Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 484/09
POSTANOWIENIE
Dnia 13 maja 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Jan Górowski
w sprawie z wniosku K. S.
przy uczestnictwie A. L. i T. B.
o stwierdzenie nabycia spadku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 13 maja 2010 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w W. z dnia 14 maja 2009 r., sygn. akt I Ca (…),
oddala skargę kasacyjną i zasądza od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki
postępowania T. B. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w W., uwzględniając częściowo apelację wnioskodawcy i
uczestniczki postępowania A. L. od postanowienia Sądu Rejonowego w W. z dnia 4
marca 2008 r., stwierdził, że spadek po J. S. nabyła na podstawie testamentu ustnego
jej córka T. B., a treść tego testamentu została ustalona na podstawie zgodnych zeznań
świadków. Sąd Rejonowy ustalił, że spadkodawczyni w dniu 11 stycznia 2006 r. została
przewieziona do szpitala. Była leczona na oddziale neurologicznym, a jej stan określono
jako dość ciężki. Po zastosowanym leczeniu jej stan uległ poprawie i w dniu 18 stycznia
2
została wypisana ze szpitala. W dniu 19 stycznia 2006 r. J. S. odwiedziły znajome J. K.,
I. P. i I. T. Spadkodawczyni była wówczas przytomna. W trakcie rozmowy oświadczyła,
że jej wolą jest aby cały jej majątek przypadł córce T. B. Na skutek pogorszenia się
stanu zdrowia spadkodawczyni została ona ponownie skierowana do szpitala w dniu 23
stycznia 2006 r. J. S. zmarła w dniu 3 marca 2006 r. Treść oświadczenia J. S. z dnia 19
stycznia 2006 r. została spisana przez J. K., I. P. i I. T. w dniu 3 maja 2006 r. W piśmie
tym nie podano miejsca jego sporządzenia. Sąd Rejonowy przyjął, że spadek po J. S.
na podstawie sporządzonego przez nią testamentu ustnego, spisanego w dniu 3 maja
2006 r., przypadł w całości T. B. Sąd Okręgowy nie podzielił oceny Sądu pierwszej
instancji, że treść testamentu została stwierdzona zgodnie z wymogami określonymi w
art. 952 § 2 k.c. Treść testamentu ustnego została jednak stwierdzona na podstawie
zgodnych zeznań świadków testamentu, którzy zostali przesłuchani w toku
postępowania przed sądem pierwszej instancji. W sprawie znajdował zatem
zastosowanie art. 952 § 3 k.c. Przewidziany w nim sześciomiesięczny termin został
zachowany, gdyż dowód z przesłuchania świadków został zgłoszony przed upływem
tego terminu.
Skarga kasacyjna wnioskodawcy została oparta na obu podstawach określonych
w art. 3983
§ 1 k.p.c. Zarzucono w niej naruszenie art. 952 § 3 k.c. oraz art. 382 k.p.c. w
zw. z art. 316 § 1 k.p.c., art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c. W oparciu o powyższe
zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez stwierdzenie,
że spadek na podstawie ustawy nabyli T. B., K. S. i A. L., ewentualnie uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
drugiej instancji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzuty naruszenia przepisów postępowania okazały się nieuzasadnione. Wbrew
twierdzeniu skarżącego uzasadnienie zaskarżonego postanowienia odpowiada
wymogom określonym w art. 328 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy wskazał ustalenia faktyczne,
które stanowiły podstawę rozstrzygnięcia, dowody w oparciu o które poczynił te
ustalenia oraz podstawę prawną wydanego orzeczenia. W szczególności Sąd Okręgowy
ustalił, że spadkodawczyni sporządziła w dniu 19 stycznia 2006 r. testament ustny i
powołała w nim do dziedziczenia swoją córkę T. B. Wskazał również, że ustaleń tych
dokonał na podstawie zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, którzy byli
świadkami testamentu. Art. 3983
§ 3 k.p.c. wyłącza możliwość oparcia skargi kasacyjnej
o zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów. Z tego względu zarzut
3
naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie mógł stanowić podstawy uwzględnienia skargi
kasacyjnej. Art. 316 § 1 k.p.c. nakazuje aby sąd wydając orzeczenie kończące
postępowanie w sprawie brał pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia
rozprawy. Przepis ten nie został naruszony przez Sąd Okręgowy. Bezzasadny był także
zarzut naruszenia art. 382 k.p.c. Naruszenia tego przepisu skarżący upatrywał w tym, że
świadkowie nie byli przesłuchiwani w celu ustalenia okoliczności związanych z treścią
testamentu ustnego. Nie budzi wątpliwości, że dowód z zeznań świadków został
dopuszczony istotnie z innych powodów. Nie sprzeciwiało się to jednak możliwości
dokonania w oparciu o ich zeznania ustaleń także co do treści testamentu w sytuacji,
gdy zeznania faktycznie dotyczyły także tych okoliczności a nie tylko samego przebiegu
zdarzeń dotyczących złożenia oświadczenia woli przez spadkodwczynię. Skarżący nie
zarzucił przy tym naruszenia art. 661 i 662 k.p.c., a przepisy te nie przewidują
odrębnego trybu przesłuchania świadków testamentu.
Wobec braku podstaw do uznania za usprawiedliwione zarzutów naruszenia
przepisów postępowania bezzasadny był także zarzut naruszenia art. 952 § 3 k.c. w
wyniku jego niewłaściwego zastosowania. Ustalenia, których dokonał Sąd wskazywały
bowiem zarówno na fakt sporządzenia testamentu ustnego, jak też ustalenie jego treści
w oparciu o zeznania świadków. Sąd Okręgowy przyjął zaś trafnie, że termin do
przesłuchania świadków testamentu określony w art. 952 § 3 k.c. został zachowany,
skoro wniosek o przesłuchanie świadków został zgłoszony przed upływem tego terminu.
Z przyczyn wyżej wskazanych skarga kasacyjna była pozbawiona uzasadnionych
podstaw i podlegała oddaleniu na podstawie art. 39814
k.p.c. O kosztach postępowania
kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 391 § 1 i 39821
k.p.c.