Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CNP 13/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 18 marca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
w sprawie z powództwa Erwina B.
przeciwko Gminie N. i Województwu M. - Zarządowi Dróg Wojewódzkich w K.
o wydanie nieruchomości i zakaz wykonywania aktów posiadania,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 18 marca 2011 r.,
skargi strony pozwanej Województwa M. - Zarządu Dróg Wojewódzkich w K.
o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 14 maja 2009 r.,
oddala skargę.
Uzasadnienie
2
Pozwane Województwo M. – Zarząd Dróg Wojewódzkich w K. wniosło
skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu
Okręgowego z dnia 14 maja 2009 r., którym oddalono apelację tego pozwanego od
wyroku Sądu Rejonowego z dnia 18 grudnia 2008 r. Wyrokiem tym nakazano
pozwanemu wydanie powodowi Erwinowi B. działki ewidencyjnej nr 700/8
położonej w O. oraz usunięcie zatoki przystankowej i zdemontowanie wiaty
autobusowej znajdującej się na tej działce, a ponadto zakazano pozwanemu oraz
pozwanej Gminie N. wykonywania jakichkolwiek aktów posiadania na tej działce.
Sąd Rejonowy ustalił, że na działce nr 700/8 znajduje się wiata przystanku
autobusowego, przy której, w pasie drogowym, urządzono zatokę przystanku
z chodnikiem. Wiata została wykonana w latach 70-tych przez przedsiębiorstwo
PKS. Od czasu wybudowania zatoką przystanku zajmował się każdoczesny
zarządca drogi wojewódzkiej. Początkowo zatoka wraz z wiatą była
wykorzystywana przez przedsiębiorstwo PKS, a w ostatnich latach korzystają z nich
także inni przewoźnicy. Na skutek korzystania z zatoki i z wiaty przystankowej
powód ma utrudniony wjazd i wyjazd z nieruchomości.
Powód udowodnił, że jest z żoną właścicielem działki nr 700/8, a pozwani nie
wykazali by przysługiwało im skuteczne względem właściciela uprawnienie do
władania nieruchomością. Wniosek pozwanej Gminy N. o stwierdzenie nabycia
własności tej nieruchomości przez zasiedzenie został prawomocnie oddalony, a
pozwane Województwo M. – Zarząd Dróg Wojewódzkich w K. nie przedstawiło
decyzji administracyjnej – wydanej na podstawie art. 73 ust. 3 ustawy z dnia 13
października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację
publiczną (Dz.U. Nr 133, poz. 872) - stwierdzającej nabycie przez Województwo M.
z mocy prawa gruntu zajętego pod drogę publiczną. Ponieważ droga oznaczona nr
969, przy której znajduje się wiata przystankowa, jest drogą wojewódzką
pozostającą w zarządzie Województwa M. – Zarządu Dróg Wojewódzkich w K.
usunięcie wiaty przystankowej i okalającej ją zatoki, jako urządzeń związanych z
drogą, należy do obowiązków pozwanego wynikających z art. 20 ustawy z dnia 21
marca 1985 r. o drogach publicznych (jedn. tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115).
3
Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanego, podzielając ustalenia faktyczne
i ocenę prawną Sądu pierwszej instancji. Przyjął dodatkowo, że wiata przystankowa
stanowi element wyposażenia technicznego drogi, gdyż należy - według § 119 ust.
1 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r.
w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich
usytuowanie (Dz.U. Nr 43, poz. 430) - do kategorii urządzeń służących do obsługi
uczestników ruchu.
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu
Okręgowego została oparta na podstawie naruszenia przepisów prawa
materialnego: art. 73 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy
wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz.U. Nr 133, poz.
872 ze zm.); art. 164 ust. 3 Konstytucji, art. 4 Europejskiej Karty Samorządu
Terytorialnego (Dz.U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607), art. 6 i 7 ust. 1 pkt 4 ustawy
z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r., Nr
142, poz. 1591), art. 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie
województwa (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 ze zm.), art. 20 ustawy
z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych oraz § 119 ust. 1 rozporządzenia
z dnia 2 marca 1999 r. Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie
warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich
usytuowanie (Dz.U. Nr 43, poz. 430). Skarżący oparł skargę także na podstawie
naruszenia przepisów postępowania: art. 231 w zw. z art. 233 k.p.c., art. 382 w zw.
z art. 235 k.p.c., art. 386 § 4, 177 § 1 pkt 3 i 328 § 2 k.p.c. Wniósł o stwierdzenie,
że wyrok jest niezgodny z powołanymi wyżej przepisami prawa materialnego
i procesowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 4171
§ 2 k.c., uwzględnienie skargi o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jest warunkiem ponoszenia
przez Skarb Państwa odpowiedzialności za szkodę spowodowaną wydaniem
orzeczenia niezgodnego z prawem. Orzeczenie uwzględniające skargę
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia stanowi
prejudykat w procesie odszkodowawczym przeciwko Skarbowi Państwa za szkodę
4
spowodowaną wydaniem prawomocnego wyroku. Uwzględniając tę funkcję skargi,
w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że orzeczeniem niezgodnym
z prawem, według art. 4241
k.p.c. w zw. z art. 4171
§ 2 k.c. i art. 77 ust. 1
Konstytucji, jest jedynie orzeczenie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi
różnej wykładni przepisami, z ogólnie przyjętymi standardami rozstrzygnięć albo
wydane w wyniku rażąco błędnej wykładni lub niewłaściwego zastosowania prawa
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2006 r., I CNP 33/06, OSNC 2007,
nr 2, poz. 35). Innymi słowy, podstawą uwzględnienia skargi nie może być
jakakolwiek niezgodność z prawem prawomocnego wyroku, lecz jedynie
niezgodność z prawem o charakterze elementarnym (por. wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 9 marca 2006 r., II BP 6/05, OSNAPiUS 2007, nr 3-4, poz. 42,
z dnia 7 listopada 2007 r., II CNP 129/07, nie publ., z dnia 29 października 2008 r.,
IV CNP 45/08, nie publ.). Orzeczenie nie jest niezgodne z prawem, jeżeli przepisy
wskazane w skardze o stwierdzenie jego niezgodności z prawem mogą być różnie
interpretowane w oparciu o przekonujące argumenty (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 18 stycznia 2006 r., II BP 1/05, OSNAPiUS 2006, nr 23-24,
poz. 351).
Do wydania prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem
w rozumieniu przepisów o skardze dochodzi wskutek naruszenia przez sąd, który
wydał zaskarżony skargą wyrok, przepisów postępowania albo przepisów prawa
materialnego. Stwierdzenie zasadności zarzutu naruszenia przez sąd powołanych
w skardze dla uzasadnienia podstaw skargi przepisów postępowania lub przepisów
prawa materialnego nie jest jednak równoznaczne z uznaniem, że zaskarżone
skargą orzeczenie jest sprzeczne z prawem, a ściślej, ze wskazanymi odrębnie
w skardze przepisami.
Uwzględniając powyższe za nieuzasadniony należy uznać zarzut naruszenia
art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c., gdyż w trakcie trwania postępowania sądowego nie toczyło
się postępowanie administracyjne, w którym mogła zostać wydana decyzja
administracyjna, od której zależałoby rozstrzygnięcie sprawy. Istotną okolicznością
dla rozstrzygnięcia sprawy było ustalenie prawa własności nieruchomości, na której
znajdowała się zatoka przystankowa oraz wiata. Stan prawny tej nieruchomości
został ustalony przez Sąd Okręgowy na podstawie zapisu zawartego w księdze
5
wieczystej prowadzonej dla nieruchomości obejmującej działkę oznaczoną
numerem ewidencyjnym 700/8. W trakcie trwania postępowania sądowego nie
zostało wszczęte administracyjne na podstawie art. 73 ust. 3 ustawy z dnia
13 października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące
administrację publiczną (Dz.U. Nr 133, poz. 872 ze zm., zwanej dalej: p.w.u.r.a.p.)
przed organem administracji publicznej w celu stwierdzenia że zachodzą
okoliczności przewidziane w tym przepisie nabycia ex lege własności spornej
nieruchomości przez Województwo M. Wszczęcie takiego postępowania zależało
od inicjatywy zainteresowanego podmiotu, tj. pozwanego, który twierdził, że na
podstawie art. 73 ust. 1 p.w.u.r.a.p. Województwo M. stało się właścicielem
nieruchomości obejmującej działkę nr 700/8. Wprawdzie art. 177 § 2 k.p.c.
przewiduje, że jeżeli postępowanie administracyjne nie jest jeszcze rozpoczęte, a
jego rozpoczęcie zależy od wniosku strony, sąd wyznaczy termin do wszczęcia
tego postępowania, w innych wypadkach może zwrócić się do właściwego organu,
jednakże w skardze nie podniesiono zarzutu naruszenia tego przepisu.
Bezzasadny jest zarzut naruszenia art. 382 w zw. z art. 235 i art. 386 § 4
k.p.c. uzasadniony tym, że Sąd Okręgowy dokonał odmiennych ustaleń faktycznych
bez ponownego przeprowadzenia dowodów dopuszczonych przed sądem
pierwszej instancji czym – według skarżącego – naruszył zasadę bezpośredniości
postępowania dowodowego oraz zasadę dwuinstancyjności postępowania
sądowego. Wbrew zarzutowi skargi, sąd drugiej instancji mógł dokonać odmiennej
oceny dowodów od oceny sądu pierwszej instancji bez potrzeby ponownego
przeprowadzenia tych samych dowodów. Do zagadnienia tego odniósł się Sąd
Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 marca
1999 r., III CZP 59/98 (OSNC 1999, nr 7-8, poz. 124), przyjmując, że sąd drugiej
instancji na podstawie odmiennej oceny dowodów może zmienić ustalenia
faktyczne stanowiące podstawę wydania wyroku sądu pierwszej instancji bez
przeprowadzenia postępowania dowodowego, chyba, że szczególne okoliczności
wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego postępowania. Możliwość
rozstrzygania przez sąd drugiej instancji nie tylko na podstawie dowodów
przeprowadzonych przed tym sądem, ale również przed sądem pierwszej instancji,
znajduje potwierdzenie w art. 382 k.p.c. Dokonanie przez sąd drugiej instancji
6
odmiennej – w stosunku do przyjętej przez sąd pierwszej instancji – oceny
dowodów, nie narusza zasady bezpośredniości (postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 22 sierpnia 2007 r., III CSK 61/07, OSNC 2008, nr 10, poz. 119).
Konsekwencją tego stanowiska jest ograniczona możliwość uchylenia przez
sąd odwoławczy wyroku sądu pierwszej instancji. Jego uchylenie i, będące tego
konsekwencją, przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego
rozpoznania, zgodnie z art. 386 § 2 i 4 k.p.c., może mieć miejsce tylko wtedy, gdy
postępowanie przed sądem pierwszej instancji było dotknięte nieważnością,
zachodzi potrzeba przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości albo
jeżeli sąd pierwszej instancji nie orzekł co do istoty sprawy. Uchylenie
zaskarżonego wyroku sądu pierwszej instancji nie jest więc uzasadnione wówczas,
gdy sąd drugiej instancji inaczej niż sąd pierwszej instancji ocenia przeprowadzone
dowody w następstwie czego dokonuje także odmiennych ustaleń faktycznych.
Niezależnie od powyższych argumentów podniesiony zarzut naruszenia
powołanych wyżej przepisów postępowania nie jest uzasadniony z tego względu,
że Sąd drugiej instancji uznał za prawidłowe ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego
i nie dokonał odmiennej oceny dowodów przeprowadzonych przed tym Sądem.
W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy zawarł jedynie poszerzoną –
w stosunku do Sądu pierwszej instancji – ocenę prawną ustalonego stanu
faktycznego.
Podstawą skargi nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny
dowodów (art. 4244
k.p.c.). Do tego natomiast zmierza zarzut naruszenia art. 231
k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c. motywowany zastosowaniem przez Sąd Okręgowy
domniemań faktycznych nie dających się logicznie wytłumaczyć, czym Sąd
naruszył także zasadę swobodnej oceny dowodów. W rezultacie naruszenia tych
przepisów, jak wskazuje się w uzasadnieniu skargi, stan faktyczny został ustalony
„w sposób niedokładny, nieprawidłowy i zasługuje na podważenie”. Ponadto
niezależnie od sposobu uzasadnienia przez skarżącego zarzutu naruszenia art.
231 k.p.c. nie mógł być on uzasadniony dlatego, że Sąd Okręgowy nie dokonał
samodzielnie ustaleń faktycznych przy zastosowaniu domniemań faktycznych, ani
też nie zaakceptował takich ustaleń Sądu Rejonowego, które zostały dokonane
wyłącznie na podstawie dowodów przeprowadzonych w sprawie.
7
Bezzasadny jest także zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Przepis ten,
określający elementy uzasadnienia wyroku sądu pierwszej instancji, ma także
zastosowanie, poprzez art. 391 § 1 k.p.c., do uzasadnienia wyroku sądu drugiej
instancji. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku spełnia wymagania tego przepisu,
gdyż zawiera wskazanie podstawy faktycznej i prawnej orzeczenia. Ponadto Sąd
Okręgowy, jako sąd odwoławczy, odniósł się w uzasadnieniu wyroku do zarzutów
zawartych w apelacji.
W art. 4245
§ 1 k.p.c., określającym warunki formalne skargi na niezgodność
z prawem prawomocnego orzeczenia, przewidziano konieczność wskazania
podstaw skargi oraz ich uzasadnienia nadto – odrębnie – przepisów, z którymi jest
niezgodne zaskarżone orzeczenie. W skardze wskazano te same przepisy
procesowe, jako te, z którymi jest niezgodny zaskarżony wyrok, jak również dla
uzasadnienia przytoczonej w skardze podstawy naruszenia przepisów
postępowania. Naruszenie przez sąd określonych przepisów wskazanych dla
uzasadnienia powołanej w skardze podstawy naruszenia przepisów procesowych
może, ale nie musi prowadzić do niezgodności zaskarżonego orzeczenia
z prawem. Nawet orzeczenie wydane wskutek naruszenia przepisów postępowania
może być zgodne z prawem, tj. prawidłowo rozstrzygać o oddanym pod osąd
roszczeniu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2008 r.,
III CNP 50/08, OSNC ZD 2009, poz. 59). Zaskarżony wyrok nie narusza
powołanych w skardze przepisów postępowania, gdyż może on naruszać jedynie
przepisy prawa materialnego.
Odnośnie do zarzutów naruszenia prawa materialnego zasadniczy zarzut
skargi dotyczy naruszenia art. 73 ust. 3 p.w.u.r.a.p. Według art. 73 ust. 1 tej ustawy,
nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa
lub jednostek samorządu terytorialnego, nie stanowiące ich własności, a zajęte pod
drogi publiczne, z dniem 1 stycznia 1999 r. stają się z mocy prawa własnością
Skarbu Państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego. Wydając
zaskarżony wyrok, Sąd Okręgowy przyjął, że nie może samodzielnie ustalić, czy
zachodzą przesłanki określone w art. 73 ust. 1 p.w.u.r.a.p. nabycia przez
Województwo M. z mocy prawa własności nieruchomości zajętej pod drogę
publiczną, gdyż może to nastąpić wyłącznie na drodze administracyjnej. Wynika to
8
z art. 73 ust. 3 p.w.u.r.a.p., według którego podstawą do ujawnienia w księdze
wieczystej przejścia na własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu
terytorialnego nieruchomości, o których mowa w ust. 1, jest ostateczna decyzja
wojewody.
W uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2006 r., III CZP
19/2006 (OSNC 2006, nr 12, poz. 195) stwierdzono, że sprawa o stwierdzenie
nabycia z mocy prawa własności nieruchomości na podstawie art. 73 ust. 1
p.w.u.r.a.p. ma za swej istoty charakter cywilny, a zatem byłaby rozpoznawana
przez sąd powszechny gdyby nie wyłączenie, polegające na przekazaniu orzekania
w tym przedmiocie do kompetencji wojewody (podobnie Sąd Najwyższy
w uzasadnieniu uchwały z dnia 5 grudnia 2002 r., III CZP 78/2002, OSNC 2003, nr
10, poz. 135). Natomiast w wyroku z dnia 16 maja 2002 r., IV CKN 1971/2000
(OSNC 2003, nr 9, poz. 120) Sąd Najwyższy przyjął, że ostateczna decyzja
wojewody, stwierdzająca nabycie z mocy prawa własności nieruchomości zajętej
pod drogę publiczną przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego
(art. 73 ust. 1 i 3 p.w.u.r.a.p.) stanowi wyłączny dowód nabycia własności.
