Pełny tekst orzeczenia

Postanowienia z dnia 15 lipca 2010 r.
III SW 39/10
Wpis wyborcy przebywającego za granicą do spisu wyborców na podsta-
wie zgłoszenia drogą elektroniczną nie narusza art. 36 ust. 2 ustawy o wyborze
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 72, poz.
467 ze zm.).
Przewodniczący SSN Małgorzata Gersdorf (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Zbigniew Hajn, Józef Iwulski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 15 lipca 2010 r. na posiedzeniu nie-
jawnym sprawy z protestu Wojciecha K. przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypo-
spolitej Polskiej
p o s t a n o w i ł:
1. wyrazić opinię, że zarzut protestu w zakresie podania do publicznej wiado-
mości informacji o siedzibach obwodowych komisji wyborczych położonych na tere-
nach dotkniętych powodzią jest zasadny, lecz naruszenia przepisów w tym zakresie
nie miało wpływu na wynik wyborów,
2. w pozostałym zakresie zarzuty protestu są bezzasadne.
U z a s a d n i e n i e
Skarżący Wojciech K. w dniu 6 lipca 2010 r. skierował protest przeciwko
wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonemu w dniu 20
czerwca 2010 r. oraz 4 lipca 2010 r., domagając się unieważnienia wyborów.
Jako okoliczności uzasadniające taki wniosek skarżący wskazał, po pierwsze,
naruszenie art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 72, poz. 467). Zdaniem
skarżącego w dniu 23 kwietnia 2010 r. Państwowa Komisja Wyborcza wydała „Infor-
mację o warunkach udziału w głosowaniu w obwodach głosowania utworzonych za
2
granicą i na polskich statkach morskich, w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej zarządzonych na dzień 20 czerwca 2010 r.”, w której to instrukcji dopusz-
czono złożenie wniosku o wpisanie do spisu wyborców pocztą elektroniczną. Tym-
czasem art. 36 ust. 2 ustawy o wyborze Prezydenta RP dopuszcza dokonanie wpisu
na podstawie „osobistego zgłoszenia, zgłoszenia wniesionego pisemnie, telefonicz-
nie, telegraficznie lub telefaksem”. Skarżący wskazał, że Ministerstwo Spraw Zagra-
nicznych uruchomiło system informatyczny, umożliwiający dokonanie wpisu. Skarżą-
cy podnosi, że uzyskał informację, z której wynika, że za pomocą Internetu wpisa-
nych na listy zostało ok. 95% głosujących. Wobec powyższego wszystkie głosy osób
głosujących za granicą, które zostały w taki, niedopuszczalny sposób umieszczone
na listach wyborczych, winny zostać unieważnione.
Ponadto wskazał skarżący, że doszło do naruszenia art. 22 ust. 1 ustawy o
wyborze Prezydenta RP na skutek zmiany siedzib lokali wyborczych po dniu 31 maja
2010 r., tj. z naruszeniem art. 32 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza
do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich (jednolity tekst: Dz.U. z 2003 r.
Nr 159, poz. 1547 ze zm.). Z tego ostatniego przepisu wynika, że siedziby obwodo-
wych komisji wyborczych podaje się do wiadomości wyborców najpóźniej w 21 dniu
przed dniem wyborów. Skarżący wskazał w związku z tym na informacje prasowe
poprzedzające datę wyborów, z których wynika, że może dojść do zmian lokali wy-
borczych.
Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) zajął stanowisko o
bezzasadności protestu. Gdy chodzi o pierwszy zarzut podniósł, że katalog form, w
których może zostać dokonane zgłoszenie do spisu na podstawie art. 36 ust. 2
ustawy o wyborze Prezydenta RP, pochodzi z 1990 r. i obejmuje wszystkie znane
wówczas formy komunikowania się obywatela z urzędem. W związku z rozwojem
technologii internetowej PKW uznała, że możliwe jest dokonywanie zgłoszeń w for-
mie elektronicznej, która to możliwość od kilku lat jest wykorzystywana w wyborach,
w których prowadzone jest głosowanie za granicą.
