Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 85/10
POSTANOWIENIE
Dnia 8 grudnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Grzegorz Misiurek
SSA Maria Szulc (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Urszuli S.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej „S.” w D.
o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli i przyjęcie w poczet członków
spółdzielni,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 grudnia 2010 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 16 lipca 2010 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 16 lipca 2010 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację
powódki od wyroku Sądu Okręgowego z 30 marca 2009 r. na podstawie art. 1302
§
3 k.p.c. ze względu na brak prawidłowego opłacenia środka odwoławczego przez
fachowego pełnomocnika. Sąd Okręgowy do którego wniesiona została apelacja,
wezwał stronę do uiszczenia prawidłowej opłaty, jednakże – jak zauważył Sąd
Apelacyjny – czynność ta, jako pozbawiona podstawy prawnej, nie mogła wywołać
żadnych skutków procesowych.
W zażaleniu na powyższe postanowienie powódka zarzuciła naruszenie art.
373 k.p.c. przez bezpodstawne odrzucenie apelacji, wnosząc o uchylenie
zaskarżonego postanowienia. Zgodnie z jej twierdzeniem, dotychczasowy przebieg
postępowania w sprawie wskazuje, że została zwolniona przez Sąd Okręgowy od
kosztów sądowych w całości. Decyzja ta nie została wprawdzie podjęta w osobnym
postanowieniu, powódka jednak nie została wezwana do opłacenia nie uiszczonej
opłaty od pozwu, zaś sam pozew nie został na tej podstawie odrzucony przez Sąd
Okręgowy. Pozwala to, zdaniem powódki wyciągnąć wniosek, że nie ciążył na niej
również obowiązek wniesienia opłaty od apelacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne. Sprawa niniejsza została wszczęta w dniu
28 grudnia 2008 r., a zatem zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o
zmianie ustawy – kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. Nr 234 poz. 1571), zastosowanie mają przepisy kodeksu postępowania
cywilnego w brzmieniu obowiązującym przed datą jej wejścia w życie tj. przed
dniem 1 lipca 2009 r. Na pełnomocniku powódki ciążył, zatem co do zasady,
obowiązek prawidłowego opłacenia apelacji, a w wypadku nie uiszczenia opłaty,
apelacja podlegała odrzuceniu na podstawie art. 1302
§ 3 k.p.c.
Zarzuty zażalenia mogłyby być skuteczne jedynie wówczas, gdyby powódka była
istotnie zwolniona od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych bądź wskutek
orzeczenia Sądu, bądź wskutek zwolnienia ustawowego.
3
Bezsporne jest, że nie zapadło postanowienie Sądu Okręgowego orzekające
o zwolnieniu powódki od opłat sądowych, a zatem nawet gdyby nie została
pobrana opłata od pozwu należna Skarbowi Państwa, nie mógł nastąpić skutek
wskazywany przez skarżącą w postaci braku obowiązku uiszczenia opłaty od
apelacji.
Odnosząc się do kwestii zwolnienia ustawowego wskazać należy, iż podstawę
prawną powództwa stanowi art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r.
o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm. –
dalej jako: u.s.m.). Przepis ten reguluje przesłanki i tryb nabycia odrębnej własności
lokalu mieszkalnego przez członka spółdzielni, któremu przysługuje spółdzielcze
lokatorskie prawo do lokalu, a tym samym w sprawie ma zastosowanie art. 491
u.s.m. (w brzmieniu sprzed 30 grudnia 2009 r., obowiązującym w dacie wniesienia
pozwu). Zgodnie z jego treścią, pozew jest wolny od opłaty sądowej, zaś koszty
postępowania sądowego pokrywa spółdzielnia.
Jak wynika z konsekwentnego stanowiska Sądu Najwyższego, przepis ten
stanowi podstawę do zwolnienia strony wyłącznie od opłaty od pozwu, oraz
podstawę do obciążenia pozwanej spółdzielni, niezależnie od wyniku procesu,
obowiązkiem pokrycia kosztów procesu (obejmujących koszty sądowe i koszty
zastępstwa procesowego) poniesionych przez strony. Art. 491
u.s.m. wprowadza,
zatem wyjątek od zasady odpłatności wymiaru sprawiedliwości (art. 2 ust. 2
u.k.s.c.) oraz odpowiedzialności za wynik procesu (art. 99 ust. 1 k.p.c.), bowiem po
pierwsze wprowadza ustawowe zwolnienie od opłaty od pozwu, a po drugie
wprowadza odstępstwo od zasady odpowiedzialności za wynik procesu – por.
postanowienie Sądu Najwyższego 3 lutego 2010 r. (II CZ 90/09, OSNC-ZD 2010,
nr 3, poz. 95). Nałożenie jednak na stronę pozwaną obowiązku pokrycia kosztów
procesu nie oznacza zwolnienia strony powodowej od obowiązku uiszczenia
kosztów sądowych ponad opłatę od pozwu, co sprawia, że na podstawie art. 3
ust. 1 i 2 pkt 2 w zw. z art. 18 ust. 2 u.k.s.c. na stronie powodowej ciążył obowiązek
uiszczenia opłaty od apelacji (tak, na gruncie aktualnego brzmienia art. 491
u.s.m.
Sąd Najwyższy w postanowieniu z 21 sierpnia 2008 r., IV CZ 63/08, niepubl.).
Prawidłowe jest, zatem stanowisko Sądu Apelacyjnego, iż wobec nie
opłacenia apelacji przez fachowego pełnomocnika środek odwoławczy powinien
4
zostać odrzucony bez wzywania do uzupełnienia braku w tym zakresie, ponieważ
zgodnie z art. 8 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2008 r. Nr 234,
poz. 1571), w rozpoznawanej sprawie miał zastosowanie art. 1302
§ 3 k.p.c.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3
k.p.c., orzeczono jak w sentencji.

V CZ 85/10

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia