Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 8 grudnia 2009 r.
I PZ 17/09
W postępowaniu zażaleniowym przed Sądem Najwyższym obowiązuje
związanie zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa procesowego (art. 378 § 1
w związku z art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c.).
Przewodniczący SSN Józef Iwulski (sprawozdawca), Sędziowie SN: Bogusław
Cudowski, Zbigniew Myszka.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 grudnia
2009 r. sprawy z powództwa Ewy B. przeciwko Małgorzacie M. o ustalenie zatrud-
nienia, na skutek zażalenia pozwanej na punkt 2. wyroku Sądu Okręgowego - Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 18 sierpnia
2009 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie i zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.200
(jeden tysiąc dwieście) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2009 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim oddalił apelację pozwanej Małgorzaty
M. od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrko-
wie Trybunalskim z dnia 20 kwietnia 2009 r. [...] w sprawie z powództwa Ewy B. o
ustalenie zatrudnienia (w punkcie pierwszym) oraz zasądził od pozwanej na rzecz
powódki kwotę 1.200 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z
urzędu (w punkcie drugim). Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
Sąd Okręgowy powołał się na § 12 ust. 1 w związku z § 6 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielo-
nej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).
2
Na postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania zawarte w punkcie
drugim sentencji wyroku Sądu Okręgowego pozwana wniosła zażalenie do Sądu
Najwyższego, zaskarżając je w części przekraczającej kwotę 60 zł. Żaląca się zarzu-
ciła obrazę § 12 „rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu” przez zasądzenie kosztów zastępstwa „adwokackiego"
w kwocie 1.200 zł, podczas gdy określona tym rozporządzeniem stawka wynagro-
dzenia pełnomocnika procesowego w sprawach o „ustalenie stosunku pracy" wynosi
60 zł, a powódka nie dochodziła roszczeń majątkowych, co uzasadniałoby obliczenie
kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 12 ust. 1 pkt 2 tego rozporządze-
nia. Skarżąca wniosła o rozpoznanie zażalenia jako oczywiście uzasadnionego w
rozumieniu art. 395 § 2 k.p.c. oraz o zmianę zaskarżonego postanowienia przez
zasądzenie kosztów „zastępstwa adwokackiego" w kwocie 60 zł.
W odpowiedzi na zażalenie powódka wniosła o jego oddalenie w całości oraz
o zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażalenio-
wym w związku z pomocą prawną udzieloną powódce z urzędu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności wypada zaznaczyć, że zażalenie wniesione przez po-
zwaną jest dopuszczalne, bowiem w myśl art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. zażalenie do Sądu
Najwyższego przysługuje na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów pro-
cesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Przytoczo-
na regulacja - rozszerzająca katalog spraw, w których przysługuje stronom zażalenie
do Sądu Najwyższego - została wprowadzona do Kodeksu postępowania cywilnego
na podstawie art. 1 ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks postę-
powania cywilnego (Dz.U. Nr 69, poz. 592) i obowiązuje od dnia 22 maja 2009 r., a
więc ma zastosowanie w sprawie. Zażalenie podlega zatem merytorycznemu rozpo-
znaniu przez Sąd Najwyższy.
Zażalenie nie jest jednak zasadne. Pozwana jako podstawę zażalenia wska-
zała obrazę przepisów „rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie opłat za czyn-
ności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej po-
mocy prawnej udzielonej z urzędu”. Już z tego względu zażalenie jest oczywiście
bezzasadne, bowiem - jak trafnie podniosła powódka w odpowiedzi na zażalenie -
3
pozwana zarzuca obrazę nieistniejących przepisów prawa. Podstawą rozstrzygnięcia
o kosztach postępowania zawartego w punkcie drugim sentencji wyroku Sądu Okrę-
gowego nie były ani przepisy rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów (bo
takie rozporządzenie nigdy nie zostało wydane), ani też przepisy „w sprawie opłat za
czynności adwokackie” (gdyż powódkę reprezentował radca prawny, a nie adwokat).
Rozstrzygnięcie to zostało wydane na podstawie przepisów wskazanego przez Sąd
Okręgowy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w
sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.
