Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 54/10
POSTANOWIENIE
Dnia 27 lipca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z wniosku K. C.
przy uczestnictwie R. B. i H. B.
o wpis w księdze wieczystej hipoteki przymusowej zwykłej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 27 lipca 2010 r.,
zażalenia wnioskodawczyni
na postanowienie Sądu Okręgowego w S. z dnia 3 lutego 2010 r., sygn. akt II Ca (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 3 lutego 2010 r. Sąd Okręgowy w S. zmienił zaskarżone
postanowienie w ten sposób, że nakazał wpisać w dziale IV księgi wieczystej Kw (...)
prowadzonej przez Sąd Rejonowy w G. hipotekę przymusową zwykłą w kwocie 1000 zł
na nieruchomości należącej do dłużników solidarnych - R. B. i H. B., na prawach
wspólności ustawowej małżeńskiej - na rzecz K. C. i stwierdził, że koszty postępowania
przed Sądami obu instancji oraz Sądem Najwyższym wnioskodawca i uczestnicy
ponoszą we własnym zakresie.
Rozstrzygnięcie o kosztach uzasadnił zastosowaniem zasady określonej w art.
520 k.p.c. Wskazał, że co prawda interesy wnioskodawcy i uczestników były sprzeczne,
2
jednak właściciele nieruchomości nie dali żadnych podstaw do wystąpienia z wnioskiem,
a poza tym występujący w sprawie problem wyjaśniło dopiero zapadłe w sprawie
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2009 r.
W zażaleniu na rozstrzygnięcie o kosztach wnioskodawca, zarzucając naruszenie
art. 520 § 2 k.p.c. wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy
w przedmiocie rozstrzygnięcia o kosztach do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zasadą jest, że w postępowaniu nieprocesowym każdy biorący w nim udział
ponosi koszty z nim związane (art. 520 § 1 k.p.c.). Wynika z niej, że zwrot kosztów może
być pomiędzy uczestników postępowania nieprocesowego orzeczony tylko wtedy, gdy
ich prawa, lub obowiązki względem przedmiotu sprawy są nawzajem sprzeczne.
Przeciwstawność taka przedstawia się różnie - w zależności od przedmiotu sprawy - a w
niektórych postępowaniach w ogóle nie występuje. W tym ostatnim wypadku, bez
względu na to jakie stanowisko procesowe prezentowali zainteresowani w jej toku i jak
kończyły się poszczególne stadia, w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie
istnieje podstawa do zastosowania wskazanej zasady, z tego względu, że zawarte w art.
520 § 2 i 3 wyjątki nie mogą być interpretowanie w sposób rozszerzający. Innymi słowy
z założenia przepisy te, nie mogą być stosowane wtedy, gdy w sprawie nie występuje
sprzeczność praw lub interesów wnioskodawcy i uczestników.
Ze względu na to, że w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i
hipotece (jedn. tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361, ze zm.) brak odmiennych
uregulowań w przedmiocie kosztów, wbrew stanowisku zawartemu w zażaleniu, w
sprawie miał zastosowanie art. 520 k.p.c. Dopiero, gdy w postępowaniu nieprocesowym,
ze względu na jego nietypowy charakter, okoliczności mające znaczenie dla
rozstrzygnięcia o kosztach nie mieszczą się w hipotezach art. 520 § 1, 2 i 3 k.p.c.
znajdują odpowiednie zastosowanie (art. 13 § 2 k.p.c.) reguły dotyczące zwrotu kosztów
procesu (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 1987 r., III CZP 37/87, OSNCP,
1988, nr 10, poz. 138).
W judykaturze zostało już wyjaśnione, że w sprawie o wpis hipoteki przymusowej
nie występuje sprzeczność interesów pomiędzy żądającym wpisu tego ograniczonego
prawa rzeczowego wnioskodawcą, a uczestnikami właścicielami nieruchomości.
Ustanowienie bowiem hipoteki przymusowej leży tylko w interesie wnioskodawcy (por.
uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 1973 r., III CZP 96/72, OSNC 1973, nr 9,
3
poz. 146). W takiej sprawie ma zastosowanie zasada wyrażona w art. 520 § 1 k.p.c. i
brak podstaw do stosowania z wyjątków uregulowanych w art. 520 § 2 i 3 k.p.c.
Na marginesie trzeba zauważyć, że sentencja zaskarżonego postanowienia nie
została do końca poprawnie sformułowana, gdyż uznanie przez sąd w postępowaniu
nieprocesowym, że wniosek uczestnika o zasądzenie kosztów postępowania nie
uzasadnia odstąpienia od reguły określonej w art. 520 § 1 k.p.c. powoduje oddalenie
tego wniosku (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 1999 r., III CKN
497/98, OSNC 2000, nr 6, poz. 116).
Z tych względów zażalenie oddalono (art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3
k.p.c.).

II CZ 54/10

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia