II CZ 45/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-11-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Postanowienie z dnia 23 czerwca 2010 r., II CZ 45/10
Niedopuszczalne jest zażalenie do Sądu Najwyższego na zawarte w
wyroku sądu apelacyjnego postanowienie dotyczące kosztów procesu
poniesionych przed sądem pierwszej instancji (art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c.).
Sędzia SN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
Sędzia SN Iwona Koper (sprawozdawca)
Sędzia SN Kazimierz Zawada
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa "H.I.C.", spółki z o.o. w P. przeciwko
Gminie R. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w
dniu 23 czerwca 2010 r., zażalenia strony powodowej na postanowienie o kosztach
zawarte w wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 28 stycznia 2010 r.
odrzucił zażalenie i zasądził od powoda na rzecz pozwanej Gminy kwotę 300
zł tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2010 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu na skutek
apelacji pozwanej zmienił wyrok Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w
Poznaniu w ten sposób, że powództwo uwzględnione do kwoty 8000 zł oddalił i
zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 4817 zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania, a ponadto zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 1 600 zł
tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej.
Wyrok ten w części rozstrzygającej o kosztach procesu przed Sądem
pierwszej instancji zaskarżyła powódka, zarzucając naruszenie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
w związku z § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.
1349 ze zm.) oraz art. 328 § 2 w związku z art. 391 k.p.c. Wskazała, że pozwana w
apelacji zmieniła wniosek o zasądzenie kosztów postępowania przed Sądem
pierwszej instancji i domagała się z tytułu kosztów zastępstwa procesowego
zawyżonej i niewykazanej co do wysokości kwoty 9600 zł. Domagała się zmiany
zaskarżonego postanowienia i zasądzenie na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa
procesowego przed Sądem pierwszej instancji w wysokości 2400 zł, zgodnie z
żądaniem pozwanej zawartym w odpowiedzi na pozew i stosownie do § 6 pkt 5
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. oraz
zasądzenie na rzecz skarżącej kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zakres zaskarżalności postanowień co do kosztów procesu na podstawie art.
3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. nie został zsynchronizowany z dotychczasowymi zasadami i
celami instytucji zażalenia do Sądu Najwyższego, który zgodnie ze swoja ustrojową
funkcją powinien się koncentrować przede wszystkim na sprawowaniu nadzoru
judykacyjnego i zapewnieniu jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych.
Zażalenie do Sądu Najwyższego na podstawie art. 3941
§ 1 pkt. 2 k.p.c.
przysługuje, odmiennie niż wynika to z zasady ustanowionej w art. 3941
§ 2 k.p.c.,
na orzeczenie o kosztach procesu wydane po raz pierwszy przez sąd drugiej
instancji, niezależnie od tego, czy w danej sprawie przysługuje skarga kasacyjna,
czy też – jak w niniejszej sprawie – jest ona niedopuszczalna.
Zażalenie to może być wniesione na postanowienie sądu drugiej instancji co
do kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej
instancji. Sądem pierwszej instancji w zakresie orzekania o kosztach procesu jest
ten sąd, do którego kognicji należy orzekanie o zwrocie kosztów w danym zakresie
po raz pierwszy. Zaskarżeniu zażaleniem podlega więc postanowienie sądu drugiej
instancji co do kosztów procesu w takim zakresie, w jakim mogło być ono wydane
tylko przez ten sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie apelacyjne. Zakres ten
obejmuje orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego oraz orzeczenie o
kosztach postępowania kasacyjnego w przypadku, gdy Sąd Najwyższy po
rozpoznaniu skargi kasacyjnej uchylił wyrok sądu apelacyjnego i przekazał sprawę
temu sądowi do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania kasacyjnego (art. 108 § 2 w związku z art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c.).
Orzeczenia te podlegają kontroli instancyjnej Sądu Najwyższego jako orzeczenia
sądowe objęte dyspozycją art. 176 ust. 1 Konstytucji (uzasadnienie wyroku
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2007 r., SK 3/05, OTK-A Zb.Urz. 2007
nr 3, poz. 32).
W odniesieniu do orzeczenia o kosztach postępowania przed sądem pierwszej
instancji, o których sąd ten rozstrzyga w orzeczeniu kończącym postępowanie,
zasada dwuinstancyjności postępowania sądowego, określona w art. 176 ust. 1
Konstytucji, realizuje się przez możliwość jego zaskarżenia do sądu apelacyjnego
przez każdą ze stron. W takiej sytuacji jednak sąd apelacyjny orzeka co do kosztów
procesu, które były już uprzednio przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej
instancji, w wyniku uwzględnienia apelacji i zmiany wyroku sądu pierwszej instancji
lub jedynie po rozpoznaniu zażalenia w przedmiocie kosztów. Z tych względów
niedopuszczalne jest zażalenie do Sądu Najwyższego na zawarte w wyroku sądu
apelacyjnego postanowienie co do kosztów procesu przed sądem pierwszej
instancji.
Wniesione zażalenie podlegało więc odrzuceniu stosownie do art. 3941
§ 3 w
związku z art. 39821
i z art. 373 k.p.c.
