V CNP 9/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:07-11-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CNP 9/09
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 2 lipca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie ze skargi W. B.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego
w B.
z dnia 23 listopada 2006 r., w sprawie z powództwa W. B. i E. B.
przeciwko B. B.
o zapłatę,
1.) stwierdza, że prawomocny wyrok Sądu Okręgowego
w B. z dnia 23 listopada 2006 r. jest niezgodny z
prawem w części zmieniającej wyrok Sądu Rejonowego
w B.;
2.) zasądza od B. B. na rzecz W. B. kwotę 1227 zł (jeden
tysiąc dwieście dwadzieścia siedem złotych) tytułem
zwrotu kosztów postępowania skargowego.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 11 maja 2006 r. Sąd Rejonowy w B. zasądził od B. B. na
rzecz W. B. kwotę 22.800 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 22 sierpnia 2003 r.
tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 k.c.).
Rozpoznając apelacje stron, Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 23 listopada
2006 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że „wyeliminował z jego treści
orzeczenie o odsetkach od zasądzonej należności”, oddalając apelację pozwanego
w części pozostałej i w całości apelację powódki oraz znosząc wzajemnie koszty
postępowania odwoławczego.
Sąd II instancji uznał za uzasadnioną apelację pozwanego w części
dotyczącej zasądzonych odsetek, których powódka nie żądała. Te rozstrzygnięcie
kolidowało – zdaniem Sądu – z treścią art. 321 § 1 k.p.c., dlatego musiało zostać
skorygowane na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.
Powódka w skardze z art. 4241
§ 1 k.p.c. wniosła o stwierdzenie, że
orzeczenie o odsetkach, zamieszczone w prawomocnym wyroku Sądu
Okręgowego z dnia 23 listopada 2006 r., jest niezgodne z prawem, a mianowicie z
przepisami art. 321 § 1 k.p.c. i art. 386 § 1 k.p.c. Skarżąca w pozwie domagała się
odsetek, przeto Sąd Okręgowy nie był uprawniony do pozbawienia jej zasądzonej z
tego tytułu należności, a utracone świadczenie stanowi szkodę w rozumieniu art.
4241
§ 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
jest nadzwyczajnym środkiem prawnym umożliwiającym dochodzenie roszczenia
odszkodowawczego od Skarbu Państwa za bezprawną działalność orzeczniczą
sądu jako organu władzy publicznej (art. 4241
§ k.p.c. w związku z art. 417 § 1
i 4171
§ 2 k.c.). W judykaturze utrwalił się pogląd, że niezgodność z prawem
w rozumieniu powyższych przepisów musi polegać na oczywistej i rażącej obrazie
prawa, niebudzącej żadnych wątpliwości (zob. m. in. orzeczenie Sądu Najwyższego
z dnia 4 stycznia 2007 r., V CNP 132/06, OSNC 2007, nr 11, poz. 174).
Na tle powyższych wskazań należy uznać, że kwestionowane przez W. B.
orzeczenie odsetkowe narusza w sposób oczywisty i rażący przepisy art. 321 § 1
3
k.p.c. i art. 386 § 1 k.p.c. Z niezrozumiałych przyczyn Sąd Okręgowy przyjął, że
powódka W. B. nie żądała odsetek. Takiemu stanowisku przeczy jednoznaczna
treść pozwu (k. 2) przy niezmienionej treści żądania. W konsekwencji Sąd
Rejonowy zasadnie uwzględnił roszczenie odsetkowe, spełniając obowiązek
przewidziany w art. 481 § 1 k.c. w związku z art. 455 k.c. oraz w art. 321 § 1 k.p.c.
Zmieniając w sposób nieuzasadniony te trafne orzeczenie Sąd Okręgowy rażąco
naruszył art. 386 § 1 k.p.c.
Wyrok Sądu Okręgowego w części zmieniającej (w punkcie pierwszym) jest
nieprecyzyjny z racji użycia nieprofesjonalnego określenia: „eliminacja orzeczenia
o odsetkach”, które może się odnosić zarówno do sfery merytorycznej, jak
i formalnoprawnej. W takiej sytuacji rozstrzygające znaczenie ma powołana przez
Sąd Okręgowy podstawa prawna rozstrzygnięcia, którą jest art. 386 § 1 k.p.c.
Przepis ten upoważnia sąd odwoławczy do zmiany zaskarżonego wyroku
i orzeczenia co do istoty sprawy, a więc do wydania orzeczenia merytorycznego.
Oznacza to, że wyrokiem z dnia 23 listopada 2006 r. Sąd Okręgowy zmienił
częściowo zaskarżony wyrok i oddalił powództwo W. B. o odsetki. Gdyby Sąd ten
uznał, że istnieją przeszkody formalnoprawne do wyrokowania o odsetkach,
powinien uchylić zaskarżony wyrok w tej części i umorzyć postępowanie (art. 386 §
3 k.p.c. w związku z art. 355 § 1 k.p.c.).
