Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 67/10
POSTANOWIENIE
Dnia 5 stycznia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSA Maria Szulc
SSN Jan Górowski
w sprawie z powództwa Ireny K.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej „C.” w K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 5 stycznia 2011 r.,
zażalenia powódki na postanowienie zawarte
w wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 14 lipca 2010 r.,
1) zmienia zawarte w punkcie 2 wyroku postanowienie
w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego w ten
sposób, że nie obciąża powódki kosztami postępowania
apelacyjnego;
2) przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego
adwokatowi Annie B. kwotę 300 (trzysta) złotych podwyższoną o
należny podatek VAT tytułem kosztów pomocy prawnej
udzielonej z urzędu powódce w postępowaniu zażaleniowym.
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny w sprawie z powództwa Ireny K. przeciwko Spółdzielni
Mieszkaniowej „C.” w K. o zapłatę na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu
Okręgowego z dnia 9 marca 2010 r., wyrokiem z dnia 14 lipca 2010 r. w pkt 1
oddalił apelację, w pkt 2 zasądził od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 2.700
zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego. W uzasadnieniu wyjaśnił, że o
kosztach postępowania orzeczono zgodnie z wynikiem sprawy na podstawie art. 98
k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.
Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania zaskarżyła powódka
zarzucając Sądowi naruszenie prawa procesowego, tj. art. 102 k.p.c. przez jego
niezastosowanie i pominięcie, że w niniejszej sprawie zachodzą szczególnie
uzasadnione okoliczności uzasadniające nieobciążanie powódki kosztami
postępowania apelacyjnego. Zarzucając powyższe skarżąca wniosła o zmianę
zaskarżonego postanowienia przez nie zasądzanie od powódki na rzecz pozwanej
kosztów postępowania apelacyjnego. W uzasadnieniu podniosła, że powódka nie
posiada środków finansowych, jest bezrobotna, utrzymuje się z zasiłku z MOPS
oraz zwróciła uwagę na charakter niniejszej sprawy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może
zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów, albo nie obciążać jej
w ogóle kosztami. Przytoczony przepis urzeczywistnia zasadę słuszności,
a jednocześnie stanowi odstępstwo od podstawowej zasady orzekania o kosztach
procesu, tj. zasady zawinienia (art. 98 § 1 k.p.c.). Kwalifikacja „wypadków
szczególnie uzasadnionych” należy do sądu, który mając na względzie okoliczności
konkretnej sprawy powinien przede wszystkim kierować się poczuciem
sprawiedliwości. Trafnie przyjmuje się w orzecznictwie, że sposób skorzystania
z art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu
orzekającego (zob. wyrok SN z 27 maja 2010 r., II PK 359/09, nie publ; wyrok SN z
dnia 19 maja 2006 r., III CK 221/05, nie publ). Przyznanie tego uprawnienia nie
oznacza jednak dowolności w korzystaniu z niego i nie zwalnia sądu z obowiązku
3
rozważenia, czy w okolicznościach konkretnej sprawy nie zachodzi wypadek
wyjątkowy uzasadniający zastosowanie art. 102 k.p.c.
Zdaniem Sądu Najwyższego, okoliczności niniejszej sprawy są tego rodzaju,
że mogą zostać zakwalifikowane jako „wypadek szczególnie uzasadniony”, który
pozwala nie obciążać strony przegrywającej kosztami procesu. Są to zarówno
okoliczności związane z przedmiotem postępowania, jak również z osobą powódki.
Należy przede wszystkim zważyć, że powódka jest osobą bezrobotną, utrzymującą
się jedynie z zasiłku z MOPS w kwocie ok. 300 zł. Powódka jako osoba uboga,
a jednocześnie nieporadna korzystała w niniejszym postępowaniu z pomocy
pełnomocnika ustanowionego przez sąd. Nie bez znaczenia jest także fakt, że
powództwo w niniejszej sprawie nie zostało oddalone ze względu na brak
legitymacji czynnej, czy też ze względu na to, że powódce nie przysługiwało
stosowne roszczenie, ale ze względu na to, że roszczenie powódki nie było
wymagalne i sąd powództwo oddalił jako przedwczesne. Należy przy tym
zauważyć, że powódka przed wszczęciem postępowania dysponowała
prawomocnym orzeczeniem sądu, który w sprawie o dział spadku oraz podział
majątku dorobkowego, przyznał jej dochodzoną w niniejszej sprawie wierzytelność
względem pozwanej Spółdzielni. Zatem przekonanie powódki o możliwości
dochodzenia przysługującego jej roszczenia było w pewnym sensie
usprawiedliwione.
W końcu należy zwrócić uwagę, że Sąd Apelacyjny oddalając zażalenie
strony pozwanej na orzeczenie o kosztach postępowania za pierwszą instancję
zastosował art. 102 k.p.c. uznając, że zaistniał wypadek szczególnie uzasadniony,
zaś orzekając w tej samej sprawie, co więcej tym samym orzeczeniem, o kosztach
postępowania za drugą instancję nie zastosował tego przepisu uznając, że
wypadek szczególnie uzasadniony nie występuje.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.
w zw. z art. 39821
k.p.c. w zw. z 3941
§ 3 k.p.c. rozstrzygnął jak w sentencji.
O kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu Sąd Najwyższy orzekł na
podstawie § 2 ust. 1, 2 i 3 w zw. z § 19 w zw. z § 6 pkt 3 oraz § 13 ust. 2 pkt 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
4
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. Nr 163, poz. 1348
ze zm.).

III CZ 67/10

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia