Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 35/09
POSTANOWIENIE
Dnia 4 września 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)
SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z powództwa E.K.
przeciwko P. S.A.,
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 4 września 2009 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 4 czerwca 2009 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w K. w sprawie z powództwa E.K. przeciwko P. S.A. o
zapłatę, postanowieniem z dnia 29 maja 2007 r. zwolnił powódkę od kosztów
sądowych w sprawie.
2
Powódka E.K., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika w
osobie adwokata A.M., wniosła w dniu 25 maja 2009 r. skargę kasacyjną od
wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 18 lutego 2009 r. Skarga kasacyjna nie została
opłacona, bowiem – jak wyjaśniono w piśmie procesowym – powódka została
zwolniona od kosztów sądowych postanowieniem Sądu Okręgowego w K. z dnia 29
maja 2007 r.
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 4 czerwca 2009 r. odrzucił skargę
kasacyjną powódki, wskazując w uzasadnieniu na treść przepisu art. 1302
§ 3
k.p.c., według którego sąd odrzuca bez wezwania o uiszczenie opłaty pismo
wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego środki
odwoławcze lub środki zaskarżenia podlegające opłacie w wysokości stałej lub
stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu
zaskarżenia. Nadto Sąd Apelacyjny, powołując się w tym zakresie na orzecznictwo
Sądu Najwyższego wyjaśnił, że wprawdzie powódka była zwolniona od kosztów
sądowych, to jednak zwolnienie to nie obejmuje postępowania kasacyjnego. Skoro
zatem wniesiona przez powódkę skarga kasacyjna podlegała opłacie w wysokości
stosunkowej od wskazanej wartości przedmiotu zaskarżenia, nie została opłacona,
ani nie zawierała wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, podlegała
odrzuceniu.
W zażaleniu na powyższe postanowienie powódka zarzuciła naruszenie art.
1302
§ 3 k.p.c. przez błędną jego interpretację i zastosowanie oraz art. 100 ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przez jego nie zastosowanie.
Zarzucając powyższe powódka wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kwestia czasowego zakresu obowiązywania zwolnienia od kosztów
sądowych w postępowaniu cywilnym była już przedmiotem licznych wypowiedzi
Sądu Najwyższego, który w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 5 czerwca
2008 r. III CZP 142/07, (OSNC 2008, nr 11, poz. 122) ostatecznie opowiedział się
za poglądem, że zwolnienie strony od kosztów sądowych w sprawie, przyznane
w postępowaniu przed sądem powszechnym, nie obejmuje postępowania
kasacyjnego. W uzasadnieniu powołanej uchwały, której została nadana moc
zasady prawnej, Sąd Najwyższy trafnie wyjaśnił, że: „ zwolnienie od kosztów
3
przyznawane jest na potrzeby konkretnej sprawy i ma charakter tymczasowy.
Kwestia kosztów sądowych, których strona nie miała obowiązku uiścić, zostaje
ostatecznie "załatwiona" w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji, przez ich
rozliczenie zgodnie z regułami wskazanymi w art. 113 u.k.s.c. Orzeczenie
merytoryczne kończące postępowanie w sprawie koncentruje w sobie wyniki całego
poprzedzającego je postępowania, stanowiąc wypadkową wszystkich czynności
procesowych. Należy do nich zaliczyć także przyznanie zwolnienia od kosztów
sądowych, które pochłonięte zostaje przez uprawomocnienie się orzeczenia
rozstrzygającego istotę sprawy. Wraz z uprawomocnieniem się orzeczenia
kończącego postępowanie w sprawie, co jest równoznaczne z jej zakończeniem,
odpada cel przyznania zwolnienia od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych.
Innymi słowy, rozstrzygnięcie o kosztach w wyroku powoduje bezprzedmiotowość
udzielonego zwolnienia”. Jednocześnie dążąc do umocnienia oddziaływania
podjętej uchwały oraz ujednolicenia praktyki, a także do uniknięcia komplikacji,
które mogłyby nastąpić na skutek stosowania uchwały, Sąd Najwyższy rozważył
także zakres jej związania - jako zasady prawnej - w czasie i przyjął, że dokonana
w uchwale wykładnia ma zastosowanie na przyszłość od dnia jej podjęcia.
W związku z tym należy uwzględnić, że od dnia podjęcia uchwały do dnia
wniesienia skargi kasacyjnej upłynął prawie rok.
W niniejszej sprawie przyznane wcześniej zwolnienie od kosztów sądowych
wygasło wraz z zakończeniem postępowania w sprawie z chwilą wydania przez
sąd drugiej instancji prawomocnego orzeczenia. W konsekwencji powódka
wnosząc skargę kasacyjną obowiązana była uiścić stosowną opłatę, ewentualnie
powinna złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu
kasacyjnym. Ponieważ te czynności nie zostały podjęte, Sąd drugiej instancji trafnie
na podstawie art. 1302
§ 3 k.p.c. odrzucił nie opłaconą skargę kasacyjną.
Art. 1302
§ 3 k.p.c., na którego podstawie zostało wydane zaskarżone
orzeczenie został wprawdzie uchylony przez art. 1 pkt 3) lit. a) ustawy z dnia
5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 234, poz. 1571). Przepis ten obowiązywał
jednak w dacie wydania zaskarżonego orzeczenia (art. 8 ust. 1 ustawy) i został
prawidłowo zastosowany w sprawie.
4
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c.
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. rozstrzygnął jak w sentencji.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13