Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 14 maja 2009 r.
I BP 23/08
Od dnia 21 października 2005 r. wierzyciele mogą żądać wydania za-
świadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego odnośnie do orzeczeń sądo-
wych wydanych po dniu 21 stycznia 2005 r.
Przewodniczący SSN Andrzej Wróbel (sprawozdawca), Sędziowie SN: Józef
Iwulski, Herbert Szurgacz.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 maja
2009 r. sprawy z powództwa Małgorzaty W. przeciwko „T.-P.” Spółce z o.o. w likwi-
dacji w K. o wynagrodzenie, na skutek skargi powódki o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia - postanowienia Sądu Okręgowego - Sądu Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 4 marca 2008 r. [...]
1. s t w i e r d z i ł, że postanowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 4 marca 2008 r. [...] jest niezgodne z pra-
wem,
2. zasądził od „T.-P.” Spółki z o.o. w likwidacji z siedzibą w K. na rzecz po-
wódki kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Rejonowy-Sad Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach w naka-
zie zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 16 marca 2005 r. [...] orzekł, że
pozwana T.-P. Spółka z o.o. w likwidacji w K. w ciągu dwóch tygodni od doręczenia
niniejszego nakazu powinna zapłacić powódce kwoty: 2.700,37 zł z ustawowymi od-
setkami od dnia 11 grudnia 2004 r. tytułem wynagrodzenia za pracę za listopad 2004
r.; 9.029,06 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 stycznia 2005 r. tytułem wynagro-
dzenia za pracę za grudzień 2004 r.
Powódka pismem z dnia 22 października 2007 r., powołując się na art. 795 1
§
1 k.p.c., wniosła o wydanie i doręczenie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egze-
2
kucyjnego odnośnie do powyższego orzeczenia z dnia 16 marca 2005 r. W uzasad-
nieniu wniosku wywiodła, że rozporządzenie (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europej-
skiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu
Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (Dziennik Urzędowy L 143, 30/04/2004
P.0015-0039, dalej jako „rozporządzenie w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu
Egzekucyjnego”) weszło w życie dnia 21 stycznia 2005 r., czyli przed dniem wydania
orzeczenia, którego ma dotyczyć zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjne-
go. Powódka podniosła również, że jedyny majątek dłużnika znajduje się w Niem-
czech, natomiast egzekucja prowadzona wobec niego w Polsce okazała się bezsku-
teczna, wobec czego komornik rewiru [...] przy Sądzie Rejonowym w K. postanowie-
niem z dnia 3 grudnia 2005 r. umorzył postępowanie egzekucyjne
Sąd Rejonowy Katowice-Zachód w Katowicach Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych postanowieniem z dnia 30 października 2007 r. [...] oddalił wniosek po-
wódki o wydanie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego. W ocenie
Sądu pierwszej instancji, wniosek powódki podlega oddaleniu bez potrzeby badania,
czy przedmiotowe orzeczenie spełnia przesłanki niezbędne do wydania zaświadcze-
nia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego. Rozporządzenie w sprawie utworzenia Eu-
ropejskiego Tytułu Egzekucyjnego weszło w życie z dniem 21 stycznia 2005 r. Zgod-
nie jednak z art. 33 tego rozporządzenia stosuje się je od dnia 21 października 2005
r., z wyłączeniem art. 30, 31 i 32, które stosuje się od dnia 21 stycznia 2005 r. Skoro
więc rozporządzenie w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego w
zakresie przesłanek wydania zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego
stosuje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od dnia 21 października 2005 r.,
nie może ono - zdaniem Sądu pierwszej instancji - mieć zastosowania do orzeczenia
sądu polskiego wydanego przed ta datą, tj. w dniu 16 marca 2005 r.
Sad Okręgowy w Katowicach postanowieniem z dnia 4 marca 2008 r. [...] od-
dalił zażalenie powódki na powyższe postanowienie Sądu pierwszej instancji z dnia
30 października 2007 r. Sąd zważył, że zgodnie z art. 26 rozporządzenia w sprawie
utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego rozporządzenie stosuje się wyłącz-
nie do orzeczeń wydanych po jego wejściu w życie. Natomiast art. 33 dotyczący wej-
ścia w życie przepisów tego rozporządzenia stanowi, że aczkolwiek rozporządzenie
wchodzi w życie z dniem 21 stycznia 2005 r., stosuje się je od dnia 21 października
2005 r., z wyłączeniem art. 30, 31 i 32, które stosuje się od dnia 21 stycznia 2005 r.
3
Powódka w skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia zaskarżyła powyższe postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach w
całości, opierając skargę na podstawie naruszenia prawa materialnego przez błędną
wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 26 w związku z art. 33 rozporządzenia w
sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego. Wniosła o stwierdzenie, że
zaskarżone postanowienie jest niezgodne z art. 26 w związku z art. 33 tego rozpo-
rządzenia oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowa-
nia według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia
Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 4 marca 2008 r. [...], którym oddalił on za-
żalenie powódki na powyższe postanowienie Sądu pierwszej instancji z dnia 30 paź-
dziernika 2007 r. ma uzasadnione podstawy. Zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c. skarga o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia przysługuje od
prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w spra-
wie, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchy-
lenie tego orzeczenia w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i
nie jest możliwe. Stosownie do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 kwietnia
2008 r., SK 77/06 (Dz.U. z 2008 r. Nr 59, poz. 367) „ art. 4241
§ 1 i 2 ustawy z dnia
17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296, ze
zm.), w części obejmującej słowa „kończącego postępowanie w sprawie”, jest nie-
zgodny z art. 32 ust. 1 i art. 77 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.”
Przepis art. 4241
k.p.c. ustanawia trzy przesłanki dopuszczalności skargi o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, które muszą być
spełnione łącznie, a mianowicie skarga przysługuje od: 1) prawomocnego orzeczenia
sądu drugiej instancji, wyjątkowo od prawomocnego orzeczenia kończącego postę-
powanie w sprawie wydanego przez sąd pierwszej instancji ( § 3), 2) przez wydanie
którego stronie została wyrządzona szkoda, 3) zmiana lub uchylenie tego orzeczenia
w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Nie-
wątpliwie spełniona została pierwsza z wymienionych wyżej przesłanek dopuszczal-
ności skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia,
ponieważ będące przedmiotem niniejszej skargi postanowienie Sądu drugiej instancji
4
uprawomocniło się z dniem jego wydania, tj. z dniem 4 marca 2008 r. Druga prze-
słanka dopuszczalności niniejszej skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, a mianowicie, że zmiana lub uchylenie powyższego pra-
womocnego postanowienia Sądu Okręgowego w Katowicach w drodze przysługują-
cych stronie środków prawnych nie było możliwe, również została spełniona. Nie ma
bowiem wątpliwości, że od powyższego postanowienia nie służyła skarżącej skarga
kasacyjna, ponieważ prawomocne postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach
oddalające zażalenie na postanowienie Sądu pierwszej instancji, oddalające wniosek
powódki o wydanie zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego, nie jest po-
stanowieniem w przedmiocie odrzucenia pozwu lub umorzenia postępowania koń-
czących postępowanie w sprawie, a zatem nie służy od niego skarga kasacyjna (art.
398 1
§ 1 k.p.c.). Ponadto, na podstawach wskazanych w skardze o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia zmiana lub uchylenie powyższe-
go postanowienia Sądu Okręgowego w Katowicach w trybie wznowienia postępowa-
nia (art. 401-403 k.p.c.) nie były możliwe.
