Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CNP 37/09
POSTANOWIENIE
Dnia 19 marca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Marek Sychowicz
w sprawie z wniosku M. W.
o udzielenie pomocy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 marca 2010 r.,
skargi wnioskodawczyni
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Sądu
Apelacyjnego z dnia 2 września 2008 r., sygn. akt I ACz (…),
stwierdza, że wyżej wymienione postanowienie jest niezgodne z prawem.
Uzasadnienie
M. W. zwróciła się do Sądu Okręgowego w K. o udzielenie jej na podstawie
przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o prawie pomocy w postępowaniu w
sprawach cywilnych prowadzonym w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz o
prawie pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed roszczeniem takiego
postępowania (Dz. U. z 2005 r. Nr 10, poz. 67 ze zm.), pomocy w postępowaniu o
stwierdzenie wykonalności w Republice Federalnej Niemiec tytułu wykonawczego
wydanego przez Sąd Rejonowy w K. oraz w postępowaniu egzekucyjnym na terenie
Republiki Feralnej Niemiec. Nadto wniosła na podstawie art. 26 ustawy o prawie
pomocy o zwolnienie od wydatków obejmujących koszty tłumaczenia wniosku o
2
przyznanie prawa pomocy w innym państwie członkowskim i niezbędnych dokumentów
uzasadniających ten wniosek oraz o ustanowienie adwokata z urzędu.
Sąd Apelacyjny na skutek zażalenia wnioskodawczyni na orzeczenie Sądu
pierwszej instancji, postanowieniem z dnia 30 lipca 2007 r. zwolnił ją w połowie od
wydatków i ustanowił pełnomocnika z urzędu.
Sąd Okręgowy w K. zwrócił się do tłumacza przysięgłego języka niemieckiego o
przetłumaczenie dokumentów, postanowieniem z dnia 22 października 2007 r. przyznał
tłumaczowi wynagrodzenie w kwocie 308,23 zł, poczym wezwał wnioskodawczynię do
uiszczenia połowy tej kwoty tj. 154,11 zł. Wobec braku wpłaty Sąd Okręgowy w K.
postanowieniem z dnia 7 lutego 2008 r. pobrał od wnioskodawczyni kwotę 154,11 zł.
Zażalenie wnioskodawczyni na postanowienie Sądu Okręgowego w K. oddalił
postanowieniem z dnia 2 września 2008 r. Postanowienie to jest prawomocne.
Wnioskodawczyni wniosła skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
postanowienia Sądu Apelacyjnego. Skargę oparła na naruszeniu przez Sąd drugiej
instancji przepisów postępowania: art. 397 § 2 k.p.c. w związku z art. 386 § 3 k.p.c.
poprzez ich niezastosowanie. Podniosła, że orzeczenie Sądu jest niezgodne z art. 1304
§ 4 i 5 oraz art. 1304
§ 2 k.p.c., a także z art. 22 ust. 3 ustawy o prawie pomocy, gdyż
sąd rozpoznając zażalenie wnioskodawczyni winien był przepisy te uwzględnić czego
nie uczynił. Dla uprawdopodobnienia wyrządzenia szkody, spowodowanej wydaniem
zaskarżonego orzeczenia skarżąca złożyła zawiadomienie o wszczęciu postępowania
egzekucyjnego i zawiadomienie o zajęciu wierzytelność z rachunku bankowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wynagrodzenie tłumacza stanowi wydatek (art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych). Problematyka wydatków uregulowana została w art.
1304
k.p.c. Stosownie do art. 1304
§ 1 k.p.c. strona, która wnosi o podjęcie czynności
połączonej z wydatkami, obowiązana jest uiścić zaliczkę na ich pokrycie w wysokości i
terminie oznaczonym przez sąd. W myśl art. 1304
§ 2 k.p.c. przewodniczący wzywa
stronę zobowiązaną do wniesienia zaliczki, aby w wyznaczonym terminie nie dłuższym
niż dwa tygodnie zapłaciła oznaczoną kwotę. Zgodnie zaś z treścią art. 1304
§ 4 i 5
k.p.c. sąd podejmie czynność połączoną z wydatkami wyłącznie wówczas, gdy zaliczka
zostanie uiszczona w wyznaczonej wysokości, w razie zaś jej nieuiszczenia, sąd
pominie taką czynność. Z art. 1304
k.p.c. wnika, że zasadniczo niedopuszczalne jest
zarządzenie przez sąd wyłożenia wydatków za stronę i następnie przymusowe pobranie
ich od strony.
3
Od zasady wynikającej z art. 1304
k.p.c. jest wyjątek wprowadzony przez art. 83
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Jeżeli przepisy ustawy przewidują
obowiązek działania i dokonywania czynności połączonej z wydatkami z urzędu, sąd
zarządzi wykonanie tej czynności, a kwotę potrzebną na ich pokrycie wykłada
tymczasowo Skarb Państwa Dotyczy to także dopuszczenia i przeprowadzenia przez
sąd z urzędu dowodu niewskazanego przez stronę. W orzeczeniu kończącym
postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa
wydatkach.
W niniejszej sprawie nie ma ustawowego obowiązku działania i dokonywania
czynności połączonej z wydatkami z urzędu. Jednakże art. 1304
k.p.c. również nie ma
zastosowania do wydatków na wynagrodzenie tłumacza, a to ze względu na szczególną
regulację zawartą w przepisach wymienionej na wstępie ustawy z dnia 17 grudnia 2004
r. Artykuł 22 ust. 2 ustawy nakłada na wnioskodawcę obowiązek złożenia dokumentów
w tym przepisie wymienionych także w tłumaczeniu na język wymagany przez prawo
państwa członkowskiego, do którego wniosek ma być przekazany, dokonanym przez
osobę uprawnioną do dokonywania tłumaczeń. Niedopełnienie tego obowiązku, pomimo
wezwania przewodniczącego do uzupełnienia braku skutkuje zwrot wniosku stosownie
do art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. Ewidentnie niezgodne z tym
przepisem jest zarządzenie tłumaczenia dokumentów z urzędu i następnie obciążenie
wnioskodawczyni kosztami tłumaczenia, w konsekwencji niezgodne z prawem jest
postanowienie Sądu drugiej instancji oddalające zażalenie na orzeczenie Sądu
pierwszej instancji nakazujące pobranie od wnioskodawczyń części kosztów
tłumaczenia.
W zarzucie skargi wymieniono art. 22 ust. 3 ustawy o prawie pomocy. Jest to
oczywisty błąd pisarski. W art. 22 ustawy nie ma ustępu 3, zaś z treści skargi wynika
jednoznacznie, że chodzi o art. 23 ust. 3 tej ustawy.
Z art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wynika, że
orzeczenie o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach należy do
orzeczeń kończących postępowanie. Wnioskodawczyni wykazała dokumentami
wystawionymi przez komornika, że przez wydanie zaskarżonego orzeczenia została jej
wyrządzona szkoda. Zaskarżone orzeczenie jest prawomocne i jego zmiana lub
uchylenie w drodze przysługujących wnioskodawczyni środków prawnych nie było i nie
jest możliwe. Zachodzą więc wszystkie przesłanki wymienione w art. 4241
§ 1 k.p.c.
uzasadniające uwzględnienie skargi.
4
Nie są natomiast trafne zarzuty skargi co do niezgodności zaskarżonego
orzeczenia z art. 1304
§ 2, 4 i 5 k.p.c., gdyż jak zostało wyżej wskazane w niniejszej
sprawie art. 1304
k.p.c. nie ma zastosowania ze względu na szczególne uregulowanie
zawarte w przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o prawie pomocy.
Z powyższych względów na podstawie art. 4241
§ 2 k.p.c. Sąd Najwyższy orzekł
jak w sentencji.