V CZ 13/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-06-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 13/11
POSTANOWIENIE
Dnia 13 kwietnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Bogumiła Ustjanicz
SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa D. Ś.
przeciwko Skarbowi Państwa – Wojewodzie Ś.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 kwietnia 2011 r.,
zażalenia powoda na orzeczenie o kosztach, zawarte w postanowieniu Sądu
Apelacyjnego
z dnia 23 sierpnia 2010 r.,
1. zmienia zaskarżone postanowienie w ten sposób, że
odstępuje od obciążenia powoda kosztami
postępowania zażaleniowego na rzecz strony pozwanej
2. zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę
120 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego przed Sądem Najwyższym, powiększoną
o stawkę podatku VAT.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 23 sierpnia 2010 r. Sąd Apelacyjny, w sprawie […],
w punkcie 1 oddalił zażalenie powoda, a w punkcie 2 zasądził od niego na rzecz
pozwanego kwotę 500 złotych tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.
Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach stanowił art. 98 § 1 k.p.c. i 99 k.p.c.
Orzeczenie o kosztach postępowania zostało zaskarżone zażaleniem przez
powoda, w imieniu którego działa pełnomocnik z urzędu. Skarżący wniósł o zmianę
zaskarżonego orzeczenia poprzez zastosowanie art. 102 k.p.c. a także
o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Apelacyjny orzekł o kosztach
postępowania powołując się na treść art. 98 § 1 k.p.c. i 99 k.p.c., które statuują
zasadę obciążania kosztami postępowania stronę przegrywającą proces.
Orzekając o obowiązku poniesienia kosztów postępowania, sąd winien mieć
jednak na uwadze, czy w rozpoznawanej sprawie jej okoliczności nie wskazują na
zasadność zastosowania wyjątku od zasady, a to art. 102 k.p.c., który
w wypadkach szczególnie uzasadnionych pozwala sądowi na nieobciążanie strony
przegrywającej proces kosztami postępowania. Ocena, czy w sprawie zachodzi
„wypadek szczególnie uzasadniony” należy do sądu orzekającego, który powinien –
mając na względzie okoliczności konkretnej sprawy – kierować się przede
wszystkim poczuciem sprawiedliwości (por. postanowienie SN z dnia 11 lutego
2011 r., I CZ 2/11, niepublikowane). W judykaturze podkreśla się, że podstawę do
zastosowania art. 102 k.p.c. stanowią zarówno okoliczności związane z samym
procesem, jak i leżące poza nim, a dotyczące sytuacji życiowej, oraz stanu
majątkowego stron, które powinny być oceniane przede wszystkim
z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (por. postanowienie SN z dnia
20 października 2010 r., III CZ 40/10, niepublikowane). W sprawie zachodził
„wypadek szczególnie uzasadniony", który pozwalał, przy rozstrzyganiu zasad
ponoszenia kosztów postępowania, na zastosowanie art. 102 k.p.c. Powód jest
3
osobą niepełnosprawną, dotkniętą chorobą Downa; utrzymuje się jedynie z renty
socjalnej w wysokości 504 zł oraz pomocy rodziców. Jest trwale niezdolny do pracy
i samodzielnej egzystencji, a w związku z chorobą, która go dotknęła, musi ponosić
koszty leczenia i rehabilitacji. Tego rodzaju sytuacja powoda uzasadnia odstąpienie
od zastosowania w sprawie art. 98 § 1 k.p.c. na rzecz wyjątku (art. 102 k.p.c.),
a tym samym zasadne jest odstąpienie od obciążania go kosztami postępowania.
W tym stanie rzeczy zażalenie powoda okazało się uzasadnione i na
podstawie art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. i art. 39816
k.p.c. Sąd Najwyższy zmienił
zaskarżone orzeczenie w ten sposób, iż odstąpił od obciążania powoda kosztami
postępowania. Sąd Najwyższy zasądził na rzecz powoda, w związku z jego
zastępstwem przez pełnomocnika z urzędu adwokat M. P., kwotę 120,00
powiększoną o należny podatek od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej, ustalając należne wynagrodzenie w oparciu o treść § 13 ust. 2
pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.
