IV CSK 224/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:10-03-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:II CK 421/03
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CSK 224/09
POSTANOWIENIE
Dnia 9 grudnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Iwona Koper (sprawozdawca)
SSA Barbara Trębska
w sprawie z wniosku Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego […]
przy uczestnictwie K.W. i K.W.
o wpis,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 grudnia 2009 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w G.
z dnia 9 października 2008 r., sygn. akt […],
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu w G. do ponownego rozpoznania
i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w M. oddalił wniosek Naczelnika Urzędu Skarbowego o
wpisanie w dziale IV księgi wieczystej Kw […] prowadzonej w Wydziale
Zamiejscowym tego Sądu w D. hipoteki przymusowej w kwocie 6.500,33 zł.
Zaległości podatkowe, które zabezpieczać miała hipoteka stwierdzone były
dołączonymi do wniosku kilkunastoma tytułami wykonawczymi. Sąd Rejonowy
uznał za niedopuszczalne łączenie kilku tytułów wykonawczych jako podstawy
wpisu jednej hipoteki.
Sąd Okręgowy w G. podzielił to stanowisko i zaskarżonym obecnie
postanowieniem oddalił apelację wnioskodawcy. W jego uzasadnieniu wskazał,
że zgodnie z brzmieniem art. 109 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach
wieczystych i hipotece (t. jedn. Dz. U. z 2001 r., Nr 124, poz. 1361 ze zm. – dalej
jako u.k.w.h.) oraz art. 34 § 1 i art. 35 § 1, 2 pkt 2 i § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. ordynacja podatkowa (t. jedn. Dz. U. z 2005 r., Nr 60, poz. 85 ze zm. – dalej
jako ordynacja podatkowa), które jest decydujące dla ich wykładni, podstawą wpisu
hipoteki przymusowej jest tytuł wykonawczy, a co za tym idzie jeden tytuł
wykonawczy może stanowić podstawę wpisu tylko jednej hipoteki. Niedopuszczalne
jest tym samym, łączenie kilku tytułów wykonawczych jako podstawy wpisu jednej
hipoteki.
W skardze kasacyjnej opartej na obu ustawowych podstawach
wnioskodawca zarzucił naruszenie art. 109 u.k.w.h. i art. 34 § 1, art. 35 § 2 i 3
ordynacji podatkowej przez uznanie, że jeden tytuł wykonawczy może stanowić
podstawę wpisu tylko jednej hipoteki, a także że hipoteka może być wpisana tylko
na podstawie jednego tytułu wykonawczego oraz naruszenie art. 6269
u.k.w.h.
przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie i oddalenie wniosku o wpis.
Wnosił o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania, albo o jego uchylenie i orzeczenie co do
istoty sprawy.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istota sporu prawnego powstałego w niniejszej sprawie dotyczy
dopuszczalność wpisania hipoteki przymusowej dotyczącej wielu wierzytelności
stwierdzonych wieloma tytułami wykonawczymi. Przytoczone w skardze kasacyjnej
zarzuty kwestionujące pogląd wyrażony w tej kwestii przez oba Sądy orzekające
są oczywiście uzasadnione.
Zarówno z treści art. 109 ust. 1 u.k.w.h. jak i art. 35 pkt 2 ordynacji
podatkowej nie wynika przyjęta w zaskarżonym postanowieniu zasada, że jedna
hipoteka może być ustanowiona na podstawie jednego tylko tytułu wykonawczego,
a kilka tytułów prowadzi do ustanowienia kilku hipotek (tak również SN
w postanowieniu z dnia 2 lipca 2004 r., II CK 421/03, nie publ.). Nie uprawnia do
takiej wykładni w szczególności użycie w nich pojęcia „tytuł wykonawczy” w liczbie
pojedynczej co jest powszechnym technicznym sposobem redagowania normy
prawnej. Nie uzasadnia jej także istota ani cel instytucji hipoteki przymusowej.
W okolicznościach niniejszej sprawy mamy do czynienia z kilkunastoma
tytułami wykonawczymi obejmującymi jeden rodzaj długów powstałych w kolejnych
okresach płatności. Ustanowienie jednej hipoteki obejmującej kwotę stanowiąca ich
sumę w niczym nie narusza interesów dłużnika, ani innych ewentualnych wierzycieli
hipotecznych.