Już z tego powodu zażalenie należało oddalić, bowiem w postępowaniu zaża-
leniowym obowiązuje związanie zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa proceso-
wego (art. 378 § 1 w związku z art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c.; uchwała składu sied-
miu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., zasada prawna, III CZP
49/07, OSNC 2008 nr 6, poz. 55; Monitor Prawniczy 2008 nr 22, s. 37, z uwagami M.
Kowalczuk; Palestra 2009 nr 1, s. 270, z glosą G. Rząsy i A. Urbańskiego). Jednak z
uwagi na zawarty w odpowiedzi na zażalenie wniosek powódki o zasądzenie kosztów
zastępstwa procesowego w związku z udzieloną jej z urzędu pomocą prawną wystę-
puje potrzeba ustalenia prawidłowej wysokości należnych powódce kosztów zastęp-
stwa procesowego.
Sprawa o ustalenie istnienia stosunku pracy należy do spraw o prawa mająt-
kowe, w której wartość przedmiotu sporu podlega ustaleniu zgodnie z regułą wyzna-
czoną przez art. 231
k.p.c. Zatem w takiej sprawie - co do zasady - wysokość kosz-
tów zastępstwa procesowego, które strona przegrywająca spór jest zobowiązana
uiścić przeciwnikowi powinna być liczona według § 6 rozporządzenia Ministra Spra-
wiedliwości z dnia 28 września 2002 r. Przy wartości przedmiotu sporu powyżej
10.000 zł i nieprzekraczającej 50.000 zł stawka minimalna w postępowaniu przed
sądem pierwszej instancji wynosi 2.400 zł (§ 6 pkt 5 rozporządzenia). Przepis § 11
ust. 1 powołanego rozporządzenia normuje wysokość stawek minimalnych za prowa-
dzenie spraw z zakresu prawa pracy (w kwotach niższych niż określone w § 6), ale
ma on zastosowanie tylko do kategorii spraw, które zostały w nim wymienione. Na-
leżą do nich sprawy o: 1) nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia
umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu usta-
nia stosunku pracy; 2) wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie inne niż związa-
ne z wypadkiem przy pracy; 3) inne roszczenia niemajątkowe; 4) ustalenie wypadku
4
przy pracy, jeżeli nie jest połączone z dochodzeniem odszkodowania lub renty oraz
5) świadczenie odszkodowawcze należne z tytułu wypadku przy pracy lub choroby
zawodowej. Sprawa o ustalenie istnienia stosunku pracy jest sprawą o prawo mająt-
kowe i nie mieści się w żadnej z kategorii spraw objętych § 11 ust. 1 rozporządzenia.
W tej sytuacji ma zastosowanie ogólna reguła określona w § 6 rozporządzenia i w
konsekwencji, w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji stawka minimalna za
prowadzenie przez radcę prawnego sprawy o ustalenie istnienia stosunku pracy przy
wartości przedmiotu sprawy powyżej 10.000 zł i nieprzekraczającej 50.000 zł wynosi
2.400 zł. W postępowaniu apelacyjnym przed sądem okręgowym stawka minimalna
za prowadzenie takiej sprawy wynosi natomiast połowę stawki przysługującej w po-
stępowaniu przed sądem pierwszej instancji (czyli 1.200 zł), a jeśli w pierwszej in-
stancji nie prowadził sprawy ten sam radca prawny - stawka ta wynosi 75% stawki
minimalnej (1.800 zł), przy czym w obu wypadkach nie może być niższa niż 60 zł (§
12 ust. 1 pkt 1). Taka sama wysokość stawek obowiązuje w postępowaniu zażalenio-
wym przed sądem apelacyjnym lub przed Sądem Najwyższym, z tym jednak zastrze-
żeniem, że stawka ta nie może być niższa niż 120 zł (§ 12 ust. 2 pkt 2).
Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego zawarte w
punkcie drugim sentencji wyroku Sądu Okręgowego jest więc prawidłowe. Dlatego
Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zaża-
lenie pozwanej jako pozbawione uzasadnionych podstaw. O kosztach postępowania
zażaleniowego Sąd Najwyższy orzekł na mocy art. 98 § 1 k.p.c. i § 12 ust. 2 pkt 2
powołanego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
========================================