Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 14 stycznia 2010 r.
III KRS 27/09
Umorzenie postępowania dyscyplinarnego wobec sędziego z powodu
przedawnienia karalności nie stanowi negatywnej przesłanki awansu, o którym
mowa w art. 64a ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów po-
wszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) w związku z art. 4 pkt 3 ustawy z
dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszech-
nych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2009 r. Nr 1, poz. 4). Nie oznacza to
spełnienia przesłanek pozytywnych tego awansu, jeżeli ocena zdarzeń ustalo-
nych w postępowaniu dyscyplinarnym nie pozwala uznać, że kandydat jest nie-
skazitelnego charakteru (art. 61 § 1 pkt 2 Prawa o ustroju sądów powszech-
nych).
Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Zbigniew
Korzeniowski (sprawozdawca), Andrzej Wróbel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 stycznia 2010 r.
sprawy z odwołania Andrzeja B. od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa [...] z dnia
23 lipca 2009 r. w sprawie nieprzedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia
urzędu sędziego Sądu Apelacyjnego w Sądzie Okręgowym,
u c h y l i ł zaskarżoną uchwałę i sprawę przekazał Krajowej Radzie Sądow-
nictwa do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Krajowa Rada Sądownictwa uchwałą z 23 lipca 2009 r. [...] postanowiła, że nie
przedstawi Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o powołanie sędziego
sądu okręgowego Andrzeja B. na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego w Sądzie
Okręgowym w Z., gdyż „był ukarany karą dyscyplinarną". Sąd Najwyższy - Sąd Dys-
cyplinarny wyrokiem z 23 czerwca 2004 r. umorzył postępowanie dyscyplinarne
przeciwko sędziemu z powodu przedawnienia „jednakże z wyraźnym zaznaczeniem,
2
że Sąd Najwyższy nie dopatrzył się przesłanek uniewinnienia". W pierwszej instancji
Sąd Dyscyplinarny ukarał sędziego karą złożenia z urzędu. Mimo umorzenia postę-
powania dyscyplinarnego sędzia jest „ukaranym w rozumieniu art. 64a ustawy z 27
lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 z późn.
zm.), skoro Sąd Najwyższy nie znalazł podstaw do jego uniewinnienia". Z tych przy-
czyn Krajowa Rada Sądownictwa oceniła, że sędzia nie spełnia wymagań z art. 64a
ustawy z 27 lipca 2001 r. (dalej „usp”).
W odwołaniu sędzia Andrzej B. zarzucił sprzeczność uchwały z art. 64a usp,
gdyż Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny wyrokiem z 23 czerwca 2004 r. umorzył
postępowanie dyscyplinarne i takie orzeczenie nie może być interpretowane jako
ukaranie karą dyscyplinarną, bez względu na przyczyny umorzenia. Żadna z kar dys-
cyplinarnych (art. 109 § 1 usp) nie została mu wymierzona tym wyrokiem i dlatego
błędne jest stanowisko, że jest ukarany dyscyplinarnie w rozumieniu art. 64a usp.
Umarzając postępowanie, nie można jednocześnie uznać winy, gdyż są to orzecze-
nia wykluczające się wzajemnie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje;
Krajowa Rada Sądownictwa nie mogła stwierdzić, że sędzia Andrzej B. został
„ukarany karą dyscyplinarną" w postępowaniu dyscyplinarnym zakończonym wyro-
kiem Sądu Najwyższego - Sądu Dyscyplinarnego [...] z 23 czerwca 2004 r. W tej
sprawie w pierwszej instancji Sąd Apelacyjny - Sąd Dyscyplinarny w K. wyrokiem z
18 listopada 2003 r. wymierzył sędziemu za określony czyn karę dyscyplinarną zło-
żenia sędziego z urzędu. Jednak wskazanym wyrokiem z 23 czerwca 2004 r. Sąd
Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny uchylił wyrok pierwszej instancji i na podstawie art.
17 § 1 pkt 6 k.p.k. w związku z art. 128 usp umorzył postępowanie dyscyplinarne.
Wprawdzie Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny w uzasadnieniu wyroku stwierdził
między innymi, że umorzenie postępowania dyscyplinarnego nie jest oczywiście rów-
noznaczne z wydaniem wyroku uniewinniającego, bowiem w razie ewentualnego
stwierdzenia przez Sąd wystąpienia okoliczności wymienionych w art. 17 § 1 pkt 1 i 2
k.p.k., sąd dyscyplinarny zobowiązany byłby wydać wyrok uniewinniający. Jednakże
nie dopatrzył się którejkolwiek z tych przesłanek, co skutkowało brakiem podstaw do
wydania wyroku uniewinniającego.