Ustanawianie w tej sytuacji kilkunastu hipotek na podstawie każdego z takich
tytułów wykonawczych byłoby nieracjonalne i jak trafnie podnosi skarżący
niecelowe albowiem prowadziłoby do tego samego skutku przy zbędnym
i uciążliwym zwiększeniu liczby koniecznych czynności biurowych i liczby spraw
sądowych oraz wzrostu kosztów postępowania.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji (art. 39815
§ 1 k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 9 grudnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Iwona Koper (sprawozdawca)
SSA Barbara Trębska
w sprawie z wniosku Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego […]
przy uczestnictwie K.W. i K.W.
o wpis,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 grudnia 2009 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w G.
z dnia 9 października 2008 r., sygn. akt […],
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu w G. do ponownego rozpoznania
i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w M. oddalił wniosek Naczelnika Urzędu Skarbowego o
wpisanie w dziale IV księgi wieczystej Kw […] prowadzonej w Wydziale
Zamiejscowym tego Sądu w D. hipoteki przymusowej w kwocie 6.500,33 zł.
Zaległości podatkowe, które zabezpieczać miała hipoteka stwierdzone były
dołączonymi do wniosku kilkunastoma tytułami wykonawczymi. Sąd Rejonowy
uznał za niedopuszczalne łączenie kilku tytułów wykonawczych jako podstawy
wpisu jednej hipoteki.
Sąd Okręgowy w G. podzielił to stanowisko i zaskarżonym obecnie
postanowieniem oddalił apelację wnioskodawcy. W jego uzasadnieniu wskazał,
że zgodnie z brzmieniem art. 109 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach
wieczystych i hipotece (t. jedn. Dz. U. z 2001 r., Nr 124, poz. 1361 ze zm. – dalej
jako u.k.w.h.) oraz art. 34 § 1 i art. 35 § 1, 2 pkt 2 i § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. ordynacja podatkowa (t. jedn. Dz. U. z 2005 r., Nr 60, poz. 85 ze zm. – dalej
jako ordynacja podatkowa), które jest decydujące dla ich wykładni, podstawą wpisu
hipoteki przymusowej jest tytuł wykonawczy, a co za tym idzie jeden tytuł
wykonawczy może stanowić podstawę wpisu tylko jednej hipoteki. Niedopuszczalne
jest tym samym, łączenie kilku tytułów wykonawczych jako podstawy wpisu jednej
hipoteki.
W skardze kasacyjnej opartej na obu ustawowych podstawach
wnioskodawca zarzucił naruszenie art. 109 u.k.w.h. i art. 34 § 1, art. 35 § 2 i 3
ordynacji podatkowej przez uznanie, że jeden tytuł wykonawczy może stanowić
podstawę wpisu tylko jednej hipoteki, a także że hipoteka może być wpisana tylko
na podstawie jednego tytułu wykonawczego oraz naruszenie art. 6269
u.k.w.h.
przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie i oddalenie wniosku o wpis.
Wnosił o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania, albo o jego uchylenie i orzeczenie co do
istoty sprawy.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istota sporu prawnego powstałego w niniejszej sprawie dotyczy
dopuszczalność wpisania hipoteki przymusowej dotyczącej wielu wierzytelności
stwierdzonych wieloma tytułami wykonawczymi. Przytoczone w skardze kasacyjnej
zarzuty kwestionujące pogląd wyrażony w tej kwestii przez oba Sądy orzekające
są oczywiście uzasadnione.
Zarówno z treści art. 109 ust. 1 u.k.w.h. jak i art. 35 pkt 2 ordynacji
podatkowej nie wynika przyjęta w zaskarżonym postanowieniu zasada, że jedna
hipoteka może być ustanowiona na podstawie jednego tylko tytułu wykonawczego,
a kilka tytułów prowadzi do ustanowienia kilku hipotek (tak również SN
w postanowieniu z dnia 2 lipca 2004 r., II CK 421/03, nie publ.). Nie uprawnia do
takiej wykładni w szczególności użycie w nich pojęcia „tytuł wykonawczy” w liczbie
pojedynczej co jest powszechnym technicznym sposobem redagowania normy
prawnej. Nie uzasadnia jej także istota ani cel instytucji hipoteki przymusowej.
W okolicznościach niniejszej sprawy mamy do czynienia z kilkunastoma
tytułami wykonawczymi obejmującymi jeden rodzaj długów powstałych w kolejnych
okresach płatności. Ustanowienie jednej hipoteki obejmującej kwotę stanowiąca ich
sumę w niczym nie narusza interesów dłużnika, ani innych ewentualnych wierzycieli
hipotecznych.
Ustanawianie w tej sytuacji kilkunastu hipotek na podstawie każdego z takich
tytułów wykonawczych byłoby nieracjonalne i jak trafnie podnosi skarżący
niecelowe albowiem prowadziłoby do tego samego skutku przy zbędnym
i uciążliwym zwiększeniu liczby koniecznych czynności biurowych i liczby spraw
sądowych oraz wzrostu kosztów postępowania.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji (art. 39815
§ 1 k.p.c.).