IV CZ 23/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-09-2013
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 23/10
POSTANOWIENIE
Dnia 29 kwietnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSA Jan Futro (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku G. B.
z udziałem S. B., B. K. oraz Gminy B.
o stwierdzenie zasiedzenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 29 kwietnia 2010 r.,
zażalenia Gminy B.
na postanowienie Sądu Okręgowego w B. z dnia 27 stycznia 2010 r.,
sygn. akt II Ca (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 27 stycznia 2010 r. Sąd Okręgowy w B. zmienił
postanowienie Sądu Rejonowego w B. z dnia 15 października 2009 r. i oddalił wniosek
uczestniczki G. B. o stwierdzenie zasiedzenia a orzekając o kosztach postępowania
odstąpił od obciążania wnioskodawczyni kosztami postępowania za obie instancje.
W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że o kosztach postępowania orzeczono
przy zastosowaniu art. 102 k.p.c. mając na uwadze trudną sytuację materialną
wnioskodawczyni.
2
Na postanowienie, w części dotyczącej kosztów postępowania apelacyjnego
przed Sądem Okręgowym zażalenie wniosła uczestniczka Gmina B.
Zarzucając naruszenie art. 98 § 1 i § 2, art. 102 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. żądała
jego zmiany i zasądzenia od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki kwoty 2 225 zł
tytułem kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kwotę 225 zł tytułem zastępstwa
procesowego.
Wniosła również o zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki
kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu podniosła, że w rozpoznanej sprawie nie wystąpiły żadne
szczególne okoliczności pozwalające na odstąpienie od obciążania wnioskodawczyni
kosztami postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Należy zgodzić się z żalącą, iż na podstawie art. 520 § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 §
1 k.p.c. w postępowaniu nieprocesowym wywołanym wniesieniem apelacji, w którym
interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski
zostały oddalone, obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez innego uczestnika a
na podstawie art. 98 § 1 i § 3 w zw. z art. 99 i art. 13 § 2 k.p.c. dotyczy to kosztów
niezbędnych do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, w tym wynagrodzenia
radcy prawnego reprezentującego tego uczestnika.
Bez wątpienia też, gdy interesy uczestników są sprzeczne, zastosowanie może
znaleźć również norma art. 102 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., zgodnie z którą w wypadkach
szczególnie uzasadnionych sąd może zobowiązać uczestnika, którego wnioski zostały
oddalone do zwrotu tylko części kosztów albo nie obciążać go w ogóle kosztami.
Zastosowanie jej może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Jak zresztą
wprost wynika z treści powołanego przepisu w wypadkach „szczególnie uzasadnionych”
sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w
ogóle kosztami. Zastosowanie tego przepisu wymaga w każdym przypadku ustalenia (i
wskazania w uzasadnieniu), że istnieje taka szczególna (wyjątkowa) podstawa
uzasadniająca odstąpienie od reguły określonej w art. 98 § 1 k.p.c. Nie może zatem taką
wyłączną podstawą być trudna sytuacja majątkowa strony zobowiązanej do zwrotu
kosztów stronie przeciwnej. Przeciwko takiemu poglądowi przemawia też treść art. 108
ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr
3
167, poz.1398), zgodnie z którym zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony
od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.
W sprawie niniejszej spór dotyczył wnioskodawczyni, która – uwzględniając jej
poprzedników prawnych - od około 70 lat jest w posiadaniu nieruchomości będącej
przedmiotem wniosku.
Stroną przeciwna jest gmina będąca z mocy prawa wspólnotą jej mieszkańców.
Wniosek nie był oczywiście bezzasadny, o czym świadczy fakt, że Sąd I instancji
go uwzględnił.
Sądy obu instancji uznały też, że w tej sytuacji, dodatkowo uwzględniając
sytuację majątkową wnioskodawczyni, nie powinna ona być obciążona kosztami
niniejszego postępowania w zakresie wyższym niż już je poniosła.
Z poglądem tym należy się zgodzić.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c. w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c., art. 39821
k.p.c. oraz art. 397 § 2
k.p.c. orzekł jak w postanowieniu.
POSTANOWIENIE
Dnia 29 kwietnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSA Jan Futro (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku G. B.
z udziałem S. B., B. K. oraz Gminy B.
o stwierdzenie zasiedzenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 29 kwietnia 2010 r.,
zażalenia Gminy B.
na postanowienie Sądu Okręgowego w B. z dnia 27 stycznia 2010 r.,
sygn. akt II Ca (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 27 stycznia 2010 r. Sąd Okręgowy w B. zmienił
postanowienie Sądu Rejonowego w B. z dnia 15 października 2009 r. i oddalił wniosek
uczestniczki G. B. o stwierdzenie zasiedzenia a orzekając o kosztach postępowania
odstąpił od obciążania wnioskodawczyni kosztami postępowania za obie instancje.
W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że o kosztach postępowania orzeczono
przy zastosowaniu art. 102 k.p.c. mając na uwadze trudną sytuację materialną
wnioskodawczyni.
2
Na postanowienie, w części dotyczącej kosztów postępowania apelacyjnego
przed Sądem Okręgowym zażalenie wniosła uczestniczka Gmina B.
Zarzucając naruszenie art. 98 § 1 i § 2, art. 102 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. żądała
jego zmiany i zasądzenia od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki kwoty 2 225 zł
tytułem kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kwotę 225 zł tytułem zastępstwa
procesowego.
Wniosła również o zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki
kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu podniosła, że w rozpoznanej sprawie nie wystąpiły żadne
szczególne okoliczności pozwalające na odstąpienie od obciążania wnioskodawczyni
kosztami postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Należy zgodzić się z żalącą, iż na podstawie art. 520 § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 §
1 k.p.c. w postępowaniu nieprocesowym wywołanym wniesieniem apelacji, w którym
interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski
zostały oddalone, obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez innego uczestnika a
na podstawie art. 98 § 1 i § 3 w zw. z art. 99 i art. 13 § 2 k.p.c. dotyczy to kosztów
niezbędnych do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, w tym wynagrodzenia
radcy prawnego reprezentującego tego uczestnika.
Bez wątpienia też, gdy interesy uczestników są sprzeczne, zastosowanie może
znaleźć również norma art. 102 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., zgodnie z którą w wypadkach
szczególnie uzasadnionych sąd może zobowiązać uczestnika, którego wnioski zostały
oddalone do zwrotu tylko części kosztów albo nie obciążać go w ogóle kosztami.
Zastosowanie jej może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Jak zresztą
wprost wynika z treści powołanego przepisu w wypadkach „szczególnie uzasadnionych”
sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w
ogóle kosztami. Zastosowanie tego przepisu wymaga w każdym przypadku ustalenia (i
wskazania w uzasadnieniu), że istnieje taka szczególna (wyjątkowa) podstawa
uzasadniająca odstąpienie od reguły określonej w art. 98 § 1 k.p.c. Nie może zatem taką
wyłączną podstawą być trudna sytuacja majątkowa strony zobowiązanej do zwrotu
kosztów stronie przeciwnej. Przeciwko takiemu poglądowi przemawia też treść art. 108
ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr
3
167, poz.1398), zgodnie z którym zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony
od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.
W sprawie niniejszej spór dotyczył wnioskodawczyni, która – uwzględniając jej
poprzedników prawnych - od około 70 lat jest w posiadaniu nieruchomości będącej
przedmiotem wniosku.
Stroną przeciwna jest gmina będąca z mocy prawa wspólnotą jej mieszkańców.
Wniosek nie był oczywiście bezzasadny, o czym świadczy fakt, że Sąd I instancji
go uwzględnił.
Sądy obu instancji uznały też, że w tej sytuacji, dodatkowo uwzględniając
sytuację majątkową wnioskodawczyni, nie powinna ona być obciążona kosztami
niniejszego postępowania w zakresie wyższym niż już je poniosła.
Z poglądem tym należy się zgodzić.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c. w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c., art. 39821
k.p.c. oraz art. 397 § 2
k.p.c. orzekł jak w postanowieniu.