Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CNP 87/10
POSTANOWIENIE
Dnia 21 grudnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie skargi W. W. Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w W.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia
Sądu Okręgowego w W. z dnia 27 czerwca 2008 r., sygn. akt I Cz (…),
w sprawie z wniosku L.(...) Spółki z o.o. z siedzibą w B. w upadłości
przeciwko R.(...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.
o egzekucję świadczenia pieniężnego,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 21 grudnia 2010 r.,
odrzuca skargę.
Uzasadnienie
Skarżący W. W. Komornik Sądowy Rewiru IV przy Sądzie Rejonowym w W.
wniósł skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia
Sądu Okręgowego w W. z dnia 27 czerwca 2008 r. Postanowienie wydane zostało w
sprawie o egzekucję świadczenia pieniężnego z wniosku wierzyciela L.(…) Sp. z o.o.
w B. w upadłości, przeciwko dłużnikowi R.(...) S.A. w W., na skutek zażalenia
skarżącego na postanowienie Sądu Rejonowego w W. z dnia 9 stycznia 2008 r.
Skarżący przeprowadził przeciwko dłużnikowi egzekucję roszczenia w kwocie
3.000.000 zł i ustalił koszty egzekucyjne na kwotę 54.877,20 zł. W wyniku skargi
dłużnika Sąd Rejonowy w W. postanowieniem z dnia 9 stycznia 2008 r., zmienił to
postanowienie komornika w ten sposób, że ustalił koszty egzekucyjne na kwotę 1.126 zł
oraz polecił komornikowi zwrócić dłużnikowi kwotę 53.751,20 zł jako różnicę między
2
opłatą pobraną a ustaloną przez sąd. Zażalenie skarżącego komornika na to
postanowienie zostało przez Sąd Okręgowy w W. odrzucone jako niedopuszczalne w
zakresie nakazującym zwrot różnicy między opłatą należną a pobraną, a w pozostałej
części oddalone, wobec stwierdzenia, że Sąd Rejonowy był uprawniony do zmniejszenia
opłaty naliczonej przez komornika.
W skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem powyższego orzeczenia
skarżący sprecyzował jako jej podstawę naruszenie art. 759 § 2 k.p.c., art. 373 k.p.c. w
związku z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. co do orzeczenia odrzucającego
zażalenie oraz art. 49 ust. 1 zd. 2 i art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o
komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.) i art. 2, art. 64 ust. 2
Konstytucji RP. Powyższe przepisy zostały również wskazane jako te, z którymi
zaskarżone postanowienie jest niezgodne. Szkodę, jaką wyrządziło orzeczenie skarżący
określił jako odpowiadającą części opłaty, którą musiał zwrócić dłużnikowi.
Wyjaśnił również, że nie mógł złożyć skargi kasacyjnej od postanowienia Sądu
Okręgowego, ponieważ skarga taka nie przysługuje. Jednocześnie skarżący
zakwestionował stanowisko, że niedopuszczalne jest zaskarżenie powyższego
postanowienia skargą o stwierdzenie jego niegodności z prawem, podnosząc,
że przysługuje mu roszczenie o odszkodowanie od Skarbu Państwa za niezgodne
z prawem działanie organów państwa.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarżący ma rację, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego kwestionowana była
dopuszczalność zaskarżenia skargą o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczeń
dotyczących kosztów postępowania egzekucyjnego, z uwagi na to, że nie były to
postanowienia kończące postępowanie w sprawie. Później jednak Trybunał
Konstytucyjny wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2008 r. uznał ograniczenie zaskarżalności
jedynie do orzeczeń kończących postępowanie w sprawie za niekonstytucyjne. Kolejna
zmiana regulacji normującej dopuszczalność skargi nastąpiła w dniu 25 września 2010 r.
Weszła wówczas w życie ustawa z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks
cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo upadłościowe i
naprawcze (Dz. U. Nr 155, poz. 1037), która m.in. dodała w art. 7674
k.p.c. paragraf 3
wyłączający możliwość złożenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia w sprawach egzekucyjnych. Ustawa nie zawiera przepisów
przejściowych, co oznacza, że do wprowadzonych przez nią zmian w przepisach
proceduralnych stosować należy ogólna regułę, zgodnie z którą przepisy nowe stosuje
3
się od chwili ich wejścia w życie także do zaskarżania orzeczeń wydanych wcześniej
oraz do wszczętych już postępowań, o ile inne zasady nie wynikają z przepisów
szczególnych. Niewątpliwie bezpośrednie włączenie zmienionych przepisów w tok
postępowań należał do założeń nowelizacji, ponieważ w uzasadnieniu projektu ustawy
(druk nr 2525, Sejmu VI kadencji) znalazło się stwierdzenie: „W związku z faktem, że
uregulowania projektu zaprowadzają sytuację korzystniejszą dla osób poszkodowanych,
w projekcie nie zamieszczono przepisów intertemporalnych. Przepisy projektowanej
ustawy będą zatem miały zastosowanie także do orzeczeń sądowych wydanych przed
jej wejściem w życie.” Korzystniejsze uregulowania, o których mowa w uzasadnieniu
projektu polegają na ograniczeniu wypadków – w których do dochodzenia roszczeń
odszkodowawczych na podstawie art. 4171
§ 2 k.c. konieczne jest uzyskanie przez
stronę prejudykatu w postępowaniu o stwierdzenie niezgodności prawomocnego
orzeczenia z prawem - do prawomocnych wyroków sądu drugiej instancji kończących
postępowanie w sprawie, oraz postanowień co do istoty sprawy kończących
postępowanie, wydanych przez sąd drugiej instancji w postępowaniu nieprocesowym,
w postępowaniu o uznanie i stwierdzenie wykonalności orzeczeń sądów państw obcych
oraz w postępowaniu o uznanie i stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego
wydanego za granicą lub ugody zawartej przed sądem polubownym za granicą (art.
4241
, art. 5192
, art. 11481
§ 3, art. 11511
§ 3 i nowy art. 1215 § 3 k.p.c.). Od innych
prawomocnych orzeczeń, w tym w szczególności wydanych w postępowaniu
egzekucyjnym oraz upadłościowym i naprawczym, skarga nie przysługuje (art. 7674
k.p.c. oraz art. 33 ust. 3 i art. 2231
ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze). Jeżeli
przez ich wydanie została wyrządzona szkoda, strona może dochodzić jej
wynagrodzenia bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w
postępowaniu przewidzianym w art. 4241
k.p.c. i nast., przed sądem powszechnym,
bezpośrednio od Skarbu Państwa, w sprawie o odszkodowanie (art. 4241a
§ 3 k.p.c.).
W rezultacie od dnia 25 września 2010 r. niedopuszczalne są skargi od orzeczeń
wydanych w sprawach egzekucyjnych. Dotyczy to nie tylko sytuacji, kiedy orzeczenia
nie zostały jeszcze zaskarżone taką skargą, ale również wypadków, kiedy skarga
została już wniesiona, ale nie została prawomocnie rozstrzygnięta do dnia wejścia w
życie omawianej nowelizacji przepisów. Ustawa nowelizująca nie wprowadza bowiem
szczególnych zasad odnoszących się do będących już w toku postępowań ze skargi o
stwierdzenie niezgodności prawomocnego orzeczenia z prawem.
4
Z tych przyczyn skarga złożona przez skarżącego podlega odrzuceniu
na podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c.