1348 z późn. zm.).
POSTANOWIENIE
Dnia 13 kwietnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Bogumiła Ustjanicz
SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa D. Ś.
przeciwko Skarbowi Państwa – Wojewodzie Ś.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 kwietnia 2011 r.,
zażalenia powoda na orzeczenie o kosztach, zawarte w postanowieniu Sądu
Apelacyjnego
z dnia 23 sierpnia 2010 r.,
1. zmienia zaskarżone postanowienie w ten sposób, że
odstępuje od obciążenia powoda kosztami
postępowania zażaleniowego na rzecz strony pozwanej
2. zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę
120 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego przed Sądem Najwyższym, powiększoną
o stawkę podatku VAT.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 23 sierpnia 2010 r. Sąd Apelacyjny, w sprawie […],
w punkcie 1 oddalił zażalenie powoda, a w punkcie 2 zasądził od niego na rzecz
pozwanego kwotę 500 złotych tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.
Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach stanowił art. 98 § 1 k.p.c. i 99 k.p.c.
Orzeczenie o kosztach postępowania zostało zaskarżone zażaleniem przez
powoda, w imieniu którego działa pełnomocnik z urzędu. Skarżący wniósł o zmianę
zaskarżonego orzeczenia poprzez zastosowanie art. 102 k.p.c. a także
o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Apelacyjny orzekł o kosztach
postępowania powołując się na treść art. 98 § 1 k.p.c. i 99 k.p.c., które statuują
zasadę obciążania kosztami postępowania stronę przegrywającą proces.
Orzekając o obowiązku poniesienia kosztów postępowania, sąd winien mieć
jednak na uwadze, czy w rozpoznawanej sprawie jej okoliczności nie wskazują na
zasadność zastosowania wyjątku od zasady, a to art. 102 k.p.c., który
w wypadkach szczególnie uzasadnionych pozwala sądowi na nieobciążanie strony
przegrywającej proces kosztami postępowania. Ocena, czy w sprawie zachodzi
„wypadek szczególnie uzasadniony” należy do sądu orzekającego, który powinien –
mając na względzie okoliczności konkretnej sprawy – kierować się przede
wszystkim poczuciem sprawiedliwości (por. postanowienie SN z dnia 11 lutego
2011 r., I CZ 2/11, niepublikowane). W judykaturze podkreśla się, że podstawę do
zastosowania art. 102 k.p.c. stanowią zarówno okoliczności związane z samym
procesem, jak i leżące poza nim, a dotyczące sytuacji życiowej, oraz stanu
majątkowego stron, które powinny być oceniane przede wszystkim
z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (por. postanowienie SN z dnia
20 października 2010 r., III CZ 40/10, niepublikowane). W sprawie zachodził
„wypadek szczególnie uzasadniony", który pozwalał, przy rozstrzyganiu zasad
ponoszenia kosztów postępowania, na zastosowanie art. 102 k.p.c. Powód jest
3
osobą niepełnosprawną, dotkniętą chorobą Downa; utrzymuje się jedynie z renty
socjalnej w wysokości 504 zł oraz pomocy rodziców. Jest trwale niezdolny do pracy
i samodzielnej egzystencji, a w związku z chorobą, która go dotknęła, musi ponosić
koszty leczenia i rehabilitacji. Tego rodzaju sytuacja powoda uzasadnia odstąpienie
od zastosowania w sprawie art. 98 § 1 k.p.c. na rzecz wyjątku (art. 102 k.p.c.),
a tym samym zasadne jest odstąpienie od obciążania go kosztami postępowania.
W tym stanie rzeczy zażalenie powoda okazało się uzasadnione i na
podstawie art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. i art. 39816
k.p.c. Sąd Najwyższy zmienił
zaskarżone orzeczenie w ten sposób, iż odstąpił od obciążania powoda kosztami
postępowania. Sąd Najwyższy zasądził na rzecz powoda, w związku z jego
zastępstwem przez pełnomocnika z urzędu adwokat M. P., kwotę 120,00
powiększoną o należny podatek od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej, ustalając należne wynagrodzenie w oparciu o treść § 13 ust. 2
pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.
1348 z późn. zm.).