaczany na
uzasadnienie przeciwnego poglądu argument, że przez zgodne oświadczenie woli
strona, która wykonała prawo odstąpienia oraz jej kontrahent dokonują uchylenia
skutków złożonego oświadczenia jedynie w relacji inter pares i czynność ta nie ma
skutku wobec osób trzecich.
Z tych względów zasadne okazały się podniesione w skardze zarzuty
naruszenia naruszenie przepisów art. 56, 60 i 65 § 1 i 2 k.c., gdyż oświadczenie
zamawiającego z dnia 3 grudnia o odstąpieniu od umowy nie mogło być – jak
przyjął Sąd Apelacyjny - skutecznie cofnięte w drodze aneksu do tej umowy z dnia
11 stycznia 2002 r.
10
Trafnie podnosi również skarżący, zarzucając naruszenie art. 72 ust. 2 uzp,
że jeżeli aneks ten nie stanowił kontynuacji umowy z dnia 22 lipca 1999 r., to jego
podpisanie nie mogło prowadzić do ważnego zawarcia nowej umowy z uwagi na
pominięcie przepisów tej ustawy, której przedmiotem były usługi, co do których
istniał obowiązek jej stosowania (art. 3, art. 4, art. 4b, art. 6 , art. 12a, art. 13 i nast.
u.g.n. w ich ówczesnym brzmieniu).
W konsekwencji tego, skoro – jak podnosi skarżący - nie mogło dojść do
rozwiązania tej umowy w drodze porozumienia stron, bezprzedmiotowy jest zarzut
naruszenia art. 494 k.c. w postaci sformułowanej w skardze. Niewątpliwie jednak
źródłem umownego odstąpienia od umowy jest przede wszystkim treść tej umowy,
a nadto dotyczące umownego prawa odstąpienia unormowanie art. 395 k.c.
Kierując się powyższym Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c.
uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w zaskarżonej części i przekazał sprawę temu
Sądowi do ponownego rozpoznania, który przy uwzględnieniu wskazań co do
wykładni prawa zawartych w niniejszym wyroku, dokona ponownej oceny prawnej
ustalonego w sprawie stanu faktycznego i rozstrzygnie o roszczeniu powódki
w zakresie w jakim pozostaje ono obecnie przedmiotem rozpoznania oraz
o kosztach postępowania kasacyjnego.