Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 47/10
POSTANOWIENIE
Dnia 30 czerwca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Iwona Koper (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z powództwa W. S. i G. S.
przeciwko Gminie O. i Spółce do Zagospodarowania Wspólnoty Gruntowej Wsi O.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 30 czerwca 2010 r.,
zażalenia powodów na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 23 lutego 2010 r., sygn. akt I ACa (…),
1) oddala zażalenie;
2) przyznaje radcy prawnemu M. B. od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego
tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodom w
postępowaniu zażaleniowym kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych)
powiększoną o 22% podatku od towarów i usług.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 23 lutego 2010 r. Sąd Apelacyjny na podstawie art. 373
k.p.c. w zw. z art. 370 k.p.c. odrzucił wniesioną po terminie apelację powodów od
wyroku Sądu Okręgowego w C. z dnia 14 sierpnia 2009 r. Odpis tego wyroku wraz z
uzasadnieniem został doręczony powodom w dniu 2 października 2009 r. Powodowie
nadali apelację do Sądu Okręgowego w niemieckiej placówce pocztowej - Deutsche
Post w dniu 14 października 2009 r. Apelacja powodów dopiero w dniu 19 października
2
2009 r., tj. po upływie dwutygodniowego terminu do wniesienia apelacji, została oddana
do polskiej placówki pocztowej operatora publicznego.
Na powyższe postanowienie powodowie złożyli zażalenie, zarzucając naruszenie
art. 45 ust. 1 w zw. z art. 176 w zw. z art. 32 ust. 1 i 2 i art. 8 ust. 2 Konstytucji poprzez
dyskryminację powodów ze względu na ich miejsce zamieszkania, a w konsekwencji
zamknięcie drogi do merytorycznego rozpoznania sprawy przez sąd, z uwagi na pobyt
powodów poza granicami Polski poza zasięgiem działania Poczty Polskiej S.A.
Powodowie podnieśli także naruszenie art. 165 § 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe
zastosowanie polegające na przyjęciu, że jedynie oddanie pisma procesowego Poczcie
Polskiej S.A. jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Powodowie wnieśli o
uchylenie zaskarżonego postanowienia. W zażaleniu powodowie zawarli również
ewentualny wniosek o skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego pytania prawnego co
do zgodności art. 165 § 2 k.p.c. z Konstytucją.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd Apelacyjny nie naruszył art. 165 § 2 k.p.c. przyjmując, w ustalonych
okolicznościach, że terminem wniesienia przez powodów apelacji do sądu nie był dzień
nadania przez nich do sądu pisma procesowego w niemieckim urzędzie pocztowym,
lecz dzień jego przekazania polskiej placówce pocztowej operatora publicznego.
Zastosowanie tego przepisu, ze względu na jego treść, nie mogło prowadzić do
przyjęcia, że terminem wniesienia przez powodów apelacji do sądu był dzień nadania
ich pisma procesowego na adres sądu w niemieckim urzędzie pocztowym.
Zgodnie z art. 369 § 1 k.p.c. apelację wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony
wyrok, w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie skarżącej wyroku z
uzasadnieniem. Od zasady, że apelację – podobnie, jak inne pisma procesowe - należy
wnieść bezpośrednio do właściwego sądu, aby dochować terminu do jej wniesienia
ustawodawca przewidział w art. 165 § 2 k.p.c. wyjątek, ułatwiający stronom składanie
pism procesowych do sądu. Zgodnie z tym przepisem oddanie pisma procesowego w
polskiej placówce pocztowej operatora publicznego jest równoznaczne z wniesieniem go
do sądu. Ponieważ przepis zawarty w art. 165 § 2 k.p.c. ma charakter szczególny nie
może być wykładany rozszerzająco. Ścisła wykładnia tego przepisu uzasadniona jest
także tym, że adnotacja urzędu pocztowego o dacie złożenia pisma procesowego
stanowi urzędowe potwierdzenie daty nadania pisma procesowego do sądu (por. art. 45
ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe, j.t. Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz.
1159), co pozwala sądom na kontrolę dochowania przez stronę terminu dokonania
3
czynności procesowej (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca
2003 r., III CZP 28/2003, OSNC z 2004 r. Nr 5, poz. 71). Również w przepisach prawa
międzynarodowego, wiążących Polskę, nie ma regulacji, według której wniesienie pisma
procesowego w zagranicznym urzędzie pocztowym powinno być traktowane jako
oddanie go w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego.
Sąd odwoławczy nie naruszył także powołanych w zażaleniu norm
konstytucyjnych ustanawiających zakaz dyskryminacji oraz prawo do rozpoznania
sprawy w postępowaniu co najmniej dwuinstancyjnym przez niezawisły sąd.
Ustawodawca - co potwierdza art. 176 ust. 2 Konstytucji – może w drodze ustawy
określić zasady dotyczące przebiegu postępowania sądowego, które z natury rzeczy
wiąże się z określonymi obowiązki, rygorami i ograniczeniami dla stron uczestniczących
w takim postępowaniu. Dotyczy to także terminów i sposobów wnoszenia pism
procesowych do sądów. Rację ma skarżący twierdząc, że każdy obywatel ma prawo do
rozpatrzenia jego sprawy przez sąd, w postępowaniu dwuinstancyjnym, bez względu na
miejsce swego zamieszkania. Treść art. 165 § 2 k.p.c. nie pozbawia powodów tego
prawa w sytuacji wyjazdu poza granice w trakcie toczącej się sprawy sądowej.
Procedura umożliwia bowiem, chociażby poprzez ustanowienie pełnomocnika
procesowego możliwość terminowego wnoszenia pism procesowych do właściwego
sądu przez strony nieobecne w Polsce. Ochronie praw konstytucyjnych służy także
instytucja przywrócenia terminu do dokonania przez stronę spóźnionej czynności
procesowej, gdy strona nie ponosi winy za to, że nie dokonała jej w terminie. Należy
mieć także na względzie, że ograniczenia i rygory wynikające dla stron z zasad
wnoszenia pism procesowych do sądów dotyczą wszystkich stron postępowania
sądowego niezależnie od ich miejsca zamieszkania i pobytu. Uwzględniając powyższe
nie było podstaw do uwzględnienia wniosku powodów o skierowanie do Trybunału
Konstytucyjnego pytania prawnego co do zgodności art. 165 § 2 k.p.c. z Konstytucją.
Wobec powyższego zażalenie jako bezzasadne podlegało oddaleniu na
podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. O kosztach nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej powodom z urzędu w postępowaniu zażaleniowym Sąd Najwyższy
orzekł na podstawie § 15 w zw. z § 6 pkt 7, § 2 ust. 3 i § 12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.1349 ze
zm.).

V CZ 47/10

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia