Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CSK 268/09
POSTANOWIENIE
Dnia 22 października 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z wniosku Skarbu Państwa-Prezydenta Miasta K.
przy uczestnictwie E. G. oraz Gminy Miejskiej K.
o zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 22 października 2010
r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w K. z dnia 8 stycznia 2009 r., sygn. akt II Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie w części odrzucającej wniosek wobec S. G. i w
tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w K. do ponownego
rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w K., w sprawie z wniosku Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta
K. z udziałem S. G. oraz Gminy Miejskiej K. o zasiedzenie, na skutek apelacji
wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia 26 czerwca 2006 r.
oddalającego wniosek, postanowieniem z dnia 8 stycznia 2009 r. odrzucił wniosek
wobec S. G. i wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestniczki postępowania E.
G. U podstaw tego rozstrzygnięcia legło ustalenie, że S. G., zastępowana w
2
rozpoznawanej sprawie przez kuratora, zmarła 4 listopada 1984 r., a więc na wiele lat
przed zainicjowaniem niniejszego postępowania. Wniosek o zasiedzenie w stosunku do
tej nieżyjącej uczestniczki postępowania podlega zatem odrzuceniu (art. 199 § 1 pkt 3 w
związku z art. 13 § 2 k.p.c.).
W skardze kasacyjnej od powyższego postanowienia, skierowanej przeciwko
orzeczeniu o odrzuceniu wniosku w stosunku do S. G., wnioskodawca zastąpiony przez
Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, powołując się na podstawę naruszenia
przepisów postępowania (art. 398 § 1 pkt 2 k.p.c.), zarzucił naruszenie art. 199 § 1 pkt 3
w związku z art. 13 § 2 k.p.c. przez odrzucenie wniosku w ramach postępowania
apelacyjnego oraz art. 386 § 2 i 3 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. przez rozstrzygnięcie
wprost wniosku, zamiast wydania orzeczenia w przedmiocie zaskarżonego
postanowienia Sądu pierwszej instancji.
Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie postanowienia
Sądu Okręgowego w zaskarżonej części i przekazanie sprawy temu Sądowi
w powyższym zakresie do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna zasługiwała na uwzględnienie.
Z przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia niekwestionowanych
ustaleń faktycznych wynika, że Sąd Rejonowy rozpoznał sprawę z udziałem
uczestniczki postępowania S. G., która zmarła przed wniesieniem wniosku o
stwierdzenie zasiedzenia. Wniosek ten podlegał zatem odrzuceniu przez Sąd pierwszej
instancji (art. 199 § 1 pkt 3 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.).
Nie ulega wątpliwości, że wobec niedostrzeżenia tej przeszkody procesowej
przez Sąd pierwszej instancji, postępowanie przed tym Sądem toczyło się w warunkach
nieważności z przyczyny wskazanej w art. 379 pkt 2 k.p.c. Nieważność postępowania
sąd drugiej instancji bierze pod uwagę z urzędu (art. 378 § 1 in flne k.p.c.), przy czym
uwzględniając tę okoliczność - zgodnie z art. 386 § 2 k.p.c. - uchyla zaskarżone
orzeczenie, znosi postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazuje
sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Jeżeli zaś pozew
(wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego) podlega odrzuceniu, sąd drugiej
instancji uchyla zaskarżone orzeczenie i pozew (wniosek) odrzuca (art. 386 § 3 k.p.c.).
W takiej sytuacji sąd drugiej instancji znosi całe postępowanie, które - wskutek wady
istniejącej w chwili jego zainicjowania - jest nieważne. W każdym z tych przypadków sąd
3
drugiej instancji podejmując rozstrzygnięcie musi odnieść się do zaskarżonego
postanowienia.
Trafnie zatem zarzucił skarżący, że Sąd Okręgowy, orzekając wprost
o odrzuceniu wniosku, bez odniesienia się do zaskarżonego postanowienia oraz
poprzedzającego go postępowania dotkniętego nieważnością, naruszył przepisy
wskazane w skardze kasacyjnej.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 oraz art. 108 § 2 w
związku z art. 39821
k.p.c. orzekł jak w sentencji.