Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CSK 356/09
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 kwietnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Kocon (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSA Jan Futro
w sprawie z powództwa Gminy W.
przeciwko C.(...) Spółce z o.o. w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 21 kwietnia 2010 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 22 kwietnia 2009 r., sygn. akt I ACa (…),
oddala skargę kasacyjną; nie obciąża strony pozwanej kosztami ze skargi.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2009 r. oddalił apelację strony
pozwanej C.(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. od wyroku Sądu
Okręgowego w W. z dnia 2 grudnia 2008 r., którym zasądzono od pozwanej na rzecz
strony powodowej Gminy W. kwotę 238810,57 zł tytułem reszty opłaty rocznej za
2
użytkowanie wieczyste gruntu stanowiącą różnicę między tą opłatą zaktualizowaną
wyrokiem Sądu Okręgowego w W. z dnia 23 grudnia 2004 r. [sygn. akt IC (…)] i Sądu
Apelacyjnego z dnia 21 czerwca 2005 r. [sygn. akt I ACa (…)], a dotychczasową. U
podłoża tego rozstrzygnięcia legł pogląd, że w tym postępowaniu niedopuszczalne jest
jednostronne oświadczenie użytkownika wieczystego o potrąceniu (art. 498 k.c.) kwoty
stanowiącej wartość nakładów poniesionych na infrastrukturę techniczną.
Skarga kasacyjna strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego – oparta na
obu podstawach z art. 3983
k.p.c. – zawiera zarzut naruszenia art. 217 § 2, 365, 378,
385 k.p.c., a także art. 77 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. 2004, Nr 261, poz. 2603 ze zm.; dalej: u.g.n.”), i
zmierza do uchylenia tego wyroku oraz przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istota zarzutów opartych na podstawie drugiej z art. 3983
k.p.c. sprowadza się do
twierdzenia, że Sądy niższej instancji były w obecnej sprawie związane poglądem
prawnym wyrażonym w wyroku, jaki zapadł uprzednio w sprawie aktualizacji opłat. Istota
tych zarzutów dotyczy zatem kwestii prawomocności materialnej wyroku sądowego w
znaczeniu pozytywnym, o której mowa w art. 365 k.p.c.
Moc wiążąca prawomocnego orzeczenia sądu wyraża się w tym, że także inne
sądy, inne organy państwowe, a w przypadkach przewidzianych w ustawie także inne
osoby muszą brać pod uwagę fakt istnienia i treść prawomocnego orzeczenia sądu.
Wynikający z niej stan związania według poglądów, jakie ukształtowało piśmiennictwo
przedmiotu i judykatura, ograniczony jest jednak, co do zasady, tylko do rozstrzygnięcia
zawartego w sentencji orzeczenia i nie obejmuje jego motywów (vide m.in. orzeczenia
SN: z 6 lipca 1934 r., C III 313/33, Zb.Urz. 1935, p. 67, z 16 lutego 1937 r., C II 2507/36,
OSP 1937, p. 727, z 17 września 1957 r., I CO 20/57, OSPiKA 1958, p. 261, z 17
grudnia 1976 r., III PR 187/76, OSPiKA 1978, poz. 45,13 stycznia 2000 r., II CKN 655/98
niepubl., 23 maja 2002 r., IV CKN 1073/00 niepubl.). Przedmiotem prawomocności
materialnej jest bowiem ostateczny rezultat rozstrzygnięcia, a nie przesłanki, które do
niego doprowadziły. Sąd nie jest więc związany zarówno ustaleniami faktycznymi
poczynionymi w innej sprawie, jak i poglądami prawnymi wyrażonymi w uzasadnieniu
zapadłego w niej wyroku.
Wbrew zatem zarzutom skarżącej Sąd Apelacyjny nie naruszył wskazanych
w skardze kasacyjnej przepisów procedury, w tym art. 365 k.p.c., stojąc na stanowisku,
3
iż Sądy w obecnej sprawie nie były w związane poglądem prawnym wyrażonym w
wyroku, jaki zapadł uprzednio w sprawie aktualizacji opłat.
Bezzasadne okazały się również zarzuty skarżącej dotyczące naruszenia art. 77
ust. 4 i 5 u.g.n. Rację bowiem ma Sąd Apelacyjny, że w świetle tych przepisów
wykluczone jest odrębne, dokonywane poza procedurą aktualizacji opłat, jednostronne
oświadczenie użytkownika wieczystego o potrąceniu (w trybie art. 498 k.c.) wartości
nakładów poniesionych przez użytkownika wieczystego na infrastrukturę techniczną; nie
ma tu wierzytelności wzajemnej. Za takim stanowiskiem przemawia posłużenie się przez
ustawodawcę w art. 77 ust. 4 u.g.n. sformułowaniem „przy aktualizacji”, a także
zaliczenia wartości nakładów, które nie zostały uwzględnione przy ostatniej aktualizacji
(art. 77 ust. 5 u.g.n.). Pojęcie aktualizacji jest pojęciem obejmującym okres od
wypowiedzenia opłaty rocznej do ustalenia jej wysokości. Tym samym użytkownik
wieczysty może w tym okresie domagać się ustalenia wartości i zaliczenia nakładów
przez właściciela, a później przed samorządowym kolegium odwoławczym, czy w końcu
przed sądem powszechnym. Nie ma przeszkód, aby użytkownik wieczysty złożył
wniosek ze wskazaniem poniesionych nakładów w każdym czasie, jednak skuteczność
uzyska on dopiero w chwili przystąpienia do aktualizacji opłaty. Oczywiście,
w przypadku, gdy użytkownik wieczysty zgłosi taki wniosek, to właściciel nieruchomości
(Skarb Państwa lub jednostka samorządowa) nie może uchylić się od zaliczenia na
poczet różnicy pomiędzy opłatą poprzednią a opłatą aktualizowaną wartości
udokumentowanych nakładów użytkownika wieczystego wnoszącego o takie zaliczenie.
Zgodzić się przy tym należy z poglądem Sądu Apelacyjnego, że wniosek użytkownika
wieczystego podlega weryfikacji przez rzeczoznawcę majątkowego; w toku aktualizacji
opłat.
W konsekwencji, Sąd Apelacyjny oddalając apelację skarżącej nie naruszył art.
77 ust. 4 i 5 u.g.n.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w wyroku.

V CSK 356/09

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia