Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 1/10
POSTANOWIENIE
Dnia 12 marca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z wniosku Z.L. S.A.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych ]…]
z udziałem zainteresowanych : Wojciecha Ł. /.../, o ustalenie podstawy wymiaru
składek,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 marca 2010 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 30 czerwca 2009 r.,
I. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
II. zasądza od Z. L. S.A. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem kosztów
wywołanych wniesieniem skargi kasacyjnej.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2009 r. Sąd Apelacyjny zmienił wyrok z dnia 17
września 2008 r. Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
ten sposób, że oddalił odwołanie Z. L. S.A. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych z dnia 31 stycznia 2008 r. stwierdzających, że zainteresowani /.../
podlegali ubezpieczeniom społecznym u płatnika składek (wnioskodawcy) jako
zleceniobiorca, oraz ustalającej wysokość podstawy wymiaru składek na te
ubezpieczenia.
2
W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku wnioskodawca zarzucił
naruszenie prawa materialnego, tj.: 1) art. 750 w związku z art. 65 § 1 i 2 k.c., przez
ich błędną wykładnię polegającą na wyrażeniu nietrafnego poglądu prawnego,
jakoby kontrakt o profesjonalne uprawianie piłki nożnej był jednorodną umową o
świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu,
podczas gdy kontrakt o profesjonalne uprawianie piłki nożnej ma charakter umowy
mieszanej, mieszczącej obok stosunku prawnego zbliżonego do umowy zlecenia
również jednostronnie zobowiązującą umowę losową, niepodlegającą przepisom
Kodeksu cywilnego o umowie zlecenia, zaś dopuszczalną na podstawie art. 3531
k.c. i podlegającą wykładni zgodnie z ustalonymi zwyczajami panującymi w sporcie
profesjonalnym (art. 65 § 1 k.c.); 2) art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października
1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, przez jego niewłaściwe
zastosowanie, w sytuacji gdy dochody z tytułu premii meczowych, nagród za
osiągnięcia sportowe, wejściówek, kwot kontraktowych, nagród/rat kontraktowych,
nagród i premii regulaminowych nie powinny być wliczane do podstawy wymiaru
składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, zaś zawodnicy
uzyskujący dochody z powyższych tytułów nie powinni zostać w zakresie tych
dochodów zaliczeni do osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom
społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego
rozpoznania.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do ponownego rozpoznania
uzasadniony został występowaniem w sprawie istotnego zagadnienia prawnego w
zakresie zagadnienia kwalifikacji prawnej kontraktu o profesjonalne uprawianie piłki
nożnej z punktu widzenia art. 750 k.c. i art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13
października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w zakresie, w jakim w
ramach tego złożonego stosunku prawnego klub sportowy zobowiązany jest
jednostronnie do spełnienia na rzecz zawodników profesjonalnych świadczeń
pieniężnych na wypadek uzyskania przez zawodnika lub drużynę piłkarską
określonego wyniku sportowego, niezależnie od zobowiązania do wypłaty
wynagrodzenia za usługę sportową świadczoną na rzecz klubu przez zawodnika
3
profesjonalnego. Skarżący wskazał, że co prawda w wyroku z dnia 16 lutego 2006
r., IV CK 380/05 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że kontrakt o profesjonalne
uprawianie piłki nożnej jest umową o świadczenie usług, do której zgodnie z art.
750 k.c. stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, jednakże odnosi się to do
standardowego, podstawowego świadczenia zawodnika profesjonalnego. W ocenie
skarżącego, analiza stosunku prawnego łączącego klub sportowy i zawodnika w
sprawie, w której wniesiona została niniejsza skarga kasacyjna, prowadzi do
wniosku, że jest to umowa nienazwana o charakterze mieszanym, zawierająca
elementy umowy o świadczenie usług w zakresie, w jakim za wynagrodzeniem
zawodnik zobowiązuje się do reprezentowania barw klubowych oraz nienazwanej
umowy losowej w zakresie, w jakim zawodnik może uzyskać dodatkowe
wynagrodzenie w przypadku uzyskania określonego wyniku sportowego w
wymiarze indywidualnym lub drużynowym. Zdaniem skarżącego, te ostatnie kwoty
nie są wynagrodzeniem za usługi świadczone na rzecz klubu, a stanowią skuteczny
środek motywujący zawodników profesjonalnych do osiągnięcia sukcesów
sportowych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Sformułowane przez skarżącego zagadnienie nie jest istotnym zagadnieniem
prawnym wymagającym zaangażowania Sądu Najwyższego. Wbrew
zaprezentowanemu przez niego stanowisku, dokonana przez Sąd Najwyższy w
wyroku z dnia 16 lutego 2006 r., IV CK 380/06 (LEX nr 179977) analiza kwalifikacji
prawnej umowy zawieranej przez profesjonalnego sportowca z klubem sportowym
nie odnosi się wyłącznie do „standardowego, podstawowego świadczenia
zawodnika profesjonalnego” (jakim jest - zdaniem skarżącego - zobowiązanie
starannego działania polegające wyłącznie na udziale w rozgrywkach, zajęciach
treningowych, zgrupowaniach, utrzymywaniu pod kierunkiem trenera i sztabu
medycznego należytej dyspozycji sportowej, higienicznego trybu życia i postawy
sportowej), za które otrzymuje on stałe wynagrodzenie (stypendium sportowe), ale
generalnie do umowy o świadczenie usług sportowych. Dokonując oceny
charakteru takiej umowy Sąd Najwyższy stwierdził, że ma ona charakter umowy
należytej staranności, gdyż zawodnik zobowiązuje się w jej ramach świadczyć
usługi w taki sposób, aby maksymalizować swoje wyniki sportowe, a przez to także
4
swojego klubu sportowego. Ta niekwestionowana przez skarżącego wykładnia
wprost musi prowadzić do wniosku, że dodatkowe wynagrodzenie przysługujące
zawodnikom w razie uzyskania określonego wyniku sportowego, które sam
skarżący trafnie określa jako „środek motywujący do osiągania sukcesów
sportowych” nie wynika z odrębnej „nienazwanej umowy losowej”, ale wprost z
umowy o świadczenie usług sportowych zobowiązującej zawodnika do
reprezentowania barw klubowych, w tym podejmowania działań mających na celu
uzyskanie jak najlepszych wyników. Świadczenie to jest bowiem składnikiem
wynagrodzenia przysługującego w przypadku realizacji przez zawodnika
profesjonalnego jego podstawowych zobowiązań (zadań) wynikających z umowy,
przejawiającej się w uzyskaniu odpowiedniego poziomu (formy) oraz wyniku
sportowego w wymiarze indywidualnym i drużynowym. Również przy przyjęciu, że
zawodowy kontrakt na profesjonalne uprawianie piłki nożnej, któremu skarżący nie
odmawia w podstawowej części charakteru prawnego umowy zlecenia, we
wskazanym przez niego zakresie stanowi „nienazwaną umowę losową”, to nie jest
ona pozaumownym stosunkiem prawnym, ale nienazwaną umową o świadczenie
konkretnych usług, do której bez wątpienia stosuje się przepisy o zleceniu (art. 750
k.c.). Należy wreszcie mieć na uwadze, że merytorycznie rozpoznawane skargi
kasacyjne organu rentowego w podobnych sprawach zostały uwzględnione na
korzyść tego organu (np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2009 r., II UK
189/09, z dnia 28 stycznia 2010 r., II UK 198/09 i z tej samej daty II UK 199/09
(dotychczas niepublikowane).
Z tych względów na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c. Sąd Najwyższy odmówił
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.