Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 30 WRZEŚNIA 2009 R.
SNO 54/09
Jeżeli po wydaniu zaskarżonego wyroku sądu pierwszej instancji nastąpiło
przedawnienie karalności, cofnięcie apelacji (odwołania) jest nieskuteczne,
podlega ona rozpoznaniu, a sąd drugiej instancji uchyla wyrok w części
rozstrzygającej o karze i umarza postępowanie w tym przedmiocie.
Przewodniczący: sędzia SN Henryk Gradzik.
Sędziowie SN: Irena Gromska–Szuster (sprawozdawca), Grzegorz
Misiurek.
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem Zastępcy
Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Apelacyjnego oraz protokolanta po rozpoznaniu w
dniu 30 września 2009 r. sprawy sędziego Sądu Okręgowego w związku z
odwołaniem obwinionego od wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z
dnia 27 marca 2009 r., sygn. akt (...)
u c h y l i ł wyrok w zaskarżonej części i u m o r z y ł postępowanie w zakresie
wymierzenia kary dyscyplinarnej za czyny opisane w punktach XIX i XX.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 27 marca 2009 r. Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uznał
sędziego Sądu Okręgowego za winnego popełnienia przewinień służbowych
określonych w art. 107 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów
powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm. – dalej: „u.s.p.”), polegających na tym,
że jako przewodniczący IX Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego w
dniach: 4 lutego 2005 r., 11 lutego 2005 r., 13 kwietnia 2005 r., 5 maja 2005 r., 17
czerwca 2005 r., 20 czerwca 2005 r., 22 czerwca 2005 r., 23 czerwca 2005 r., 20 lipca
2005 r., 25 lipca 2005 r., 29 września 2005 r., 14 października 2005 r., 7 listopada
2005 r., 21 listopada 2005 r., 4 stycznia 2006 r., w datach bliżej nieustalonych, nie
później niż 2 marca 2006 r. oraz nie później niż 3 marca 2006 r., w dniach 20 marca
2006 r., 24 kwietnia 2006 r. i 8 maja 2006 r. wyznaczył sędziów Sądu Rejonowego A.
S. lub M. S., delegowanych do pełnienia obowiązków sędziego w Sądzie Okręgowym,
do przewodniczenia w sprawach o wskazanych w wyroku sygnaturach,
rozpoznawanych w postępowaniu odwoławczym, mimo że sędziowie ci nie byli
uprawnieni do orzekania w tym charakterze, co stanowiło oczywistą i rażącą obrazę
art. 46 § 1 u.s.p. Co do czynów opisanych w punktach: I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII,
2
IX, X, XI, XII, XIII, XIV, XV, XVI, XVII i XVIII, obejmujących przewinienia
popełnione w dniach: 4 lutego 2005 r., 11 lutego 2005 r., 13 kwietnia 2005 r., 5 maja
2005 r., 17 czerwca 2005 r., 20 czerwca 2005 r., 22 czerwca 2005 r., 23 czerwca 2005
r., 20 lipca 2005 r., 25 lipca 2005 r., 29 września 2005 r., 14 października 2005 r., 7
listopada 2005 r., 21 listopada 2005 r., 4 stycznia 2006 r., w datach bliżej
nieustalonych, nie później niż 2 marca 2006 r. i 3 marca 2006r. oraz w dniu 20 marca
2006 r. Sąd na podstawie art. 107 § 1 u.s.p. umorzył postępowanie w zakresie
wymierzenia kary dyscyplinarnej, zaś co do czynów opisanych w punktach XIX i XX,
obejmujących przewinienia popełnione w dniach 24 kwietnia 2006 r. i 8 maja 2006 r.,
na podstawie art. 109 § 5 u.s.p. odstąpił od wymierzenia kary.
Sąd stwierdził, że w świetle zebranych dowodów popełnienie przez obwinionego
zarzucanych przewinień dyscyplinarnych nie budzi wątpliwości. Obwiniony przyznał
się do ich popełnienia i wyjaśnił, że doszło do tego z powodu ogromnej liczby spraw
wpływających do Wydziału Odwoławczego i związanego z tym pośpiechu.
