Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 379/10
POSTANOWIENIE
Dnia 28 lutego 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Korzeniowski
w sprawie z odwołania K. M.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 28 lutego 2011 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 14 kwietnia 2010 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. adw. M. S. przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu
Apelacyjnego kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu skarżącemu w
postępowaniu kasacyjnym, którą należy podwyższyć o wartość
podatku od towarów i usług.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny wyrokiem z 14 kwietnia 2010 r. oddalił apelację skarżącego
K. M. od wyroku oddalającego jego odwołanie od decyzji pozwanego z 1
października 2008 r., odmawiającej mu prawa do renty wobec braku niezdolności
do pracy (inwalidztwa) w związku ze służbą wojskową.
2
Skarga kasacyjna zarzuciła naruszenie art. 35 ust. 1 w związku z art. 30 ust.
1 oraz art. 31 ustawy z 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu emerytalnym inwalidów
wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania uzasadniono tym, „iż
brak zastosowania przez Sąd II instancji art. 31 ustawy o zaopatrzeniu inwalidów
wojennych i ich rodzin stanowi uchybienie, które ma niekorzystny wpływ na
rozstrzygnięcie o przysługujących Skarżącemu uprawnieniach rentowych i
niezbędną jest modyfikacja tego orzeczenia z uwzględnieniem treści art. 31
przedmiotowej ustawy”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wskazana we wniosku podstawa (wyżej in extenso) nie spełnia się jako
przesłanka przedsądu. Chodzi o podstawę z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c., gdyż to ona
ma na uwadze indywidualny interes skarżącego w rozpoznaniu skargi (natomiast
przedmiotem zainteresowania podstaw z art. 3989
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c. jest samo
prawo a nieważności postępowania – art. 3989
§ 1 pkt 3 k.p.c. – skarga nie
zarzuca).
Na etapie przedsądu nie ocenia się podstaw kasacyjnych, lecz tylko czy
wniosek wskazuje i wykazuje podstawę przedsądu.
Oznacza to, że podstawy kasacyjne ani ich uzasadnienie nie zastępują
przesłanki przedsądu i tym bardziej jej uzasadnienia, jako że są to odrębne
elementy skargi (art. 3984
§ 1 pkt 2 i § 2 k.p.c.). Odnosi się to również do
szczególnej podstawy z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c., gdyż o ile podstawy kasacyjne
mogą prowadzić do uwzględniania skargi (a contrario z art. 39814
k.p.c.), to w
podstawie przedsądu z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. chodzi o samodzielne i odrębne od
podstaw kasacyjnych wykazanie, że skarga jest oczywiście uzasadniona, to
znaczny, że wykazane naruszenie przepisów procesowych i materialnych, bez
większych wątpliwości prowadzi do wniosku, że objęty skargą wyrok jest wadliwy i
dlatego skarga powinna zostać przyjęta do rozpoznania.
Uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi odwołuje się tylko do art. 31 ustawy
o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, co wąsko
zakreśla pole oceny, jako że sama podstawa kasacyjna zarzuca naruszenie kilku
przepisów tej ustawy; poza tym z art. 31 wynika jedynie norma zgodna z literalną
3
treścią tego przepisu, tj. iż „w zależności od przyczyny powstania inwalidztwo może
pozostawać w związku ze służbą wojskową albo bez związku z tą służbą”.
Niezdolność do pracy (a poprzednio inwalidztwo) jest kategorią faktyczną i
prawną. Tej drugiej nie można stwierdzić bez ustaleń faktycznych. Te zaś wniosek
skargi całkowicie pomija i nie stawia żadnych zarzutów procesowych. Wszak
chodziłoby nie tylko o konieczne ustalenie niezdolności do pracy, ale także, że jest
skutkiem uprzedniego inwalidztwa (niezdolności do pracy) powstałej w okresach
wskazanych w art. 30 ust. 1 ustawy. Takiego zaś pozytywnego ustalenia w sprawie
nie dokonano i ma to decydujące znaczenie dla negatywnej oceny podstawy
przedsądu z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. Ustalenia stanu faktycznego, na którym
oparto zaskarżony wyrok wiążą Sąd Najwyższy w rozpoznaniu skargi kasacyjnej
(art. 39813
§ 2 k.p.c.). Konsekwentnie wiążą również w ocenie podstawy przedsądu
z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. W przeciwnym razie zachodziłby dysonans pomiędzy
przedsądem i rozpoznaniem podstaw kasacyjnych skargi (wniesiona nie ma
podstawy procesowej – art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.).
Zatem zwrócenie uwagi na prawne rozróżnienie niezdolności do pracy w
związku ze służbą i bez związku ze służbą nie wystarcza, gdyż w sprawie nie ma
ustalenia, iżby skarżący był niezdolny do pracy bez związku ze służbą. Oczywiście
formuła ta prima facie może być myląca, gdyż obejmuje również obecną
niezdolność do pracy wynikającą z niezdolności do pracy (inwalidztwa) powstałej w
czasie odbywania czynnej służby wojskowej w okresie pokoju (art. 30 ust. 1 pkt 1
ustawy), zatem chodzi tu również o sam związek temporalny a nie tylko o
przyczynowo-skutkowy, tj. w którym niezdolność do pracy wynika z chorób
powstałych lub urazów doznanych w czasie odbywania służby wojskowej (art. 30
ust. 1 pkt 2 ustawy). Obie te sytuacje Sądy miały na uwadze i dokonały oceny
również pierwszej. Stwierdzono wszak negatywnie, że skarżący miał gorszą
sprawność (nogi) jeszcze przed służbą wojskową oraz że do inwalidztwa ani do
pogorszenia stanu zdrowia powodującego inwalidztwo nie doszło w czasie krótkiej
służby wojskowej.
Granicę postępowania dowodowego wyznacza dwuinstancyjne
postępowanie przed sądami powszechnymi i w sprawie nie ustalono niezdolności
4
do pracy bez związku ze służbą, skutkiem niezdolności do pracy powstałej w czasie
służby wojskowej lub w ciągu 3 lat od zwolnienia ze służby (art. 30 ust. 1 ustawy).
Z tych motywów orzeczono jak w sentencji, stosownie do art. 3989
§ 2 k.p.c.
O kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu orzeczono z
uwzględnieniem § 2.3., § 12.2., § 13.4. pkt 2 rozporządzenia z 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie.