Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PK 30/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 stycznia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Roman Kuczyński
w sprawie z powództwa S. P.
przeciwko Gminie R. i Zakładowi Usług Komunalnych w Likwidacji
o przywrócenie do pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 13 stycznia 2011 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w […]
z dnia 18 marca 2009 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
2
U Z A S A D N I E N I E
Powód S. P., w sprawie przeciwko Gminie i Zakładowi Usług Komunalnych
w likwidacji o przywrócenie do pracy, wniósł skargę kasacyjną od wyroku Sądu
Okręgowego z dnia 18 marca 2009 r. Zaskarżonym wyrokiem oddalono jego
apelację od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 29 września 2008 r., oddalającego
powództwo.
Powód był kierownikiem Zakładu Usług Komunalnych zatrudnionym na
podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Na mocy uchwał Rady Gminy z 27
lutego 2008 r. i z 24 kwietnia 2008 r. Zakład ten został zlikwidowany. Wójt Gminy
rozwiązał z powodem umowę o pracę za wypowiedzeniem z dniem 31 maja 2008 r.
W dniu otrzymania wypowiedzenia powód korzystał z urlopu wypoczynkowego, a
do osiągnięcia wieku emerytalnego brakowało mu mniej niż 4 lata, przy czym okres
zatrudnienia umożliwiał powodowi uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem
tego wieku. Z chwilą likwidacji Zakładu część jego zadań została przejęta do
bezpośredniej realizacji przez Urząd Gminy, a w pozostałym zakresie zadania
Zakładu realizowały inne podmioty na podstawie umów zawartych z Gminą.
W zaskarżonym wyroku podzielono ustalenia faktyczne i rozważania prawne
Sądu Rejonowego, W odniesieniu do pozwanego Zakładu Usług Komunalnych,
będącego pracodawcą powoda, powództwo zostało oddalone ze względu na jego
likwidację. Stanowiła ono rzeczywistą przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie
umowy o pracę w rozumieniu art. 45 § 1 k.p., a zarazem – na mocy art. 411
k.p. -
uchylała zakaz wypowiadania umów o pracę w czasie urlopu wypoczynkowego (art.
41 k.p.) oraz w okresie przedemerytalnym (art. 39 k.p.). W zaskarżonym wyroku
przyjęto również, że nie nastąpiło przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę
na podstawie art. 231
k.p. wskutek czego powód nie stał się z mocy prawa
pracownikiem pozwanej Gminy. Uzasadniając ten pogląd stwierdzono, że z powodu
likwidacji pozwanego Zakładu zwolniono wszystkich jego pracowników (13 osób), a
do wykonywania części zadań tego Zakładu Gmina zatrudniła tylko 5 z nich.
Pozostałą część tych zadań wykonywały podmioty zewnętrzne na podstawie umów
cywilnych. Majątek, którym dysponował Zakład, był własnością Gminy, która
przejęła go w następstwie likwidacji Zakładu. Gmina przejęła także jego
3
zobowiązania i należności. Zadania, które wykonywał Zakład, były zadaniami
własnymi Gminy, wynikającymi z art. 7 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o
samorządzie gminnym (jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591).
Zdaniem Sądu Okręgowego ponowne zatrudnienie przez Gminę 4 pracowników
Zakładu, „nie oznacza przejęcia części pracowników jako przesłanki do przyjęcia,
że nastąpiło przejście części Zakładu na nowego pracodawcę w trybie art. 231
k.p.”
Także przejęcie przez Gminę części zadań zlikwidowanego Zakładu nie oznacza,
że nastąpiło przejście Zakładu na nowego pracodawcę w rozumieniu art. 231
k.p.
W skardze kasacyjnej powód zarzucił naruszenie art. 39, art. 411
§ 1, art.
231
§1 oraz art. 45 k.p. przez błędne przyjęcie, że nastąpiła likwidacja Zakładu
Usług Komunalnych. Jego zdaniem nastąpiło częściowe przejście zakładu pracy na
Gminę co powoduje, że podana powodowi przyczyna wypowiedzenia była
nieprawdziwa i że korzysta on z ochrony przewidzianej w art. 39 k.p., a art.411
§ 1
k.p. nie ma zastosowania. Podniesiono, że Zakład wykonywał zadania własne
Gminy przy pomocy składników majątkowych Gminy, która pokrywała koszty jego
działalności. Wraz z likwidację ten majątek i zadania wróciły do Gminy. Późniejsze
zlecenie przez Gminę wykonywania części jej zadań innym podmiotom na
podstawie umów nie oznacza, że Gmina ich nie przejęła.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Skarga jest uzasadniona.
Rozstrzygnięcie sprawy oparte jest na wykładni przepisu art. 231
§ 1 k.p.
Stanowi on, że w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego
pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach
pracy. W rozpoznawanej sprawie Zakład Usług Komunalnych był zakładem pracy
w rozumieniu tego przepisu, mamy więc do czynienia z zagadnieniem przejścia
całego zakładu pracy na nowego pracodawcę. Podstawową przesłanką
stwierdzenia przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę jest przejęcie przez
niego całego majątku tego zakładu. Ta przesłanka jest w sprawie spełniona, gdyż
cały majątek, który był w dyspozycji zlikwidowanego Zakładu został przejęty przez
Gminę. Stosunki własnościowe nie mają w tym przypadku znaczenia, czyli nie jest
4
istotny fakt, że majątek ten był przez cały czas własnością Gminy, a Zakład jedynie
go użytkował. Decydujące znaczenie ma fakt dysponowania zorganizowanym
mieniem tworzącym zakład pracy. W tym zakresie stosunek między Gminą i
Zakładem jest analogiczny do stosunku między wydzierżawiającym a dzierżawcą.
W tym przypadku orzecznictwo Sądu Najwyższego jednolicie przyjmuje, że
wydanie przedmiotu dzierżawy dzierżawcy, a następnie jego zwrot
wydzierżawiającemu, stanowią przejścia zakładu pracy w rozumieniu art. 231
k.p.
(por. wyrok z 26 lutego 2003 r., I PK 67/02, OSNP 2004 nr 14, poz. 240 i powołane
tam wcześniejsze orzecznictwo). Wobec przejęcia przez Gminę całego mienia
będącego we władaniu zlikwidowanego Zakładu, kwestia zadań własnych Gminy,
do wykonywania których to mienie służyło, ma mniejsze znaczenie. Potwierdza to
fakt przejęcia zakładu pracy. Pogląd Sądu Okręgowego, że o przejęciu zakładu
pracy świadczy liczba umów o pracę zawartych przez pracodawcę przejmującego z
pracownikami przejmowanego zakładu jest błędny. Jak wynika wprost z art. 231
§
1 k.p. pracownicy przejętego zakładu pracy stają się pracownikami pracodawcy
przejmującego z mocy prawa, skutek ten następuje automatycznie, nawet wbrew
woli tego pracodawcy.
Z powyższych rozważań wynika, że z dniem likwidacji Zakładu powód stał
się pracownikiem pozwanej Gminy. Ponosi ona odpowiedzialność za zobowiązania
Zakładu wobec powoda powstałe w czasie zatrudnienia u tego pracodawcy, gdyż w
jego miejsce wstąpiła w stosunek pracy na podstawie art. 231
k.p. Przepis art. 411
§ 1 k.p. nie ma w rozpoznawanej sprawie zastosowania, gdyż celem likwidacji
Zakładu były przekształcenia organizacyjne, a nie zaprzestanie działalności tego
rodzaju, co prowadzona przez Zakład (tak wyrok Sądu Najwyższego z 19 sierpnia
2004 r., I PK 489/03, OSNP 2005 nr 6, poz. 78), przy czym Gmina nie mogła
zaprzestać prowadzenia tej działalności, gdyż należy ona do jej obowiązkowych
zadań własnych (art. 7 ustawy o samorządzie gminnym). Tym samym podana
przyczyna wypowiedzenia w postaci likwidacji Zakładu była – w świetle art. 231
§
1 k.p. – nieprawdziwa, a trzeba nadto zauważyć, że zgodnie z art., 231
§ 6 k.p.
przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę nie może stanowić
przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy.
5
Z tych względów na podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c. orzeczono jak w
sentencji.