Została także spełniona trzecia z wymienionych wyżej przesłanek dopuszczal-
ności skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Zgodnie z art. 4245
§ 1 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawo-
mocnego orzeczenia powinna zawierać między innymi uprawdopodobnienie wyrzą-
dzenia szkody spowodowanej wydaniem orzeczenia, którego skarga dotyczy. W ju-
dykaturze Sądu Najwyższego akcentuje się to, że przewidziany w tym przepisie wy-
móg uprawdopodobnienia szkody polega na złożeniu oświadczenia, że szkoda już
nastąpiła o określonym rozmiarze i w określonej postaci. Niezbędne jest przy tym
przeprowadzenie przekonywającego wywodu wskazującego także czas powstania
szkody oraz związek przyczynowy pomiędzy nią a wydaniem zaskarżonego orze-
czenia (niepublikowane postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2006
r., III CNP 55/06). Przesłanka powstania szkody podlega merytorycznej kontroli w
toku rozpoznawania skargi i stwierdzenie, że szkoda taka nie powstała uniemożliwia
wydanie orzeczenia uwzględniającego skargę (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
25 maja 2007 r., I CNP 17/07, Lex nr 286765). Skarżąca przedstawiła przekonujący
wywód, że wskutek bezpodstawnego - jej zdaniem - prawomocnego oddalenia wnio-
sku o wydanie zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego wystąpiła „kon-
kretna szkoda materialna” i przedłożyła dowody uprawdopodobniające powstanie
takiej szkody, w tym dowody z postanowienia o umorzeniu egzekucji wobec dłużnika
5
oraz kserokopię z „czynnego” rachunku bankowego w Niemczech. Na podstawie
tych dowodów można przyjąć z dużym prawdopodobieństwem, że odmowa wydania
zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego uniemożliwia skarżącej egze-
kwowanie od dłużnika należnej jej kwoty wskazanej w nakazie zapłaty w postępowa-
niu upominawczym z dnia 16 marca 2005 r., ponieważ cały majątek dłużnika znaj-
duje się w Niemczech.
Postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 4 marca 2008 r. [...]
oddalające zażalenie na postanowienie Sądu pierwszej instancji, oddalające wniosek
powódki o wydanie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego jest w za-
skarżonym zakresie niezgodne z prawem. Zgodnie bowiem z art. 26 rozporządzenia
w sprawie wydania zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, niniejsze
rozporządzenie stosuje się wyłącznie do orzeczeń wydanych, ugód sądowych za-
twierdzonych lub zawartych oraz dokumentów formalnie sporządzonych lub zareje-
strowanych jako dokumenty urzędowe po wejściu w życie niniejszego rozporządze-
nia. Zgodnie natomiast z art. 33 akapit pierwszy rozporządzenia „niniejsze rozporzą-
dzenie wchodzi w życie z dniem 21 stycznia 2005 r.” Jest niesporne, że nakaz za-
płaty w postępowaniu upominawczym został wydany przez Sąd pierwszej instancji
dnia 16 marca 2005 r., a zatem po dniu wejścia w życie rozporządzenia. W konse-
kwencji należy stwierdzić, że rozporządzenie to ma zastosowanie do „orzeczenia
wydanego” w dniu 16 marca 2005 r. Wykładni tej nie sprzeciwia się art. 33 akapit
drugi rozporządzenia, zgodnie z którym „niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia
21 października 2005 r., z wyłączeniem art. 30, 31 i 32, które stosuje się od dnia 21
stycznia 2005 r.”. Ten ostatni przepis należy bowiem rozumieć w ten sposób, że wie-
rzyciele od dnia 21 października 2005 r. mogą żądać wydania zaświadczenia Euro-
pejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla stwierdzających ich roszczenia orzeczeń sądo-
wych, między innymi takich jak w niniejszej sprawie, wydanych po dniu 21 stycznia
2005 r. Niesporne jest, że powódka wniosła o wydanie zaświadczenia Europejskiego
Tytułu Egzekucyjnego w dniu 22 października 2007 r., a zatem nie było podstaw do
oddalenia jej wniosku o wydanie takiego zaświadczenia z przyczyn wskazanych w
uzasadnieniach Sądów obu instancji.
Biorąc powyższe pod rozwagę Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================