Niezwłocznie po stwierdzeniu uchybień osobiście zawiadomił o nich przełożonego.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wskazał, że w świetle art. 108 § 2 u.s.p.
przewinienia opisane w punktach I – XVIII, popełnione poczynając od dnia 4 lutego
2005 r. do dnia 20 marca 2006 r., objęte zostały przedawnieniem dyscyplinarnym,
bowiem przed upływem trzech lat od ich popełnienia sprawa dyscyplinarna nie została
prawomocnie zakończona. Prowadziło to do umorzenia postępowania co do tych
przewinień, na podstawie art. 108 § 2 u.s.p.
W odniesieniu do pozostałych dwóch przewinień, popełnionych w dniach 24
kwietnia 2006 r. i 8 maja 2006 r., opisanych w punktach XIX i XX wyroku, Sąd
Dyscyplinarny nie podzielił wniosku Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego o
wymierzenie obwinionemu kary upomnienia, lecz biorąc pod uwagę oceny dotyczące
pracy sędziego Sądu Okręgowego, sposób jego działania, znikome natężenie winy i
całkowity brak złej woli, uznał, że przewinienia te stanowią delikty dyscyplinarne
mniejszej wagi w rozumieniu art. 109 § 5 u.s.p. i odstąpił od wymierzenia kary.
Od powyższego wyroku wniósł odwołanie obwiniony sędzia, zaskarżając
orzeczenia zawarte w punktach XIX i XX. Wskazując, że także w tym zakresie przed
uprawomocnieniem się wyroku nastąpiło przedawnienie karania, wnosił o uchylenie w
tej części zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania.
W dniu 18 września 2009 r. obwiniony złożył pismo, w którym oświadczył, że
cofa wniesione odwołanie.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 108 § 1 i 2 u.s.p. po upływie trzech lat od chwili czynu nie można
wszcząć postępowania dyscyplinarnego, a w razie jego wszczęcia przed upływem tego
terminu, przedawnienie dyscyplinarne następuje z upływem lat pięciu od chwili czynu.
3
Jeżeli jednak przed upływem trzech lat od chwili czynu sprawa nie została
prawomocnie zakończona, sąd dyscyplinarny orzeka o popełnieniu przewinienia
dyscyplinarnego, umarzając postępowanie w zakresie wymierzenia kary
dyscyplinarnej.
Sytuacja taka nastąpiła w rozpoznawanej sprawie, w której przed
uprawomocnieniem się wyroku Sądu pierwszej instancji doszło do przedawnienia
także czynów opisanych w punktach XIX i XX wyroku, popełnionych w dniach 24
kwietnia 2006 r. i 8 maja 2006 r.
Zgodnie z art. 108 § 1 i 2 u.s.p. (podobnie reguluje to art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k.)
przedawnienie karalności stanowi przesłankę wyłączającą dopuszczalność wszczęcia
postępowania, a w jego toku powoduje konieczność umorzenia postępowania z
urzędu.
Przepisy u.s.p. nie regulują sytuacji jaka wystąpiła w rozpoznawanej sprawie, w
której przed uprawomocnieniem się wyroku Sądu Dyscyplinarnego pierwszej instancji
doszło do przedawnienia karalności, a obwiniony cofnął odwołanie wniesione od tego
wyroku. Zgodnie zatem z art. 128 u.s.p. stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu
postępowania karnego, a więc odpowiednio: art. 432, 439 § 1 pkt 9 i art. 17 § 1 pkt 6
k.p.k.
W świetle art. 432 k.p.k. cofnięty środek odwoławczy sąd odwoławczy
pozostawia bez rozpoznania, chyba że zachodzi jedna z przyczyn wymienionych
między innymi w art. 439 k.p.k., który w § 1 pkt 9 stanowi, że niezależnie od granic
zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia,
sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczenie, jeżeli zachodzi jedna z
okoliczności wyłączających postępowanie, określonych w art. 17 § 1 pkt. 5, 6 i 8-11.
Tą przyczyną, wskazaną w art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k., jest przedawnienie karalności.
Stosownie zatem do art. 432 w zw. z art. 439 § 1 pkt 9 i art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. –
jeżeli po wydaniu zaskarżonego wyroku sądu pierwszej instancji nastąpiło
przedawnienie karalności, cofniecie apelacji (odwołania) jest nieskuteczne, podlega
ona rozpoznaniu, a sąd drugiej instancji uchyla wyrok w części rozstrzygającej o karze
i umarza postępowanie w tym przedmiocie.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny uchylił wyrok Sądu
pierwszej instancji w zaskarżonej części i umorzył postępowanie w zakresie
wymierzenia kary dyscyplinarnej za czyny opisane w punktach XIX i XX.