Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 5 sierpnia 2009 r.
II UZ 28/09
Sprawa o wysokość wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowe-
go jest sprawą o prawo majątkowe, wobec czego o dopuszczalności skargi ka-
sacyjnej decyduje wartość przedmiotu zaskarżenia, stanowiąca różnicę pomię-
dzy wysokością kapitału początkowego ustaloną zaskarżoną decyzją organu
rentowego a wysokością wskazaną przez skarżącego.
Przewodniczący SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Bogusław Cudowski, Katarzyna Gonera.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 5 sierpnia
2009 r. sprawy z wniosku Tomasza Z. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w S. o kapitał początkowy, na skutek zażalenia wnioskodawcy na
postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 kwietnia 2009 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Słupsku wyrokiem z
dnia 17 października 2007 r. sprostowanym postanowieniem z dnia 7 stycznia 2008
r. zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w S. z dnia 21 lutego
2007 r. w ten sposób, że zobowiązał organ rentowy do ustalenia ubezpieczonemu
Tomaszowi Z. kapitału początkowego przy zastosowaniu wskaźnika wysokości pod-
stawy wymiaru kapitału początkowego w wysokości 116,81 i zasądził od ZUS Od-
dział w S. na rzecz Tomasza Z. kwotę 360 zł tytułem kosztów procesu.
Od powyższego wyroku obie strony złożyły apelację. Pełnomocnik powoda
wnosił o: 1) zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie ubezpieczonemu kapitału po-
czątkowego na podstawie wskaźnika jego wysokości 123,04% lub większego,
ewentualnie 2) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego
2
rozpoznania, 3) zasądzenie 750 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 720 zł
tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w obu instancjach.
Natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. domagał się zmiany
zaskarżonego wyroku i oddalenia odwołania, ewentualnie jego uchylenia i przekaza-
nia sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku po rozpo-
znaniu apelacji wyrokiem z dnia 5 listopada 2008 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten
sposób, że oddalił odwołanie oraz oddalił apelację Tomasza Z..
W dniu 4 marca 2009 r. do Sądu Apelacyjnego wpłynęła skarga kasacyjna
pełnomocnika Tomasza Z., której braki formalne zostały uzupełnione pismem proce-
sowym z dnia 3 kwietnia 2009 r., a mianowicie uzasadniony został wniosek o przyję-
cie skargi kasacyjnej do rozpoznania, określona została wartość przedmiotu zaskar-
żenia (18.000 zł) oraz dostarczono dwa odpisy skargi kasacyjnej.
Postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2009 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Gdańsku na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. odrzucił skargę
kasacyjną. W uzasadnieniu postanowienia Sąd Apelacyjny stwierdził, że stosownie
do art. 3982
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna nie przysługuje w sprawach o prawa mająt-
kowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż dziesięć tysięcy zło-
tych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje
niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o
wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia spo-
łecznego. Rozpatrywana sprawa jest sprawą z zakresu ubezpieczeń społecznych.
Nie należy jednak do spraw, o których mowa w art. 3982
§ 2 zdanie drugie k.p.c. Jej
przedmiotem bowiem nie jest przyznanie lub wstrzymanie emerytury, lecz wysokość
kapitału początkowego. O dopuszczalności skargi kasacyjnej decydować będzie
wartość przedmiotu zaskarżenia, którą stanowić będzie różnica pomiędzy wysoko-
ścią kapitału początkowego ustaloną w decyzji organu rentowego z dnia 21 lutego
2007 r., a wysokością kapitału początkowego ustaloną zgodnie z żądaniem skargi
kasacyjnej. Apelujący Tomasz Z. wnosił o ustalenie wskaźnika wysokości podstawy
wymiaru kapitału początkowego na 123,04%, a więc wyższego od ustalonego przez
Zakład Ubezpieczeń Społecznych o 14,72%. Tym samym wartość przedmiotu za-
skarżenia ustalona w sposób przewidziany w art. 19 i nast. k.p.c. powodowała, że w
niniejszej sprawie przedmiot zaskarżenia stanowiący różnicę pomiędzy wysokością
kapitału początkowego wyliczoną przez ZUS, a dochodzoną przez ubezpieczonego
3
nie przekraczał 100.000 zł. Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny odrzucił tę
skargę jako niedopuszczalną.
Zażalenie na powyższe postanowienie Sądu Apelacyjnego wniósł ubezpie-
czony wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przyjęcie skargi kasacyj-
nej do rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przedmiotem postępowania z odwołania ubezpieczonego od decyzji organu
rentowego z dnia 21 lutego 2007 r. zakończonego wyrokiem Sądu Apelacyjnego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z dnia 5 listopada 2008 r. było
ustalenie kapitału początkowego. Na podstawie art. 3982
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna
jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe z zakresu prawa pracy i ubez-
pieczeń społecznych, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż dzie-
sięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w
sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiąz-
kiem ubezpieczenia społecznego. Nie ulega wątpliwości, że rozpatrywana sprawa z
uwagi na jej przedmiot - o ustalenie kapitału początkowego - jest sprawą o prawa
majątkowe, w której o dopuszczalności skargi kasacyjnej decyduje wartość przed-
miotu zaskarżenia. „Kapitał początkowy” jest bowiem prawem majątkowym, a z jego
ustaleniem związana jest wartość materialna, która będzie przysługiwać uprawnio-
nemu podmiotowi. Sprawa o ustalenie kapitału początkowego nie jest sprawą o przy-
znanie ani o wstrzymanie emerytury lub renty, ani też sprawą o objęcie obowiązkiem
ubezpieczenia społecznego, w których skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od
wartości przedmiotu zaskarżenia. Wynika to z literalnego brzmienia przepisu art.
3982
§ 1 zdanie drugie k.p.c. W przepisie tym został bowiem wyraźnie określony za-
kres spraw, w których skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przed-
miotu zaskarżenia. Wskazany przepis został wprowadzony później niż uregulowania
o kapitale początkowym zawarte w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39,
poz. 353 ze zm.). Gdyby intencją ustawodawcy było wprowadzenie dopuszczalności
skargi kasacyjnej w sprawach o ustalenie kapitału początkowego niezależnie od
4
wartości przedmiotu zaskarżenia, to takie uregulowanie znalazłoby się bez wątpienia
w treści przepisu art. 3982
§ 1 zdanie drugie k.p.c.
W niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny w Gdańsku ustalił, zgodnie z art. 25
k.p.c. wartość przedmiotu zaskarżenia, którą stanowiła różnica wskaźnika wysokości
podstawy wymiaru kapitału początkowego ustalona przez organ rentowy w wysoko-
ści 108,32%, a wnioskowaną przez skarżącego w wysokości 123,04%.
Mając na uwadze, że kapitał początkowy ustalony w przedmiotowej decyzji
organu rentowego wynosił 26.444,77 zł, to różnica wskaźnika wysokości podstawy
wymiaru kapitału początkowego wynosząca 14,72% nie daje kwoty równej lub prze-
wyższającej 10.000 zł.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie
art. 3941
§ 3 i art. 39814
k.p.c.
========================================