Prawomocność wyroku z dnia 23 listopada 2006 r. oraz niemożność jego
korekty w drodze istniejących środków prawnych oznacza, że bezpodstawne
oddalenie roszczenia odsetkowego W. B. jest definitywne, wywołujące po jej stronie
szkodę majątkową. Należało w konsekwencji uwzględnić skargę (art. 42411
§ 2
k.p.c.) oraz orzec o kosztach postępowania skargowego (art. 98 i 108 § 1 k.p.c.).
md
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 2 lipca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie ze skargi W. B.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego
w B.
z dnia 23 listopada 2006 r., w sprawie z powództwa W. B. i E. B.
przeciwko B. B.
o zapłatę,
1.) stwierdza, że prawomocny wyrok Sądu Okręgowego
w B. z dnia 23 listopada 2006 r. jest niezgodny z
prawem w części zmieniającej wyrok Sądu Rejonowego
w B.;
2.) zasądza od B. B. na rzecz W. B. kwotę 1227 zł (jeden
tysiąc dwieście dwadzieścia siedem złotych) tytułem
zwrotu kosztów postępowania skargowego.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 11 maja 2006 r. Sąd Rejonowy w B. zasądził od B. B. na
rzecz W. B. kwotę 22.800 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 22 sierpnia 2003 r.
tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 k.c.).
Rozpoznając apelacje stron, Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 23 listopada
2006 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że „wyeliminował z jego treści
orzeczenie o odsetkach od zasądzonej należności”, oddalając apelację pozwanego
w części pozostałej i w całości apelację powódki oraz znosząc wzajemnie koszty
postępowania odwoławczego.
Sąd II instancji uznał za uzasadnioną apelację pozwanego w części
dotyczącej zasądzonych odsetek, których powódka nie żądała. Te rozstrzygnięcie
kolidowało – zdaniem Sądu – z treścią art. 321 § 1 k.p.c., dlatego musiało zostać
skorygowane na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.
Powódka w skardze z art. 4241
§ 1 k.p.c. wniosła o stwierdzenie, że
orzeczenie o odsetkach, zamieszczone w prawomocnym wyroku Sądu
Okręgowego z dnia 23 listopada 2006 r., jest niezgodne z prawem, a mianowicie z
przepisami art. 321 § 1 k.p.c. i art. 386 § 1 k.p.c. Skarżąca w pozwie domagała się
odsetek, przeto Sąd Okręgowy nie był uprawniony do pozbawienia jej zasądzonej z
tego tytułu należności, a utracone świadczenie stanowi szkodę w rozumieniu art.
4241
§ 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
jest nadzwyczajnym środkiem prawnym umożliwiającym dochodzenie roszczenia
odszkodowawczego od Skarbu Państwa za bezprawną działalność orzeczniczą
sądu jako organu władzy publicznej (art. 4241
§ k.p.c. w związku z art. 417 § 1
i 4171
§ 2 k.c.). W judykaturze utrwalił się pogląd, że niezgodność z prawem
w rozumieniu powyższych przepisów musi polegać na oczywistej i rażącej obrazie
prawa, niebudzącej żadnych wątpliwości (zob. m. in. orzeczenie Sądu Najwyższego
z dnia 4 stycznia 2007 r., V CNP 132/06, OSNC 2007, nr 11, poz. 174).
Na tle powyższych wskazań należy uznać, że kwestionowane przez W. B.
orzeczenie odsetkowe narusza w sposób oczywisty i rażący przepisy art. 321 § 1
3
k.p.c. i art. 386 § 1 k.p.c. Z niezrozumiałych przyczyn Sąd Okręgowy przyjął, że
powódka W. B. nie żądała odsetek. Takiemu stanowisku przeczy jednoznaczna
treść pozwu (k. 2) przy niezmienionej treści żądania. W konsekwencji Sąd
Rejonowy zasadnie uwzględnił roszczenie odsetkowe, spełniając obowiązek
przewidziany w art. 481 § 1 k.c. w związku z art. 455 k.c. oraz w art. 321 § 1 k.p.c.
Zmieniając w sposób nieuzasadniony te trafne orzeczenie Sąd Okręgowy rażąco
naruszył art. 386 § 1 k.p.c.
Wyrok Sądu Okręgowego w części zmieniającej (w punkcie pierwszym) jest
nieprecyzyjny z racji użycia nieprofesjonalnego określenia: „eliminacja orzeczenia
o odsetkach”, które może się odnosić zarówno do sfery merytorycznej, jak
i formalnoprawnej. W takiej sytuacji rozstrzygające znaczenie ma powołana przez
Sąd Okręgowy podstawa prawna rozstrzygnięcia, którą jest art. 386 § 1 k.p.c.
Przepis ten upoważnia sąd odwoławczy do zmiany zaskarżonego wyroku
i orzeczenia co do istoty sprawy, a więc do wydania orzeczenia merytorycznego.
Oznacza to, że wyrokiem z dnia 23 listopada 2006 r. Sąd Okręgowy zmienił
częściowo zaskarżony wyrok i oddalił powództwo W. B. o odsetki. Gdyby Sąd ten
uznał, że istnieją przeszkody formalnoprawne do wyrokowania o odsetkach,
powinien uchylić zaskarżony wyrok w tej części i umorzyć postępowanie (art. 386 §
3 k.p.c. w związku z art. 355 § 1 k.p.c.).
Prawomocność wyroku z dnia 23 listopada 2006 r. oraz niemożność jego
korekty w drodze istniejących środków prawnych oznacza, że bezpodstawne
oddalenie roszczenia odsetkowego W. B. jest definitywne, wywołujące po jej stronie
szkodę majątkową. Należało w konsekwencji uwzględnić skargę (art. 42411
§ 2
k.p.c.) oraz orzec o kosztach postępowania skargowego (art. 98 i 108 § 1 k.p.c.).
md