V CZ 8/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-06-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 8/11
POSTANOWIENIE
Dnia 23 marca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. K.
przeciwko Wytwórni Wódek Gatunkowych "P." S.A. w B.
o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności lub zwolnienie spod egzekucji,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 marca 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej na orzeczenie o kosztach, zawarte w wyroku Sądu
Apelacyjnego
z dnia 30 listopada 2010 r.,
uchyla postanowienie o kosztach procesu, zawarte w pkt 2
wyroku i sprawę w tym zakresie przekazuje Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu
Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 30 listopada 2010 r. Sąd Apelacyjny zmienił – na skutek
apelacji pozwanej – wyrok Sądu Okręgowego w O. w części uwzględniającej
powództwo o zwolnienie oznaczonej nieruchomości spod egzekucji i zasądzającej
od pozwanej na rzecz powódki 3600 zł z tytułu zastępstwa procesowego w ten
sposób, że oddalił powództwo o zwolnienie oznaczonej nieruchomości spod
egzekucji i nie obciążył powódki kosztami procesu zarówno za pierwszą, jak i drugą
instancję. Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach procesu, Sąd przytoczył art. 102
k.p.c. i stwierdził, że przemawia za nim trudna sytuacja materialna powódki
(utrzymuje się tylko z alimentów).
Zawarte w wyroku postanowienie o kosztach procesu zaskarżyła pozwana
w części nieobciążającej powódki obowiązkiem zwrotu opłaty sądowej od apelacji.
Zarzucając, że zostało ono wydane z naruszeniem art. 98 i 102 k.p.c., wniosła
o zmianę postanowienia w zaskarżonej części i zasądzenie od powódki na rzecz
pozwanej 6 139 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przepis art. 102 k.p.c. przewiduje wyjątek od uregulowanej w art. 98 § 1
k.p.c. odpowiedzialności strony przegrywającej sprawę za koszty procesu. Stanowi
on, że wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony
przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążyć jej w ogóle kosztami procesu.
Ustalenie, czy w sprawie zachodzi stanowiąca podstawę zastosowania art. 102
k.p.c. przesłanka w postaci szczególnie uzasadnionego wypadku, zależy od
swobodnej oceny sądu. Ocena ta musi jednak uwzględniać wszystkie okoliczności
mogące mieć wpływ na jej podjęcie.
Uzasadnienie zaskarżonego postanowienia ograniczone do przytoczenia
podstawy prawnej rozstrzygnięcia i ogólnikowego wskazania na trudną sytuację
materialną powódki nie pozwala odeprzeć zarzutu skarżącej, że nieobciążenie
powódki w ogóle kosztami za instancję odwoławczą nastąpiło bez uwzględnienia
wszystkich okoliczności, niezbędnych do ustalenia przesłanki uzasadniającej
zastosowanie art. 102 k.p.c. Z motywów rozstrzygnięcia nie wynika np. – co trafnie
3
zarzuciła skarżąca – aby Sąd uwzględnił okoliczność, że powódka działała
w sprawie z profesjonalnym pełnomocnikiem z wyboru. Warto też przypomnieć,
że w orzecznictwie wyjaśniono, że nawet zwolnienie strony od kosztów sądowych
nie daje podstaw do przyjęcia automatycznie, iż zachodzi pozwalający na
zastosowanie art. 102 k.p.c. wypadek szczególnie uzasadniony (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 r., I CZ 112/09, niepubl.).
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 23 marca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. K.
przeciwko Wytwórni Wódek Gatunkowych "P." S.A. w B.
o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności lub zwolnienie spod egzekucji,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 marca 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej na orzeczenie o kosztach, zawarte w wyroku Sądu
Apelacyjnego
z dnia 30 listopada 2010 r.,
uchyla postanowienie o kosztach procesu, zawarte w pkt 2
wyroku i sprawę w tym zakresie przekazuje Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu
Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 30 listopada 2010 r. Sąd Apelacyjny zmienił – na skutek
apelacji pozwanej – wyrok Sądu Okręgowego w O. w części uwzględniającej
powództwo o zwolnienie oznaczonej nieruchomości spod egzekucji i zasądzającej
od pozwanej na rzecz powódki 3600 zł z tytułu zastępstwa procesowego w ten
sposób, że oddalił powództwo o zwolnienie oznaczonej nieruchomości spod
egzekucji i nie obciążył powódki kosztami procesu zarówno za pierwszą, jak i drugą
instancję. Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach procesu, Sąd przytoczył art. 102
k.p.c. i stwierdził, że przemawia za nim trudna sytuacja materialna powódki
(utrzymuje się tylko z alimentów).
Zawarte w wyroku postanowienie o kosztach procesu zaskarżyła pozwana
w części nieobciążającej powódki obowiązkiem zwrotu opłaty sądowej od apelacji.
Zarzucając, że zostało ono wydane z naruszeniem art. 98 i 102 k.p.c., wniosła
o zmianę postanowienia w zaskarżonej części i zasądzenie od powódki na rzecz
pozwanej 6 139 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przepis art. 102 k.p.c. przewiduje wyjątek od uregulowanej w art. 98 § 1
k.p.c. odpowiedzialności strony przegrywającej sprawę za koszty procesu. Stanowi
on, że wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony
przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążyć jej w ogóle kosztami procesu.
Ustalenie, czy w sprawie zachodzi stanowiąca podstawę zastosowania art. 102
k.p.c. przesłanka w postaci szczególnie uzasadnionego wypadku, zależy od
swobodnej oceny sądu. Ocena ta musi jednak uwzględniać wszystkie okoliczności
mogące mieć wpływ na jej podjęcie.
Uzasadnienie zaskarżonego postanowienia ograniczone do przytoczenia
podstawy prawnej rozstrzygnięcia i ogólnikowego wskazania na trudną sytuację
materialną powódki nie pozwala odeprzeć zarzutu skarżącej, że nieobciążenie
powódki w ogóle kosztami za instancję odwoławczą nastąpiło bez uwzględnienia
wszystkich okoliczności, niezbędnych do ustalenia przesłanki uzasadniającej
zastosowanie art. 102 k.p.c. Z motywów rozstrzygnięcia nie wynika np. – co trafnie
3
zarzuciła skarżąca – aby Sąd uwzględnił okoliczność, że powódka działała
w sprawie z profesjonalnym pełnomocnikiem z wyboru. Warto też przypomnieć,
że w orzecznictwie wyjaśniono, że nawet zwolnienie strony od kosztów sądowych
nie daje podstaw do przyjęcia automatycznie, iż zachodzi pozwalający na
zastosowanie art. 102 k.p.c. wypadek szczególnie uzasadniony (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 r., I CZ 112/09, niepubl.).
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).