Niedopuszczalne jest zażalenie do Sądu Najwyższego na zawarte w
wyroku sądu apelacyjnego postanowienie dotyczące kosztów procesu
poniesionych przed sądem pierwszej instancji (art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c.).
Sędzia SN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
Sędzia SN Iwona Koper (sprawozdawca)
Sędzia SN Kazimierz Zawada
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa "H.I.C.", spółki z o.o. w P. przeciwko
Gminie R. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w
dniu 23 czerwca 2010 r., zażalenia strony powodowej na postanowienie o kosztach
zawarte w wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 28 stycznia 2010 r.
odrzucił zażalenie i zasądził od powoda na rzecz pozwanej Gminy kwotę 300
zł tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2010 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu na skutek
apelacji pozwanej zmienił wyrok Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w
Poznaniu w ten sposób, że powództwo uwzględnione do kwoty 8000 zł oddalił i
zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 4817 zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania, a ponadto zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 1 600 zł
tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej.
Wyrok ten w części rozstrzygającej o kosztach procesu przed Sądem
pierwszej instancji zaskarżyła powódka, zarzucając naruszenie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
w związku z § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.
1349 ze zm.) oraz art. 328 § 2 w związku z art. 391 k.p.c. Wskazała, że pozwana w
apelacji zmieniła wniosek o zasądzenie kosztów postępowania przed Sądem
pierwszej instancji i domagała się z tytułu kosztów zastępstwa procesowego
zawyżonej i niewykazanej co do wysokości kwoty 9600 zł. Domagała się zmiany
zaskarżonego postanowienia i zasądzenie na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa
procesowego przed Sądem pierwszej instancji w wysokości 2400 zł, zgodnie z
żądaniem pozwanej zawartym w odpowiedzi na pozew i stosownie do § 6 pkt 5
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. oraz
zasądzenie na rzecz skarżącej kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zakres zaskarżalności postanowień co do kosztów procesu na podstawie art.
3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. nie został zsynchronizowany z dotychczasowymi zasadami i
celami instytucji zażalenia do Sądu Najwyższego, który zgodnie ze swoja ustrojową
funkcją powinien się koncentrować przede wszystkim na sprawowaniu nadzoru
judykacyjnego i zapewnieniu jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych.
Zażalenie do Sądu Najwyższego na podstawie art. 3941
§ 1 pkt. 2 k.p.c.
przysługuje, odmiennie niż wynika to z zasady ustanowionej w art. 3941
§ 2 k.p.c.,
na orzeczenie o kosztach procesu wydane po raz pierwszy przez sąd drugiej
instancji, niezależnie od tego, czy w danej sprawie przysługuje skarga kasacyjna,
czy też – jak w niniejszej sprawie – jest ona niedopuszczalna.
Zażalenie to może być wniesione na postanowienie sądu drugiej instancji co
do kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej
instancji. Sądem pierwszej instancji w zakresie orzekania o kosztach procesu jest
ten sąd, do którego kognicji należy orzekanie o zwrocie kosztów w danym zakresie
po raz pierwszy. Zaskarżeniu zażaleniem podlega więc postanowienie sądu drugiej
instancji co do kosztów procesu w takim zakresie, w jakim mogło być ono wydane
tylko przez ten sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie apelacyjne. Zakres ten
obejmuje orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego oraz orzeczenie o
kosztach postępowania kasacyjnego w przypadku, gdy Sąd Najwyższy po
rozpoznaniu skargi kasacyjnej uchylił wyrok sądu apelacyjnego i przekazał sprawę
temu sądowi do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania kasacyjnego (art. 108 § 2 w związku z art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c.).
Orzeczenia te podlegają kontroli instancyjnej Sądu Najwyższego jako orzeczenia
sądowe objęte dyspozycją art. 176 ust. 1 Konstytucji (uzasadnienie wyroku
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2007 r., SK 3/05, OTK-A Zb.Urz. 2007
nr 3, poz. 32).
W odniesieniu do orzeczenia o kosztach postępowania przed sądem pierwszej
instancji, o których sąd ten rozstrzyga w orzeczeniu kończącym postępowanie,
zasada dwuinstancyjności postępowania sądowego, określona w art. 176 ust. 1
Konstytucji, realizuje się przez możliwość jego zaskarżenia do sądu apelacyjnego
przez każdą ze stron. W takiej sytuacji jednak sąd apelacyjny orzeka co do kosztów
procesu, które były już uprzednio przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej
instancji, w wyniku uwzględnienia apelacji i zmiany wyroku sądu pierwszej instancji
lub jedynie po rozpoznaniu zażalenia w przedmiocie kosztów. Z tych względów
niedopuszczalne jest zażalenie do Sądu Najwyższego na zawarte w wyroku sądu
apelacyjnego postanowienie co do kosztów procesu przed sądem pierwszej
instancji.
Wniesione zażalenie podlegało więc odrzuceniu stosownie do art. 3941
§ 3 w
związku z art. 39821
i z art. 373 k.p.c.