W uzasadnieniu tego wyroku, Sąd Najwyższy argumentował, że nie jest
dopuszczalne stwierdzenie przez sąd nabycia własności z mocy prawa przez te
jednostki, jako przesłanki w toczącym się procesie, w którym z jej nabyciem łączą
się skutki prawne dla rozstrzygnięcia. Z tego względu podmiot powołujący się na
nabycie własności nieruchomości powinien fakt ten wykazać dokumentem
w postaci ostatecznej decyzji wojewody. W orzecznictwie Sądu Najwyższego
(por. wyrok z dnia 8 sierpnia 2008 r., V CNP 24/2008, Lex Polonica nr 2038690)
wyrażono także stanowisko akceptujące dokonanie przez sąd samodzielnej oceny -
jako przesłanki rozstrzygnięcia – nabycia własności nieruchomości na podstawie
art. 73 ust. 1 p.w.u.r.a.p. Jednakże przedstawione wcześniej orzeczenia Sądu
Najwyższego potwierdzają, że wykładnia art. 73 ust. 3 p.w.u.r.a.p. dokonana
przez Sąd Okręgowy, znajdująca potwierdzenie w tych orzeczeniach, nie może
być uznana za rażąco błędną, bowiem była ona zgodna z jedną z możliwych
i przyjmowanych orzecznictwie wykładni tych przepisów.
Nie jest także zasadny zarzut naruszenia pozostałych przepisów
wskazanych w skardze - art. 164 ust. 3 Konstytucji, art. 4 Europejskiej Karty
9
Samorządu Terytorialnego, art. 6 i 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym,
art. 11 ustawy o samorządzie województwa, art. 20 ustawy o drogach publicznych
i § 119 ust. 1 rozporządzenia z dnia 2 marca 1999 r. Ministra Transportu
i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych jakim powinny
odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie – uzasadniony przyjęciem przez
Sąd Okręgowy, że poza zakresem gminy, jako jednostki samorządu
terytorialnego, pozostają czynności polegające na zapewnieniu transportu
lokalnego, w tym ustawianie, utrzymywanie i usuwanie wiat przestankowych i
innych podobnych urządzeń oraz uznanie, że należy to do zadań pozwanego,
jako zarządcy drogi.
Artykuł 4 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego określa jedynie ogólnie
zasady działania samorządu lokalnego. Z powołanego przepisu nie można
samodzielnie wyprowadzić wniosku, że budowa i utrzymywanie wiat przy drogach
publicznych należy do samorządu lokalnego oraz, że jest to obowiązek gminy.
Akt ten dotyczy ogólnych zasad działania samorządów lokalnych w państwach
europejskich i na jego podstawie nie można rozstrzygać, czy i do której
z jednostek samorządu terytorialnego działających w Polsce należy obowiązek
utrzymywania urządzeń służących ochronie uczestników transportu zbiorowego.
Również art. 164 ust. 3 Konstytucji zawiera ogólną normę kompetencyjną –
według której gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie
zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego – która może mieć
zastosowanie wówczas, gdy określone zadanie jest przekazane do kompetencji
samorządu terytorialnego, a jednocześnie przepisy nie konkretyzują jednostki
samorządu terytorialnego, do której należy wykonywanie tego zadania.
Wykonywanie zarządu drogami wojewódzkimi nie należy do kompetencji gminy,
o czym przesądza art. 19 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach
publicznych, według którego zarządcą dróg wojewódzkich jest – zarząd
województwa. Pojęcie wykonywania zarządu drogą jest wyjaśnione w art. 20 tej
ustawy, który stanowi, że do obowiązków zarządcy drogi należy utrzymanie
nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń
zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą (art. 20 pkt 4).
Skarżący, kwestionując w uzasadnieniu skargi dokonaną przez Sąd Okręgowy
10
wykładnię pojęcia zarządu drogi, bezzasadnie pomija obowiązki zarządcy drogi
dotyczące „innych urządzeń związanych z drogą”. Przepisy ustawy o drogach
publicznych nie wyjaśniają pojęcia „urządzenia związanego z drogą”. Sąd
Okręgowy przyjął, że obejmuje ono także wiatę, jako urządzenie służące ochronie
pieszych przed warunkami atmosferycznymi, które - zgodnie z przepisem § 119
ust. 1, zawartym w rozdziale trzecim, rozporządzenia z dnia 2 marca 1999 r.
Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych
jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43, poz.
430) – zaliczono do „urządzeń obsługi uczestników ruchu”. Stanowisko Sądu
Okręgowego, że do obowiązków pozwanego jako zarządcy drogi należy także
utrzymanie wiaty postawionej przy drodze wojewódzkiej, zostało więc przyjęte na
podstawie poprawnie zastosowanych reguł wykładni językowej i systemowej.
Wyklucza to możliwość uznania, że wykładnia omawianych przepisów jest
wynikiem oczywistego naruszenia przez ten Sąd zasad prawidłowej wykładni
przepisów prawa. Mimo że wiaty, jak podnosi się w uzasadnieniu skargi, nie są
wprost przedmiotem regulacji w ustawie o drogach publicznych, to podlegają
szczególnej regulacji zawartej w rozporządzeniu z dnia 2 marca 1999 r. Ministra
Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych jakim
powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43, poz. 430)
wydanym na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo
budowlane (jedn. tekst: Dz.U. Nr 243, poz. 1623 ze zm.). Zaliczenie wiat, według
§ 119 ust. 1 wymienionego rozporządzenia, do „urządzeń obsługi uczestników
ruchu”, powoduje, że, zgodnie z § 1 ust. 1 i § 2 tego rozporządzenia, stanowią
one urządzenia budowlane związane z drogą publiczną. W konsekwencji ich
utrzymanie może należeć do obowiązków zarządcy drogi. Takiej możliwości nie
wyłączają przepisy zawarte w art. 6 i art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 8 marca
1990 r. o samorządzie gminnym. Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy, do zakresu
działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie
zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Natomiast art. 7 ust. 1 pkt 4 tej
ustawy stanowi, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań
własnych gminy, co w szczególności obejmuje sprawy lokalnego transportu
zbiorowego. Z tak ogólnie określonego obowiązku gmin nie można wyprowadzać
11
wniosku, że wyłącznie na gminach spoczywa obowiązek utrzymania urządzeń do
ochrony uczestników ruchu drogowego (pasażerów, pieszych) przy drogach
wojewódzkich, na których realizowane są potrzeby transportu zbiorowego także
przekraczające wymiar lokalny (gminny). Taka wykładnia nie jest sprzeczna z art.
11 ustawy o samorządzie województwa, gdyż zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2 tej
ustawy, do zadań samorządu wojewódzkiego należy m.in. utrzymanie i rozbudowa
infrastruktury technicznej o znaczeniu wojewódzkim. Przyjęcie, że do obowiązków
zarządcy drogi należy utrzymywanie takich urządzeń jak wiata, nie wyłącza
możliwości budowania i utrzymywania wiat przy drogach wojewódzkich także przez
gminy przy wykorzystaniu instrumentów prawnych przewidzianych w art. 22 ust. 2
ustawy o drogach publicznych (w razie oddania w najem, dzierżawę, użyczenie
gruntów w pasie drogowym na cele związane z potrzebami obsługi użytkowników
ruchu). Z ustalonego stanu faktycznego nie wynika jednak, aby taka sytuacja,
o której mowa w art. 22 ust. 2 ustawy o drogach publicznych, miała w sprawie
miejsce.
Z tych względów nie były także uzasadnione podniesione w skardze zarzuty
naruszenia prawa materialnego. W konsekwencji brak było podstawy do
stwierdzenia, że zaskarżony wyrok jest niezgodny z prawem, co uzasadniało
oddalenie skargi na podstawie art. 42411
§ 1 k.p.c.