Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2013 r. w Poznaniu

sprawy z wniosku S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy S. S.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu

z dnia 9 sierpnia 2012 r. sygn. akt VIII U 2565/12

o d d a l a apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 lutego 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 8 lutego 2012r. przyznał S. S. emeryturę od 1 lutego 2012r. tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek.

Od powyższej decyzji S. S. złożył odwołanie.

Sąd Okręgowy w Poznaniu – VIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 9 sierpnia 2012r. oddalił odwołanie.

W uzasadnieniu wyroku Sąd powołał się na następujące ustalenia:

Odwołujący S. S. urodził się (...). W okresie od 6 listopada 1957r. do 31 maja 1977r. był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...)w P. na stanowisku robotnika magazynowego. W dniu 2 października 1971r. uległ wypadkowi przy pracy.

Decyzją z dnia 15 lipca 1977r. ZUS przyznał odwołującemu rentę inwalidzką od dnia 20 grudnia 1976r. w związku z wypadkiem przy pracy.

W dniu 17 czerwca 1997r. odwołujący złożył wniosek o przyznanie wcześniejszej emerytury. Decyzją z dnia 14 sierpnia 1998r. organ rentowy odmówił mu przyznania prawa do emerytury wskazując, że wprawdzie osiągnął wymagany prawem wiek 60 lat i posiada II grupę inwalidzką, jednak nie udowodnił wymaganego okresu zatrudnienia 25 lat.

Decyzją z dnia 11 marca 1999r. pozwany organ rentowy przyznał odwołującemu od 1 stycznia 1999r. dodatek pielęgnacyjny. Odwołujący nigdy nie pobierał renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej ogólnym stanem zdrowia.

Na wniosek odwołującego o emeryturę złożony w dniu 8 lutego 2012r. ZUS zaskarżoną decyzją z dnia 28 lutego 2012r. przyznał odwołującemu emeryturę od 1 lutego 2012r.

Sąd wskazał, że spór w rozpoznawanej sprawie dotyczy jedynie daty przyznania emerytury ubezpieczonemu.

Sąd Okręgowy uznał zaskarżoną decyzję za trafną, gdyż organ rentowy stosując się do regulacji art. 129 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przyznał odwołującemu emeryturę od dnia 1 lutego 2012r. czyli od miesiąca, w którym odwołujący złożył wniosek. Obowiązek wydania decyzji przez organ rentowy z urzędu na mocy art. 27a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, istniałby w wypadku, gdyby odwołujący pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy tj. świadczenie, o którym mowa w art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. S. S. takiej renty jednak nigdy nie pobierał i o takie świadczenie nigdy nie występował do ZUS.

Świadczeniem pobieranym przez odwołującego była renta wypadkowa przyznana odwołującemu w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 2 października 1971r. Nie istniał zatem po stronie ZUS obowiązek wydania z urzędu decyzji przyznającej odwołującemu emeryturę.

Na ocenę prawidłowości zaskarżonej decyzji nie wpływa, zdaniem Sądu, regulacja z art.133 ust.1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, gdyż odwołujący złożył w dniu 8 lutego 2012r. wniosek po raz pierwszy. Wniosek złożony przez niego w dniu 17 czerwca 1997r. dotyczył bowiem przyznania emerytury wcześniejszej. Decyzja ZUS z dnia 20 lutego 2012 była więc pierwszym, nie ponownym, rozstrzygnięciem organu rentowego w przedmiocie przyznania emerytury.

Z tych względów Sąd Okręgowy uznał zaskarżoną decyzję za prawidłową i na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Apelację od wyroku złożył ubezpieczony domagając się zmiany zaskarżonego wyroku. Apelujący podniósł, że w jego ocenie miał już prawo do niepełnej emerytury od ukończenia 60 roku życia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji oraz ich ocenę prawną, tym samym nie zachodzi konieczność ponownego szczegółowego ich przytaczania.

Na wstępie Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zakres i przedmiot rozpoznania wyznaczony jest w pierwszej kolejności przedmiotem zaskarżonej decyzji organu rentowego, a następnie zakresem odwołania od tej decyzji.

W rozpoznawanej sprawie istota sporu sprowadza się zatem do wyjaśnienia, czy uzasadnione jest żądanie ubezpieczonego, iż przyznanie prawa do emerytury wraz z ukończeniem 65 roku życia powinno nastąpić z urzędu.

Bezsporne jest bowiem, że ubezpieczony S. S. 65 rok życia ukończył w dniu (...) Bezsporne jest także, że od 20 grudnia 1976r. był uprawniony do pobierania renty inwalidzkiej (obecnie z tytułu niezdolności do pracy ) w związku z wypadkiem do pracy. Ubezpieczony nadal posiada uprawnienia do otrzymywania tego świadczenia.

Decyzją z dnia 14 sierpnia 1998r. pozwany organ rentowy odmówił S. S. prawa do emerytury w obniżonym wieku tj. po ukończeniu 60 lat, gdyż ubezpieczony nie wykazał ogólnego okresu zatrudnienia w wymiarze 25 lat. Od tego orzeczenia ubezpieczony nie złożył odwołania.

Wniosek o emeryturę, co nie jest także kwestionowane, odwołujący złożył w dniu 8 lutego 2012r., toteż zaskarżoną decyzją pozwany organ rentowy przyznał prawo do emerytury od dnia 1 lutego 2012r. Wypłata świadczenia nastąpiła w zbiegu z wypłatą renty z tytułu wypadku przy pracy (100% renty oraz 50% emerytury). Odwołujący nie kwestionował sposobu wyliczenia świadczenia, a jedynie datę przyznania emerytury.

Zgodnie z treścią art. 27 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r. Nr 153 poz.1227 ze zm.- w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji) „emeryturę przyznaje się z urzędu zamiast pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy osobie, która osiągnęła wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz podlegała ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Przepis art. 24a ust. 2 stosuje się odpowiednio”.

Z literalnego brzmienia powyższego przepisu wynika jednoznacznie, że działanie organu rentowego z urzędu skierowane jest na tych ubezpieczonych, którzy wraz z wiekiem zyskują uprawnienie do świadczenia emerytalnego w miejsce dotychczas pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy.

Emerytura z urzędu nie przysługuje natomiast rencistom, którzy ukończyli wiek uprawniający do wcześniejszej emerytury, bądź pobierali rentę z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem lub chorobą zawodową oraz renty inwalidy wojennego.

Celem wprowadzenia od 1 stycznia 2006r. do prawa ubezpieczeń społecznych na podstawie przepisu art.27a ustawy z 1998r. o emeryturach i rentach z FUS zamiany rent z tytułu niezdolności do pracy na emeryturę było usunięcie systemowego błędu "dożywotniej renty z tytułu niezdolności do pracy".

W rozpoznawanej sprawie istotne jest, że ubezpieczony nie pobierał renty w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 grudnia1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, lecz na podstawie art.17 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. 2009.167.1322).

Toteż w stosunku do niego obowiązywały przepisy art.26 ust. 1 ustawy z 30 października 2002r. , które stanowią, że „ osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego oraz do emerytury na podstawie odrębnych przepisów wypłaca się, zależnie od jej wyboru:

1)przysługującą rentę powiększoną o połowę emerytury albo

2)emeryturę powiększoną o połowę renty”.

Możliwość dokonania wyrobu świadczenia przez ubezpieczonego skutkuje obowiązkiem złożenia przez niego wniosku w celu wyboru właściwego świadczenia.

O ile bowiem art. 27a ustawy emerytalnej wprowadza obligatoryjną zamianę renty na emeryturę dla tych ubezpieczonych, którzy osiągnęli wiek emerytalny, o tyle osobie uprawnionej do renty wypadkowej oraz do emerytury na podstawie odrębnych przepisów wypłaca się świadczenie zbiegowe . Z uwagi na występujący zbieg do świadczeń obok emerytury wypłacanej w całości lub w połowie, wypłacona zostanie odpowiednio również renta wypadkowa ( w połowie lub w całości).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu I instancji, że w sytuacji, gdy ubezpieczony pobierający rentę wypadkową, mimo wcześniejszego spełnienia przesłanek warunkujących nabycie prawa do emerytury, wniosek o jej przyznanie złożył dopiero w dniu 8 lutego 2012r. , organ rentowy nie mógł wcześniej niż od 1 lutego 2012r. przyznać prawa do tego świadczenia (art. 129 ustawy emerytalnej), gdyż w przypadku odwołującego w grę wchodziło świadczenie zbiegowe i dodatkowo zachodziła konieczność dokonania wyboru przez ubezpieczonego.

Tym samym w rozpoznawanej sprawie nie zachodziły przesłanki określone w art.27a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W tym stanie rzeczy apelację należy uznać za pozbawioną uzasadnionych podstaw, tym bardziej, że zarzuty sformułowane w apelacji de facto dotyczyły prawa do emerytury w związku z ukończeniem 60 roku życia, co zostało rozstrzygnięte prawomocną decyzją organu rentowego z dnia 14 sierpnia 1998r. (k.124 a.r.).

Z tych powodów na zasadzie art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji wyroku.

/SSA Ewa Cyran/ /SSA Iwona Niewiadowska-Patzer/ /SSA Hanna Hańczewska-Pawłowska/