3
W ocenie odwołania sędziego od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z 23
lipca 2009 r. znaczenie istotne ma zatem pojęcie „ukarania karą dyscyplinarną" jako
przesłanki negatywnej tzw. awansu poziomego z art. 64a usp. Zgodnie z tym przepi-
sem (w związku z art. 4 pkt 3 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Prawo
o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2009 r. Nr 1
poz. 4) na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego w sądzie okręgowym może być
powołany sędzia sądu okręgowego, który pełnił służbę na zajmowanym stanowisku
co najmniej piętnaście lat i po osiągnięciu drugiej stawki awansowej wynagrodzenia
zasadniczego nie był ukarany karą dyscyplinarną, ani nie otrzymał wytknięcia uchy-
bienia, o którym mowa w art. 40, ani nie miał zwróconej uwagi w trybie określonym w
art. 37 § 4 (usp).
Nie można nie zgodzić się z zarzutem odwołania, iż pojęcie ukarania karą
dyscyplinarną z art. 64a usp nawiązuje do zakończenia postępowania dyscyplinar-
nego, w którym wymierzono sędziemu karę dyscyplinarną z art. 109 § 1 usp.
Uchwała Rady, która poprzestaje na wskazanej przesłance negatywnej, narusza art.
64a usp, gdyż w postępowaniu dyscyplinarnym zakończonym wyrokiem Sądu Naj-
wyższego - Sądu Dyscyplinarnego z 23 czerwca 2004 r. odwołującemu się nie zo-
stała wymierzona żadna kara dyscyplinarna. Dla rozważanej przesłanki wniosek taki
może wynikać tylko z sentencji, a nie z uzasadnienia tego wyroku. Nie można było
stwierdzić, że sędzia został ukarany dyscyplinarnie, skoro nastąpiło umorzenie po-
stępowania z powodu przedawnienia karalności (art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. w związku z
art. 128 usp). Inną kwestią jest wyrokowanie o uniewinnieniu, przy konkurencji pod-
staw do uniewinnienia oraz do umorzenia postępowania z powodu przedawnienia. Z
braku możliwości stosowania tej zasady (wyrokowania na korzyść obwinionego) nie
wynika wniosek, że zakończenie postępowania z powodu przedawnienia, pozwala
mimo to stwierdzić winę i karalność za czyn, gdyż wprost przeczyłoby to instytucji
przedawniania karalności odpowiedzialności za czyn zabroniony.
Zaskarżona uchwała podlegała zatem uchyleniu, gdyż nie zachodzi przesłan-
ka negatywna z art. 64a usp (ukarania karą dyscyplinarną).
Sprawa podlega przekazaniu do ponownego rozpatrzenia, gdyż według uza-
sadnienia uchwały Rada poprzestała na przesłance ukarania karą dyscyplinarną.
Stwierdzenie, że nie zachodzi ta negatywna przesłanka nie oznacza, iż zostały speł-
nione przesłanki pozytywne. Z art. 64a usp nie wynika automatyczna ścieżka tzw.
awansu poziomego. Zgodnie z tym przepisem sędzia mógł być powołany na (tytular-
4
ne) stanowisko sędziego sądu wyższego, jednak nie jest to obligatoryjne. Chodzi
więc o zwrócenie uwagi, że zasadą jest, iż na stanowisko sędziego może być powo-
łany tylko ten, kto jest nieskazitelnego charakteru (art. 61 § 1 pkt 2 usp). Należałoby
więc rozważyć obowiązywanie i stosowanie tej zasady również do dalszego awan-
sowania sędziego będącego już w służbie. Takie wymagania stawia się kandydatom
na stanowisko sędziego w sądach wszystkich stopni kandydatom spoza służby, stąd
tym bardziej winni spełniać je również żądający awansu sędziowie, nawet gdy odnosi
się to do szczególnej i epizodycznej instytucji awansu poziomego. Podstawą tej
oceny mogą być zdarzenia i dowody ujawnione w postępowaniu dyscyplinarnym sę-
dziego. W tym przypadku przedawnienie to zaniechanie karania na skutek upływu
czasu. Nie znosi czynu lecz tylko jego karalność. Przedawnienie i określony w usta-
wie jego termin pozwalają uznać, że jest to rozwiązanie porządkujące relacje spo-
łeczne co do określonej sankcji, z tym skutkiem, iż jego upływ stanowi negatywną
przesłankę procesową. Nie jest zatem wyłączona ocena tych samych zdarzeń w za-
kresie innej normy prawnej.
Z tych motywów orzeczono jak w sentencji, stosownie do art. 13 ust. 5 ustawy
z 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa.
========================================