Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 115/09
POSTANOWIENIE
Dnia 9 lipca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie z wniosku O. Polska Spółki z o.o. w W.
przy uczestnictwie A. B.
o pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 lipca 2009 r.,
na skutek skargi kasacyjnej uczestnika postępowania
od postanowienia Sądu Okręgowego w W.
z dnia 13 listopada 2008 r.,
odrzuca skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 13 listopada 2008 r. Sąd Okręgowy w W. odrzucił
apelację uczestnika A. B. wniesioną od postanowienia Sądu Rejonowego w W. z
dnia 3 lipca 2007 r. pozbawiającego A. B. prawa prowadzenia działalności
gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej,
reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie
państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu na okres trzech lat.
W uzasadnieniu Sąd powołał się na wiążące go stanowisko wyrażone przez
Sąd Najwyższy (art. 390 § 2 k.p.c.) w uchwale z 27 czerwca 2008 r., III CZP 51/08,
zgodnie z którym umowa zlecenia stałego prowadzenia spraw i obsługi prawnej,
obejmująca również reprezentowanie zleceniodawcy przed sądami, nie stanowi
podstawy ustanowienia zleceniobiorcy pełnomocnikiem procesowym (art. 87 § 1
k.p.c.) w sprawie o pozbawienie zleceniodawcy prawa prowadzenia działalności
gospodarczej oraz pełnienia funkcji (art. 373 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. -
Prawo upadłościowe i naprawcze, Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.). Sąd stwierdził,
że pełnomocnictwo udzielone przez uczestnika nie spełnia wymagań ustawowych
z art. 87 § 1 k.p.c., a braki formalne apelacji nie zostały uzupełnione w wymaganym
terminie. Zaznaczył, że skoro nie doszło do skutecznego wniesienia apelacji, to nie
było możliwe dokonanie oceny, czy w sprawie zachodzi nieważność postępowania.
Postanowieniem z dnia 6 stycznia 2009 r. Sąd Okręgowy w W. odrzucił
zażalenie uczestnika wniesione od postanowienia o odrzuceniu apelacji. Wskazał,
że wniesienie zażalenia jest niedopuszczalne, gdyż art. 376 ust. 3 prawa
upadłościowego i naprawczego dopuszcza możliwość zaskarżenia postanowienia
sądu drugiej instancji kończącego formalnie postępowanie w przedmiocie zakazu
prowadzenia działalności gospodarczej skargą kasacyjną. Dodał też, że przyjęcie
odmiennego stanowiska i ustalenie, że postanowienie Sądu Okręgowego
o odrzuceniu apelacji podlega zaskarżeniu zażaleniem, nie pozwoliłoby na nadanie
biegu zażaleniu, ze względu na nieopłacenie przez radcę prawnego
reprezentującego uczestnika wymaganą opłatą.
3
Uczestnik A. B. wniósł skargę kasacyjną od postanowienia o odrzuceniu
apelacji, zaskarżając je w całości i zarzucając naruszenie art. 373 k.p.c., art. 379
pkt 3 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna uczestnika podlega odrzuceniu.
Zgodnie z art. 376 ust. 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo
upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.) od postanowienia sądu
drugiej instancji przysługuje skarga kasacyjna. Nie oznacza to jednak, że skoro
przepis nie precyzuje, że ma to być postanowienie sądu drugiej instancji
zawierające rozstrzygnięcie co do meritum sprawy, to można wnieść skargę
kasacyjną także od postanowień jedynie formalnie kończących postępowanie,
jak np. postanowienie o odrzuceniu apelacji. Zaakceptowanie takiej wykładni nie
dałoby się pogodzić z istotą skargi kasacyjnej jako środka prawnego o szczególnej
randze. Skarga kasacyjna ma zastosowanie tylko do orzeczeń o największym
znaczeniu procesowym. Obok orzeczeń merytorycznych, co do istoty sprawy, są
nimi postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu oraz umorzenia
postępowania, rozstrzygające kwestie dotyczące przesłanek procesowych
(zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 14 lipca 1998 r., l PZ 21/98, OSNAPiUS
1999, nr 15, poz. 490). Wyraz temu dają przepisy kodeksu postępowania cywilnego
regulujące dopuszczalność skargi kasacyjnej w procesie (art. 3981
§ 1 k.p.c.), jak i
dotyczące postępowania nieprocesowego (art. 5191
k.p.c.). Przyjęcie zatem
stanowiska prezentowanego przez Sąd Okręgowy oznaczałoby przyznanie
postępowaniu w sprawach orzekania zakazu prowadzenia działalności
gospodarczej (art. 373-377 Prawa upadłościowego i naprawczego), w zakresie
katalogu orzeczeń zaskarżalnych skargą, szczególnej, lecz niczym nie
uzasadnionej, rangi.
Postanowienia kończące postępowanie w sprawie, ale nie będące
postanowieniami w przedmiocie odrzucenia pozwu lub umorzenia postępowania ani
nie będące postanowieniami wydanymi w wyniku rozpoznania zażalenia na
postanowienie sądu pierwszej instancji, wydane w sprawach, w których przysługuje
skarga kasacyjna, są zaskarżalne zażaleniem do Sądu Najwyższego (art. 3941
§ 2
4
k.p.c.). Do takich orzeczeń należy postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające
apelację od rozstrzygnięcia w sprawie o orzeczenie zakazu prowadzenia
działalności gospodarczej.
Wobec powyższego na podstawie art. 376 ust. 3 Prawa upadłościowego
i naprawczego w związku z art. 3986
§ 3 k.p.c. należało orzec, jak na wstępie.
jz