Odnośnie do obowiązku podania informacji o numerach i granicach obwodów
głosowania oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych nie sposób przyjąć, że
po tym terminie nie mogą być dokonane żadne zmiany w usytuowaniu lokali wybor-
czych. Zdarzają się bowiem sytuacje nadzwyczajne, wymagające zmiany lokalu w
przeddzień wyborów. PKW podkreśliła, że władze samorządowe dołożyły wszelkich
starań w celu sprawnego przeprowadzenia głosowania na terenach objętych powo-
3
dzią, zapewniając pomoc w dotarciu do lokali wyborczych, informując o miejscach, w
których znajdują się siedziby komisji wyborczych. Jednocześnie podniesiono, że
skarżący w żaden sposób nie udowodnił, ani nie uprawdopodobnił, by jakikolwiek wy-
borca nie dotarł do lokalu wyborczego, nie mając informacji o jego siedzibie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W zakresie pierwszego z podniesionych zarzutów Sąd Najwyższy nie dopa-
truje się naruszenia regulacji ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezy-
denta Rzeczypospolitej Polskiej. Skarżący twierdzi, że zgłaszanie wyborców drogą
elektroniczną stanowi działanie sprzeczne z art. 36 ust. 2 ustawy. Z argumentacją
taką nie sposób się zgodzić. Wymieniony przepis wskazuje liczne sposoby, przy po-
mocy których wyborca może zgłosić się w celu dokonania wpisu na listę wyborców.
Istotny akcent kładzie ustawodawca na treść zgłoszenia, określając dane, jakie nale-
ży w zgłoszeniu podać. Co do jego formy pozostawia on znaczną swobodę jej wybo-
ru, istotne pozostaje, by uczynił to wyborca osobiście. Decydujące znaczenie ma i
tak sam akt głosowania, przed którego dokonaniem dochodzi do weryfikacji czynne-
go prawa wyborcy. Wyliczenie, ujęte w art. 36 ust. 2 ustawy o wyborze Prezydenta
RP, nie może zatem zostać uznane za zamknięte co do formy, pod warunkiem, że w
zgłoszeniu podane zostaną wymagane dane. Dopuszczalne w tym kontekście pozo-
staje skorzystanie z drogi elektronicznej rejestracji wyborców czy poczty elektronicz-
nej dla dokonania wpisu do spisu wyborców. Sąd Najwyższy dostrzega w tym przy-
padku uzasadnioną konieczność dokonania wykładni adaptacyjnej regulacji art. 36
ust. 2 ustawy o wyborze Prezydenta RP. Warto przypomnieć, że została ona
uchwalona w realiach, w których korzystanie z poczty elektronicznej czy innych środ-
ków komunikacji elektronicznej, a także możliwości rejestracji elektronicznej, na
obecną skalę nie dawało się przewidzieć. Tym też należy tłumaczyć wymienienie w
przepisie w dużej mierze historycznych w obecnym czasie środków komunikacji jak
telegraf. Jeśli zatem powstają nowe formy przekazu informacji, które umożliwiają
przekazanie danych wyborcy w celu umieszczenia go w spisie, to wyłączenie do-
puszczalności korzystania z tych form jedynie z uwagi na fakt, że nie zostały wprost
wskazane w przepisie art. 36 ust. 2 ustawy stanowiłoby zbędny formalizm.
W odniesieniu do drugiego z wymienionych zarzutów należy zauważyć, że
skarżący nie przedstawia żadnych dowodów na to, że doszło do jakiejkolwiek zmiany
4
lokalu wyborczego na skutek powodzi. Teksty, na które powołuje się skarżący, po-
chodzą sprzed daty wyborów. Wynika z nich jedynie potencjalna możliwość dokona-
nia zmiany siedziby lokalu wyborczego. Skarżący nie przedstawia żadnego decydu-
jącego dowodu na fakt, że do zmian konkretnych lokali wyborczych doszło.
Przyznaje tę okoliczność Państwowa Komisja Wyborcza, wskutek czego Sąd
Najwyższy uznaje, że doszło do naruszenia art. 24 ust. 1 (a nie jak podaje skarżący,
art. 22 ust. 1) ustawy o wyborze Prezydenta RP. Regulacja ta zakreśla minimalny
termin 35 dni na podanie do publicznej wiadomości informacji o siedzibach obwodo-
wych komisji wyborczych. Niemniej jednak naruszenie to pozostaje w ocenie Sądu
Najwyższego bez wpływu na wynik wyborów. Z protestu nie wynika bowiem, by któ-
rykolwiek z wyborców nie miał możliwości oddania głosu na skutek zdarzeń nadzwy-
czajnych - w tym, by nie znał zmienionej siedziby komisji wyborczej. Protest nie wy-
kazuje zatem kluczowej z punktu widzenia art. 72 ust. 1 in fine ustawy o wyborze
Prezydenta RP przesłanki jego zasadności.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Najwyższy wyraził opinię jak w sentencji.
========================================